Wszystkie znane fototrofy anoksygenowefototrofy anoksygenowefototrofy anoksygenowe należą do królestwa prokariontów. W przeciwieństwie do roślin i sinic – nie używają cząsteczki wody jako donorów elektronów wykorzystywanych w fazie ciemnej fotosyntezy. Zaliczamy do nich 5 grup bakterii:

Najlepiej poznaną grupą fototrofów anoksygenowych są bakterie purpurowe (siarkowe i bezsiarkowe). Występuje u nich barwnik absorbujący światło, bakteriochlorofil, który pochłania światło w nieco innym zakresie długości fal niż chlorofile roślin.

Oprócz bakteriochlorofilubakteriochlorofilbakteriochlorofilu, w komórkach tych bakterii znajdują się również brązowe i czerwone karotenoidy, od kórych pochodzi nazwa bakterii purpurowych. Są one beztlenowcami i fototrofami: oddychają bez udziału tlenu, a jako donory elektronów do redukcji COIndeks dolny 2₂ wykorzystują siarkowodór, siarkę i wodór, a nie wodę (jak rośliny i sinice). Jeżeli siarkowodoru w podłożu jest dużo, mogą utleniać go do siarki i gromadzić w komórce. Mają również zdolność wiązania azotu cząsteczkowego. Do bakterii purpurowych siarkowych zaliczamy m.in. przedstawicieli rodzajów Thiospirillum, Chromatium i Thiocapsa.

RbLPz4IOZakdP

Na ilustracji przestawione jest zdjęcie mikroskopowe bakterii o pałeczkowatym kształcie i różowym zabarwieniu.

Z kolei purpurowe bakterie bezsiarkowe mogą odżywiać się autotroficznie w warunkach beztlenowych lub heterotroficznie w środowisku tlenowym (z małym dostępem światła lub w ciemności). Jako donory elektronów w fotosyntezie wykorzystują związki organiczne (np. jabłczan czy bursztynian). Niektóre z nich mogą również korzystać z siarkowodoru, siarki i wodoru. W momencie przeniesienia tych mikroorganizmów do środowiska tlenowego zahamowaniu ulega synteza bakteriochlorofilu, a organizmy te przechodzą na heterotrofizm. Purpurowe bakterie bezsiarkowe mają również zdolność wiązania azotu cząsteczkowego. Przedstawicielami tej grupy są np. bakterie Rhodobacter i Rhodopseudomonas.

U bakterii purpurowych w trakcie fotosyntezy beztlenowej nie zachodzi fosforylacjafosforylacjafosforylacja cykliczna; występuje natomiast tzw. odwrotny łańcuch przepływu elektronówłańcuch przepływu elektronówłańcuch przepływu elektronów, wbrew gradientowi potencjału oksydoredukcyjnego. Łańcuch ten napędzany jest siłą protonomotoryczną, uzyskaną dzięki energii świetlnej. Więcej na temat fotosyntezy przeczytasz w lekcji jej poświęconejD1ADAV8f6lekcji jej poświęconej.

W wyniku jego działania dochodzi do przeniesienia elektronów ze związków siarki lub związków organicznych (u bakterii purpurowych bezsiarkowych) na COIndeks dolny 2₂ i w rezultacie, do jego redukcji z wytworzeniem cukru prostego.

Do grupy nitkowatych fototrofów anoksygenowych zaliczamy np. bakterie z rodzaju Chloroflexus. Te bakterie również mają chlorosomychlorosomychlorosomy zawierające bakteriochlorofile. Jeżeli w środowisku nie ma tlenu, organizmy te funkcjonują jako heterotrofy.

Heliobakterie to ostatnia grupa zaliczana do fototrofów anoksygenowychfototrofy anoksygenowefototrofów anoksygenowych. Żyją wyłącznie w warunkach beztlenowych. Występuje u nich bakteriochlorofil g, niespotykany u innych organizmów, znajdujący się bezpośrednio w błonie komórkowej. Jako donory elektronów wykorzystują wyłącznie związki organiczne.

Fotosynteza beztlenowa nie jest rozpowszechnionym procesem wśród bakterii. Stanowi ona przykład przystosowania do specyficznych warunków życia. U wielu z prowadzących ją prokariotów fotosynteza zachodzi tylko w warunkach beztlenowych. Niektóre z nich, w obecności tlenu lub ciemności, stają się chemoorganotrofami. Chemoorganotrofy są organizmami wykorzystującymi do syntezy związków organicznych ze związków nieorganicznych energię pochodzącą z utleniania prostych, jednowęglowych związków organicznych (np. metanu, mrówczanu) do dwutlenku węgla. 

Słownik