Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Anonimowość w sieci

Internet przez sporą grupę użytkowników uważany jest za bezpieczne miejsce, w którym można czuć się w pełni anonimowo. I to właśnie owa pozorna anonimowość przyczynia się do rozkwitu przestępczości w sieci. Wciąż pojawiają się nowe formy przestępstwprzestępstwoprzestępstw komputerowych, ponieważ internet stwarza idealne warunki do ich funkcjonowania i rozwoju.

Sposoby na pozostanie anonimowym w sieci:

  • VPN (z ang. Virtual Private Network) – polega na szyfrowaniu połączenia pomiędzy dwiema sieciami. Sieć VPN umożliwia anonimowe przeglądanie stron internetowych;

  • serwery proxy - serwery pośredniczące, które uczestniczą w wymianie informacji na linii komputer - serwer docelowy. W tym przypadku anonimowość nie jest pełna, bowiem serwer proxy może zapisywać informacje o źródle połączenia, dzięki czemu możliwa jest identyfikacja użytkownika;

  • przeglądarka Tor – wirtualna sieć komputerowa, w której przesyłane dane są wielowarstwowo szyfrowane, a węzły wybierane losowo, dlatego też dla strony, z której korzystasz, możesz wydawać się użytkownikiem z drugiego końca świata.

Polecenie 1

Poszukaj informacji o tym, w jaki sposób w sieci zostawiamy po sobie ślad. Do czego mogą być używane dane zbierane na jego podstawie?

Darknet – ciemna strona internetu

Darknet to ogólne określenie wszystkich anonimowych stron internetowych, sklepów czy innych serwisów, które są dostępne w sieci. Co je odróżnia stron internetowych dostępnych dla wszystkich użytkowników? To, że nie można ich znaleźć przez  powszechnie używane wyszukiwarki oraz że nie są dostępne przez adres WWW. Niezbędna jest więc specjalna przeglądarka, np. Tor. Ukryta sieć to idealne miejsce dla cyberprzestępców. Można tutaj kupić praktycznie wszystkie towary i usługi – zarówno legalne, jak i nielegalne.

R14yk0cIfiiKc1
Mapa myśli. Lista elementów: Nazwa kategorii: usługi dostępne w darknecieElementy należące do kategorii usługi dostępne w darknecieNazwa kategorii: handel broniąNazwa kategorii: handel narkotykamiNazwa kategorii: handel ludźmiNazwa kategorii: pornografia dziecięcaNazwa kategorii: fałszowanie dokumentówNazwa kategorii: fałszowanie pieniędzyNazwa kategorii: nielegalne licencje na oprogramowanieNazwa kategorii: handel środkami dopingującymiNazwa kategorii: handel lekamiKoniec elementów należących do kategorii usługi dostępne w darknecie
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑red

Nie można kategorycznie stwierdzić, że darknet to miejsce wyłącznie dla przestępców, bo wykorzystywane jest również do słusznych celów, np. do komunikacji w krajach, które nakładają na swoich obywateli cenzurę. Przykładem takiego państwa mogą być Chiny.

Handel bronią

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1932 r. Prawo o broni, amunicji i materiałach wybuchowych

Art. 4. (1) Bronią i amunicją wolno zawodowo handlować tylko na zasadzie pozwolenia władzy.

(2) Przedsiębiorstwa wytwórcze mogą sprzedawać wytwarzaną przez siebie broń lub amunicję bez pozwolenia:

  • osobom posiadającym pozwolenie na handel bronią i amunicją (ust. 1) oraz

  • na zamówienie - osobom uprawnionym do nabywania broni lub amunicji zgodnie z przepisami niniejszego prawa.

p3 Źródło: Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1932 r. Prawo o broni, amunicji i materiałach wybuchowych, dostępny w internecie: sip.lex.pl [dostęp 8.12.2020].

Tyle z teorii – teraz rzeczywistość. Obecnie każdy może kupić nielegalną broń w darknecie. Co więcej, ani sprzedawca, ani nabywca nie ujawniają swojej tożsamości. Kiedyś handlem bronią zajmowały się zorganizowane grupy przestępczezorganizowana grupa przestępczazorganizowane grupy przestępcze, dziś można dokonać zakupu nawet u pojedynczego kryminalisty, co obrazuje skalę przestępczego działania. Aby dostać się na internetowy bazar z bronią, trzeba skorzystać ze sposobów zapewniających anonimowe korzystanie z sieci. Jedynym wymaganiem, jakie muszą spełnić obie strony transakcji, jest zbudowanie wzajemnego zaufania. Przeglądarka Tor wychodzi tu naprzeciw oczekiwaniom użytkowników i umożliwia przeglądanie dotychczasowych transakcji oraz ocen partnera handlowego, co pozwala zweryfikować jego wiarygodność.

Handel narkotykami

W polskim porządku prawnym handel narkotykami jest zabroniony pod groźbą kary.

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii

Art. 58. [Udzielanie innej osobie środka odurzającego. Nakłaniane do użycia środka]

1. Kto wbrew przepisom ustawy udziela innej osobie środka odurzającego, substancji psychotropowej lub nowej substancji psychoaktywnej, ułatwia albo umożliwia ich użycie albo nakłania do użycia takiego środka lub substancji, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

p1 Źródło: Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, dostępny w internecie: sip.lex.pl [dostęp 8.12.2020].

Handel narkotykami to biznes odpowiadający za blisko jedną piątą światowych wpływów z nielegalnej działalności. Liczba stron internetowych, za pośrednictwem których można kupić narkotyki, jest zatrważająca. Sprzedający proponują różnego rodzaju promocje, np. rabaty ilościowe, wysyłkę z wyborem opcji dostawy, a w przypadku zaginięcia paczki - ponowną wysyłkę czy też korzystne zasady reklamacji.

RwOtljUBuz6US1
Wykres kołowy. Udział w rynku narkotykowym w UE. Lista elementów:
  • konopie indyjskie; Wartość: 38; Udział procentowy: 37,62%
  • heroina; Wartość: 28; Udział procentowy: 27,72%
  • kokaina; Wartość: 24; Udział procentowy: 23,76%
  • amfetamina; Wartość: 8; Udział procentowy: 7,92%
  • ecstasy; Wartość: 3; Udział procentowy: 2,97%
Uwaga: W związku z zaokrąglaniem liczb ich suma nie wynosi 100%.
Oprac. na podst.: Europol, Raport o rynku narkotykowym w UE. Przegląd strategiczny, emcdda.europa.eu [online, dostęp: 8.12.2020].
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Terroryzm

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny

§ 20. Przestępstwem o charakterze terrorystycznym jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 5 lat, popełniony w celu:

  1. poważnego zastraszenia wielu osób;

  2. zmuszenia organu władzy publicznej Rzeczypospolitej Polskiej lub innego państwa albo organu organizacji międzynarodowej do podjęcia lub zaniechania określonych czynności;

  3. wywołania poważnych zakłóceń w ustroju lub gospodarce Rzeczypospolitej Polskiej, innego państwa lub organizacji międzynarodowej;

– a także groźba popełnienia takiego czynu.

p2 Źródło: Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, dostępny w internecie: sip.lex.pl [dostęp 8.12.2020].

Obecnie podstawowym narzędziem w rękach terrorystów jest internet. Wykorzystuje się go do komunikacji, przeprowadzania szkoleń, doradztwa czy nawet werbunku. Aby zapobiec rozpowszechnianiu się terroryzmu w sieci, w Niemczech utworzono Wspólne Centrum Internetowe, które ma za zadanie monitorować treści pojawiające się online. Centrum nie prowadzi jednak dochodzeń - jego działalność opiera się na analizie danych, które potem są przekazywane policji.

W 2007 roku przy Europolu utworzono portal informacyjny, za pośrednictwem którego wszystkie państwa Unii Europejskiej mogą dokonywać wymiany informacji na temat przestępstw terrorystycznych.

Handel ludźmi

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny

Handlem ludźmi jest werbowanie, transport, dostarczanie, przekazywanie, przechowywanie lub przyjmowanie osoby z zastosowaniem:

  1. przemocy lub groźby bezprawnej;

  2. uprowadzenia;

  3. podstępu;

  4. wprowadzenia w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania;

  5. nadużycia stosunku zależności, wykorzystania krytycznego położenia lub stanu bezradności;

  6. udzielenia albo przyjęcia korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy osobie sprawującej opiekę lub nadzór nad inną osobą

– w celu jej wykorzystania, nawet za jej zgodą, w szczególności w prostytucji, pornografii lub innych formach seksualnego wykorzystania, w pracy lub usługach o charakterze przymusowym, w żebractwie, w niewolnictwie lub innych formach wykorzystania poniżających godność człowieka albo w celu pozyskania komórek, tkanek lub narządów wbrew przepisom ustawy.

p2 Źródło: Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, dostępny w internecie: sip.lex.pl [dostęp 8.12.2020].
RQpPeSCkjpR7i1
Wykres kolumnowy.
Handel ludźmi – Przestępstwo z art. 189a § 1-2 k.k. – w latach 2016/17. Lista elementów:
  • 1. zestaw danych:
    • kategoria: postępowanie wszczęte
    • '16: 31
    • '17: 27
  • 2. zestaw danych:
    • kategoria: przestępstwa stwierdzone
    • '16: 10
    • '17: 86
  • 3. zestaw danych:
    • kategoria: przestępstwa wykryte
    • '16: 8
    • '17: 83
  • 4. zestaw danych:
    • kategoria: podejrzani
    • '16: 9
    • '17: 10
  • 5. zestaw danych:
    • kategoria: pokrzywdzeni
    • '16: 15
    • '17: 84
Oprac. na podst.: Handel ludźmi w Polsce Raport za 2017 r., handelludzmi.eu [online, dostęp: 8.12.2020].

Darknet używany jest przez osoby zajmujące się handlem ludźmi.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 2

Poszukaj aktualnych danych odnoszących się do handlu ludźmi. Jaką rolę odgrywa w nim internet nakładkowy?

Słownik

koncesja
koncesja

akt administracyjny, który upoważnia do prowadzenia określonej działalności gospodarczej

przestępstwo
przestępstwo

czyn zawiniony oraz bezprawny, tj. zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia

zorganizowana grupa przestępcza
zorganizowana grupa przestępcza

współpraca przynajmniej trzech osób, których celem jest popełnienie określonych przestępstw, przy czym członkowie nie mają określonych stałych ról i pozycji w hierarchii wewnętrznej grupy