Barwy

Podział barw

R1Iz2p0xxNuYQ1
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Temperatura kolorów

R1WD1Agu2dG2O1
Koło barw
Źródło: Do użytku edukacyjnego.

Wszystkie barwy, niezależnie od tego, jak z nich korzystamy, możemy podzielić na ciepłe i zimne. Jeśli przyjrzymy się, jak wygląda koło barw, zwykle intuicyjnie możemy dokonać takiego podziału. Kolory pochodne od żółtego oraz czerwonego dają nam właśnie poczucie ciepła. Natomiast kolory pochodne od barwy niebieskiej to kolory zimne.

Odcienie różu wzbudzają nieco kontrowersji, ponieważ część osób zalicza je już do kolorów zimnych z racji tego, że są co prawda pochodnymi czerwieni, jednak nie są pochodnymi koloru żółtego. Uwagę zwraca także kolor zielony. O ile czysta zieleń stanowi barwę zimną, o tyle w przypadku żółcieni mamy już do czynienia z kolorami zaliczanymi do palety barw ciepłych.

W rzeczywistości odbiór barw jest sprawą bardzo subiektywną. Czasami wystarczy niewielka domieszka koloru z drugiej palety, aby barwa zimna zmieniła się w ciepłą i odwrotnie.

Źródła światła mają różną temperaturę barwowątemperatura barwowatemperaturę barwową. Zapisujemy ją w kelwinach. Im temperatura jest niższa, tym kolor jest cieplejszy. Wraz z jej wzrostem barwa staje się chłodniejsza.

R1Rr94TfePSKo
Przybliżone temperatury barwowe.
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego.
bg‑cyan

Barwami ciepłymi wywołamy poczucie relaksu, dobrego nastroju i optymizmu. Chłodne kolory to koncentracja, działanie, spokój i wrażenie profesjonalizmu. Z kolei obrazy zażółcone powodują, że odbiorca źle obiera obraz, ma poczucie, że zdjęcie jest zabrudzone.

Korekcja gamma

Gamma to funkcja zmienności, która obrazuje przejścia wszystkich odcieni obrazu, od czerni do bieli. Natomiast korekcja gammakorekcja gammakorekcja gamma to przystosowywanie obrazu wyświetlanego na ekranie monitora do sposobu odbierania światła i kolorów przez ludzkie oko.

W praktyce korekcja gamma umożliwia dodanie lub odjęcie czerni do najciemniejszych punktów obrazu, zwiększenie lub zmniejszenie poziomu jasności tych fragmentów obrazu, które odbieramy już jako najjaśniejsze oraz dopasowanie jasności barw pośrednich. Najistotniejsze jednak wydają się dwa pierwsze elementy, czyli najciemniejsze i najjaśniejsze, dzięki którym wydobędziemy głębię obrazu.

Korekcję można stosować bezpośrednio do całego obrazu lub dla poszczególnych kanałówkanałkanałów RGBRGBRGB. Oczywiście korekcja jest możliwa także w trybie CMYKCMYKCMYK, lecz z racji większej liczby składowych właściwe dopasowanie parametrów jest odrobinę trudniejsze.

Historia

Obrazy monochromatyczne

Obrazy monochromatyczneobraz monochromatycznyObrazy monochromatyczne, czyli utrzymane w jednolitej kolorystyce, kojarzą się przede wszystkim z początkiem fotografii, kiedy większość zdjęć była czarno‑biała. Oczywiście miało to związek z dostępną technologią i barwieniem fotografii tylko jednym odczynnikiem.

Pierwszą trwałą fotografię wykonał w 1826 roku francuski fizyk i wynalazca Joseph Nicéphor Niépce. Wypolerowaną, cynkową płytkę pokrył warstwą asfaltu syryjskiego. Substancja ta twardniała pod wpływem światła. Wówczas należało zmyć olejkiem lawendowym nieutrwaloną warstwę asfaltu. W ten sposób powstał negatyw. Następnie Niépce pokrył negatyw farbą litograficzną i przyłożył do papieru, aby uzyskać właściwe zdjęcie, które dzisiaj nazwalibyśmy po prostu odbitką.

Wykonanie tego zdjęcia wymagało bardzo dużo czasu. Naświetlenie płytki trwało bowiem aż osiem godzin.

R1UgS3WR9E9Nh
Widok z okna w Le Gras (1826). Joseph Nicéphore Niépce
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

W związku ze słabą jakością zdjęcia Niépce zaczął szukać alternatywnego rozwiązania. Wraz z Louisem Jacques'em Daguerre'em rozpoczął kolejne eksperymenty. W 1833 roku Niépce zmarł, Daguerre natomiast kontynuował pracę. Dzięki notatkom Niépce'a opracował nową metodę wykonywania zdjęć. Tym razem płytka została pokryta srebrem, a następnie wystawiona na działanie oparów jodu.

Kolejny etap to naświetlenie płytki, a wreszcie wystawienie jej na działanie oparów rtęci. Dzisiaj wiemy, że rtęć jest szkodliwa i taki sposób fotografowania nie ma racji bytu. Jednak w ówczesnych czasach był to przełom. Uzyskany tą metodą obraz utajony, rozumiany dzisiaj jako negatyw, należało wywołać i utrwalić poprzez zanurzenie w roztworze soli kuchennej. Metoda zaprezentowana w 1839 roku nazywana jest od nazwiska jej twórcy dagerotypem.

Nieco później pojawiła się fotografia w sepiisepiasepii. Stanowiła ona alternatywę dla zdjęć czarno‑białych, ale nie ze względu na samą barwę, lecz jej trwałość. Zdjęcia czarno‑białe szybko blakły. Ciemne fragmenty jaśniały i po pewnym czasie cały obraz był niemal jednolicie szary. Natomiast dzięki reakcjom chemicznym zachodzącym podczas barwienia zdjęcia na sepię, obraz był zachowywany przez dłuższy okres.

Nawet dzisiaj można znaleźć wiele wyraźnych zdjęć z dawnych czasów, szczególnie takich, w których był bardzo wysoki kontrastkontrastkontrast. Kontrast, a także czas wybielania jasnych fragmentów zdjęcia oraz temperatura cieczy, w której zanurzana była fotografia, wpływały na odcień sepii. Łatwo zauważyć, że nie jest on identyczny dla różnych zdjęć. Bywa charakterystyczny dla konkretnych zakładów fotograficznych.

Obecnie obrazy monochromatyczne uzyskuje się dzięki obróbce cyfrowej. Do wyboru mamy wiele programów i wiele różnych sposobów, od przekształcenia trybu kolorów w skalę szarości, przez zastosowanie filtrów fotograficznych, aż po kolorowanie zdjęcia. Kolor obrazu monochromatycznego może być dowolny – od szarości do dowolnie wybranego odcienia z koła barw.

Za pierwszą trwałą kolorową fotografię uważa się zdjęcie wykonane w 1861 roku przez szkockiego fizyka i matematyka, Jamesa Maxwella. Zdjęcie przedstawia wiązkę owczej wełny. Maxwell odkrył, że kolor można uzyskać, stosując czerwone, niebieskie i zielone filtry optyczne oraz addytywne mieszanie kolorowych wiązek światła. Użył więc trzech identycznych czarno‑białych fotografii, które następnie rzutował właśnie przez kolorowe filtry. Tak otrzymał kolorowe zdjęcie.

R3IRgjI3oKgOU
Pierwsza kolorowa fotografia. Maxwell, 1861
Źródło: Domena publiczna, dostępny w internecie: Wikipedia [dostęp 14.09.2020].

Słownik

CMYK
CMYK

system odwzorowania kolorów (Cyan - niebieskozielony, Magenta - purpurowy, Yellow - żółty, Black- czarny)

kanał
kanał

reprezentuje ilość światła (RGB) lub symulowanego atramentu (CMYK)

kontrast
kontrast

stosunek między poziomem bieli i poziomem czerni; dodanie koloru czarnego podnosi kontrast, natomiast jego odjęcie powoduje, że obraz staje się mniej wyrazisty

korekcja gamma
korekcja gamma

dopasowanie poziomów światła, cieni i półcieni; dzięki korekcji gamma jasne punkty obrazu możemy dodatkowo rozjaśnić, a ciemniejsze odwrotnie – jeszcze bardziej przyciemnić, co wpływa na odbiór zarówno intensywności barw, jak i powoduje, że obraz staje się bardziej kontrastowy

obraz monochromatyczny
obraz monochromatyczny

obraz, w którym wszystkie barwy odpowiadają poziomom wybranego koloru

RGB
RGB

system odwzorowania kolorów (Red - czerwony, Green - zielony, Blue - niebieski)

sepia
sepia

technika barwienia odbitek na charakterystyczny brązowy kolor, mając na celu zwiększenie ich trwałości – barwienie to wykonywane jest w dwóch etapach: pierwszy to kąpiel np. w żealzicyjanku potasu (powoduje przejście srebra w formę jonową i odbarwienie odbitki), drugi to kąpiel np. w siarczku sodu (powoduje wytrącenie siarczku srebra w miejscach zacienionych)

temperatura barwowa
temperatura barwowa

obiektywna miara wrażenia koloru danego źródła światła