Przeczytaj
Poczta elektroniczna (ang. e‑mail) to usługa sieciowa pozwalająca na przesyłanie wiadomości tekstowych, plików graficznych, a także multimediów za pośrednictwem internetu. Dzięki wielu zaletom, takim jak szybkość i niezawodność, usługa ta w znacznym stopniu wyparła tradycyjną pocztę. Dzięki wiadomościom e‑mailowym możemy bardzo szybko wymieniać dokumenty, przesyłać raporty czy powiadomienia. Nie musimy czekać całe dni na otrzymanie dokumentu od księgowej lub potwierdzenia zamówienia w sklepie internetowym.
Aby korzystać z poczty elektronicznej potrzebne jest konto użytkownika na serwerze pocztowym operatora, który taką usługę oferuje. Konto użytkownika może założyć każdy użytkownik internetu; co istotne, zazwyczaj jest ono bezpłatne, chociaż należy się liczyć z tym. że podczas korzystania z poczty będą wyświetlane reklamy.
Z dużym prawdopodobieństwem można założyć, że masz już konto poczty elektronicznej, ponieważ obecnie adres e‑mailowy służy często jako identyfikator (login) do wielu usług i witryn, takich jak portale społecznościowe lub sklepy internetowe. Istnieją również całe zbiory usług sieciowych, do których dostęp uzyskujemy przez jeden adres e‑mailowy. Najlepszym przykładem jest konto do usług firmy Google: w tym przypadku za pomocą jednego adresu e‑mailowego możemy logować się do poczty, serwisu YouTube, działających online edytorów tekstu lub galerii zdjęć.
Konto pocztowe nie musi być zakładane u zewnętrznych dostawców. Duże firmy i instytucje utrzymują własne serwery pocztowe, za których poprawne działanie odpowiadają administratorzy sieci.
Budowa adresu e‑mailowego i korzystanie z poczty
Każdy adres e‑mailowy ma podobną strukturę i składa się z trzech elementów:
nazwy użytkownika – jest to unikatowy identyfikator (nazwa), którą każdy użytkownik usługi ma w danej domenie;
symbolu @ (potocznie zwanego „małpą”) – rozdziela on nazwę użytkownika i nazwę domeny;
domeny usługodawcy – adres domenowy dostawcy usługi, np. wp.pl lub gmail.com.
Zaprezentowana struktura adresu e‑mailowego gwarantuje, że każdy użytkownik usługi pocztowej ma niepowtarzalny adres.
Korzystać z poczty elektronicznej można na dwa sposoby:
za pośrednictwem strony WWW udostępnionej przez operatora usługi – mówimy wówczas o usłudze webmailwebmail,
używając oprogramowania pocztowego, zwanego klientem poczty, takiego jak Mozilla Thunderbird lub Microsoft Outlook.
Zaletą pierwszej metody jest to, że użytkownik poczty nie musi instalować zewnętrznego oprogramowania, a dodatkowo dostęp do usługi uzyskuje z każdego urządzenia podłączonego do internetu.
Z kolei drugi wariant pozwala m.in. na pobranie poczty na lokalny dysk twardy, a w przypadku użycia protokołu POP3 możliwe jest przeglądanie pobranych wcześniej wiadomości bez dostępu do internetu. Ten sposób korzystania z poczty świetnie sprawdza się w firmach i instytucjach – codziennie wysyła się i odbiera tam setki wiadomości. Poza tym klient poczty elektronicznej oferuje często dodatkowe funkcje, takie jak terminarz.
Obydwa sposoby korzystania z poczty można łączyć. Przykładowo, używając własnego komputera uruchamiamy klienta poczty elektronicznej, natomiast poza domem logujemy się na konto pocztowe za pośrednictwem strony WWW usługodawcy.
Protokoły pocztowe i podstawy działania usługi e‑mail
W systemach poczty elektronicznej stosowane są dwa współpracujące ze sobą protokoły warstwy aplikacji. Jeden z nich służy do wysyłania poczty – jest to protokół SMTP (ang. Simple Mail Transfer Protocol). Drugi jest odpowiedzialny za odbieranie wiadomości i nosi nazwę POP3 (ang. Post Office Protocol) lub IMAP (ang. Internet Message Access Protocol).
Wymienione protokoły są ściśle związane z aplikacjami oraz procesami uruchomionymi zarówno przez klienta poczty (za pomocą którego tworzone i odbierane są wiadomości), jak i na serwerze pocztowym. Procesy te to:
MUA (ang. Mail User Agent);
MTA (ang. Mail Transfer Agent);
MDA (ang. Mail Delivery Agent).
Proces MUA działa na urządzeniu klienckim, natomiast pozostałe dwa, czyli MTA oraz MDA, na serwerach pocztowych.
Uproszczony proces przesyłania wiadomości pocztowych z wykorzystaniem zgentów wygląda następująco:
1. Użytkownik tworzy wiadomość i za pomocą procesu MUA przekazuje ją do serwera poczty i procesu MTA działającego na tym serwerze.
2. Proces MTA analizuje nagłówek wiadomości (m.in. po to, by określić adresata) i sprawdza czy użytkownik do którego wiadomość jest kierowana, znajduje się na jego liście użytkowników.
3. Jeśli adresat znajduje się na liście, proces MTA przekazuje wiadomość procesowi MDA, który odpowiedzialny jest za dostarczenie listu do adresata.
4. Jeśli adresat wiadomości nie ma konta na serwerze, na którym działa proces MTA, przekazuje on wiadomość procesowi MTA uruchomionemu na innym serwerze – tym, na którym konto adresata istnieje.
5. Serwer ten przekazuje wiadomość procesowi MDA, a ten dostarcza wiadomość adresatowi.
Domyślnie protokoły poczty elektronicznej nie stosują szyfrowania komunikacji, ale mogą być łączone z omówionymi w poprzednim e‑materiale mechanizmami szyfrowania SSL w celu zabezpieczenia komunikacji przed podsłuchem.
Jak każde protokoły warstwy aplikacji, również protokoły pocztowe mają przypisane indywidualne identyfikatory (numery portów). Porty, na których działają protokoły poczty elektronicznej, pokazuje tabela:
Protokół | Numer portu |
|---|---|
SMTP | 25 |
POP3 | 110 |
IMAP | 143 |
szyfrowany SMTP (+SSL) | 465 lub 587 |
szyfrowany POP3 (+SSL) | 995 |
szyfrowany IMAP (+SSL) | 993 |
Słownik
usługa sieciowa pozwalająca na korzystanie z poczty elektronicznej za pośrednictwem stron WWW