Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Epikurejczycy

RQprSxCCR2mqh
Na słynnym obrazie Rafaela, Szkoła Ateńska, we fragmencie po lewej stronie fresku, dostrzec można samego Epikura. Warto zwrócić uwagę na wyraz twarzy filozofa – czy zdradza ona jego usposobienie? Czy twórca fresku chciał coś odbiorcy przez to powiedzieć? Szkoła Epikura mieściła się w ogrodzie na obrzeżach miasta, stąd często określano ją mianem Ogrodu. Położenie szkoły, z dala od zgiełku Aten i w pobliżu przyrody, doskonale harmonizowało z charakterem nowej filozofii. Epikur zrywał z dawnymi wartościami, pogardzał sprawami państwa i wzywał do „życia w ukryciu”. W swym nauczaniu nawiązywał do cyrenaików i Arystypa, od których przejął pewne elementy hedonistyczne. Odrzucił filozofię Platona i Arystotelesa i był zdecydowanym materialistą. Z twórczości Epikura zachowało się niewiele: części 37 ksiąg O naturze, trzy listy, sentencje i różne fragmenty.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

W historii szkoły epikurejskiej można wyróżnić dwa najważniejsze okresy: grecki i rzymski. Pierwszy z nich rozpoczyna się działalnością Epikura z Samos (341–270 p.n.e.) i trwa do drugiej połowy I w. p.n.e. Epikur założył szkołę w Atenach ok. 306 r. p.n.e., czyli mniej więcej w tym samym czasie, w którym powstała Stoa. Szkoła odrodziła się w Rzymie w I w. p.n.e., głównie dzięki poecie Lukrecjuszowi (właśc. Titus Lucretius Carus, ok. 97–55 p.n.e.). Był on twórcą poematu O naturze rzeczy, w którym w pięknej i przystępnej formie przedstawił naukę Epikura. Utwór ten w znacznej mierze przyczynił się do znajomości epikureizmu w późniejszych wiekach, zwłaszcza w renesansie i baroku, i do dziś jest jednym z głównych źródeł wiedzy o tej filozofii. Wiadomości na jej temat przekazał też grecki historiograf Diogenes Laertios.

Etyka

Podczas gdy myśliciele stoiccy za najwyższe dobro uznali cnotę, to epikurejczycy szczęście i cel ludzkiego działania widzieli w przyjemności. Stało się to przedmiotem ostrej krytyki ze strony stoików, a także myślicieli i filozofów późniejszych epok: epikurejska przyjemność rozumiana była bowiem przez nich mylnie jako oddawanie się prostym rozkoszom ciała, czyli tak, jak wcześniej pojmował ją hedonista Arystyp z Cyreny. Błędem jest jednak utożsamianie hedonizmu cyrenaikówcyrenaizmcyrenaików i epikurejczyków, błędem, który do dziś jest popełniany. Zrozumiemy to lepiej, gdy się bliżej przyjrzymy filozofii Ogrodu.

RRVTHTZJzeFLJ1
Prezentacja.

Słownik

asceta
asceta

(gr. asketes — ćwiczący się)  wyznawca religijny zmierzający do zbawienia przez  ascezę; człowiek dobrowolnie wyrzekający się przyjemności i dóbr; asceza u epikurejczyków polegała na zachowaniu wewnętrznej dyscypliny i powstrzymywaniu się od zbędnych uciech i przyjemności

ataraksja
ataraksja

(gr. ataraksía — obojętność, spokój) postawa niewzruszoności, równowagi i i spokoju ducha, ideał spokoju wewnętrznego człowieka; jedna z cech mędrca według filozofów hellenistycznych: dla Epikura stanowiła przyjemność wyrażającą się spokojem i brakiem trosk; według stoików — umiejętność opanowania i uniezależnienia się od wszelkich niepomyślnych okoliczności; postawa  praktykowana przez sceptyków na skutek niemożności osiągnięcia prawdziwej wiedzy i powstrzymywania się od wydawania sądów

autarkia
autarkia

(gr. autárkeia — samowystarczalność, niezależność, wolność wewnętrzna) pogląd etyczny prezentowany w starożytności przez cyników, stoików i epikurejczyków, wyrażający dążenie do szczęścia na drodze uniezależnienia się od świata zewnętrznego

cyrenaizm
cyrenaizm

(gr.  Kyrēnē — miasto, z którego pochodził założyciel szkoły cyrenaików: Arystyp) szkoła filozoficzna w starożytnej Grecji uznająca za najwyższe dobro przyjemności zmysłowe (hedonizm); według Arystypa źródłem wiedzy o świecie jest jedynie subiektywne świadectwo zmysłów i własne stany, odczuwane jako przyjemne bądź przykre, będące reakcją na różne bodźce — stanowiło to główną różnicę między filozofią Epikura, dla którego przyjemność to całkowity brak cierpienia

materializm
materializm

(łac. materialis – dotyczący materii) stanowisko filozoficzne głoszące, że jedynie istniejącym, samoistnym bytem jest materia jako cielesne, przyrodnicze, czasoprzestrzenne, niezniszczalne tworzywo świata, do którego sprowadzają się lub którego są modyfikacjami, pochodnymi i od którego są zależne wszelkie przejawy rzeczywistości; materializm pozostaje w opozycji do idealizmu