Irena Kossowska Artur Grottger

Artur Grottger – malarz i rysownik, reprezentant późnego romantyzmu czynny w Wiedniu i Lwowie. Urodzony w 1837 w Ottyniowicach, zmarł w 1867 w Amélie‑les‑Bains. Swe prace artysta wystawiał w kraju i za granicą, m.in. we Lwowie (od 1851), Krakowie (od 1857), Wiedniu (od 1859) i Warszawie (od 1866). Grottger zapisał się w historii polskiej sztuki przede wszystkim jako twórca patriotycznych cyklów rysunkowych, które, reprodukowane po wielekroć, stały się częścią kanonu sztuki narodowej. Cykle „Warszawa I” (1861), Warszawa II (1862), Polonia (1863) i Lituania (1864‑1866), poświęcone wydarzeniom poprzedzającym wybuch powstania styczniowego 1863 roku, ukazujące jego dramatyczne epizody i następujące po nim akty represji ze strony zaborcy, stworzyły topos martyrologicznej ikonografii, utrwaliły w pamięci i wyobraźni wielu pokoleń Polaków sceny powstańczych walk, agonii i męczeństwa, a także kluczową dla wymowy grottgerowskich dzieł ideę solidaryzmu narodowego.

cw Źródło: Irena Kossowska, Artur Grottger, dostępny w internecie: Culture.pl.

Mariusz Bryl Cykle Artura Grottgera. Poetyka i recepcja

R163r2fgbZBLr1

Ilustracja przedstawia portret mężczyzny w sile wieku. Postać ukazuje lewy profil. Mężczyzna ma krótkie, proste włosy zaczesane na prawą stronę. Mężczyzna ma wysokie, gładkie czoło. Jego brwi i oczy są wyraziste. Patrzy przed siebie. Jego nos jest haczykowaty. Mężczyzna ma niewielkie wąsy i wąskie usta. Jego policzki i podbródek są gładko ogolone. Jest ubrany w koszulę i surdut.

Sztuka Grottgera dotyka najgłębszych pokładów narodowej psyche, uczestniczy w procesie kształtowania, utrwalania i przekazywania narodowych mitów, znajdujących się u podstaw kolektywnej świadomości Polaków. Grottgerowskie zrosły się tak silnie z tym, co niekiedy określa się mianem „polskość”, że (...) mogą nawet ową jakość reprezentować na zasadzie pars pro totopars pro totopars pro toto.

1 Źródło: Mariusz Bryl, Cykle Artura Grottgera. Poetyka i recepcja, Poznań 1994, s. 7.

Inesa Szulska Echa powstańczego cyklu Artura Grottgera "Lituania (Lithuania)" w literaturze polskiej i litewskiej drugiej połowy XIX wieku

Konopnicka malarstwo Grottgera, poświęcone atmosferze lat 1861−1863, darzyła wyjątkową estymąestymaestymą, reprodukcje towarzyszyły jej w podróżach po Europie, sama angażowała się w popularyzacje tych dzieł za granicą. W korespondencji pisała: „Grottgera Lituanię, Polonię, Wojnę i Warszawę ilustruję trochę wierszem, który z pewnością nie dorówna poezji tego mistrzowskiego ołówka”.

2 Źródło: Inesa Szulska, Echa powstańczego cyklu Artura Grottgera "Lituania (Lithuania)" w literaturze polskiej i litewskiej drugiej połowy XIX wieku, „Niepodległość i Pamięć” 2014, nr Niepodległość i Pamięć 21/1-2, s. 367.