Przeczytaj
LarwaLarwa to stadium pośrednie w rozwoju złożonymrozwoju złożonym tych zwierząt, które składają jaja zawierające niewystarczającą ilość substancji odżywczych (żółtka) dla rozwijającego się zarodka. Zadaniem larwy jest zdobyć jak najwięcej pożywienia stanowiącego źródło substancji budulcowych, energetycznych i zapasowych – są one niezbędne do przebudowy organizmu i osiągnięcia stadium postaci dorosłej. Larwy pasożytów wykazują szereg przystosowań chroniących je przed niekorzystnym działaniem czynników środowiska. Wiele typów larw wytwarza grube ściany jaj, inne produkują formy przetrwalnikowe – cysty.
Postacie larw a typ przeobrażenia
Postacie larwalne występują powszechnie u bezkręgowców, ale też u pierwotnych strunowców i niektórych kręgowców: ryb i płazów. Wykazują ogromną różnorodność budowy i fizjologii.
Biorąc pod uwagę organizację budowy i tryb życia, larwy możemy podzielić w następujący sposób:
Larwy pierwotne swoją budową przypominają prekambryjskich wielkokomórkowych morskich przodków. Są one planktonożerne, nie posiadają szkieletu i poruszają się w wodzie za pomocą rzęsek. Jednak okres ich życia jest krótki. Opadają na dno, przytwierdzają się do podłoża, tracą orzęsienie i przekształcają w kolejne stadium rozwojowe. Należą tu m.in. larwa parzydełkowców – planula i larwa pierścienic – trochofora.
Larwy wtórne swoją budową mogą przypominać postać dorosłą, a rosnąc i liniejąc, coraz bardziej się do niej upodabniają. Ich budowa i fizjologia mogą tęż odbiegać od właściwych postaci dorosłej – larwy takie ulegają przebudowie. Należą tu m.in. larwa płazów – kijanka czy larwy ważek.
Różnorodność larw bezkręgowców
Larwy parzydełkowców: planula i efyra
Planula
Efyra
Larwy płazińców pasożytniczych
Prawie wszystkie pasożyty w swoim cyklu życiowym wytwarzają formy dyspersyjne: jaja, larwy lub cysty, które mogą być przenoszone wraz z wodą lub wiatrem, przyczepione do przemieszczających się organizmów. W ten sposób mogą się rozprzestrzeniać w środowisku i zmieniać żywicieli, zwiększając szansę na przetrwanie gatunku.
Larwy tasiemców
Larwy przywr
Larwa pierścienic (wieloszczetów) – trochofora
Larwy mięczaków – weliger i glochidium
Weliger
Glochidium
Larwy skorupiaków
Larwy owadów
Największą różnorodność larw pod względem budowy i trybu życia wykazują owady, które w cyklu życiowym przechodzą rozwój złożony z przeobrażeniem niezupełnym (hemimetabolia) lub zupełnym (holometabolia).
Larwa w rozwoju owadów z przeobrażeniem niezupełnym
Larwy podobne do postaci dorosłej przechodzą kilkukrotne okresy linienia i wzrostu, upodabniając się stopniowo do postaci dorosłej i osiągając dojrzałość płciową. Występują w rozwoju z przeobrażeniem niezupełnym – przykładem są larwy ważek.
U owadów, które przechodzą rozwój złożony z przeobrażeniem niezupełnym, możemy dodatkowo wyróżnić stadium larwalne zwane nimfą. Jest to najstarsze stadium larwalne, które poprzedza postać imago. U owadów uskrzydlonych stadium to charakteryzują dobrze wykształcone zawiązki skrzydeł.
Larwy w rozwoju owadów z przeobrażeniem zupełnym
Są to larwy całkowicie odmienne od postaci dorosłej zarówno pod względem budowy, jak i środowiska oraz trybu życia. Podlegają gruntownej, wieloetapowej przebudowie. Takie postacie larw występują w rozwoju z przeobrażeniem zupełnym.
Czerw
Ma miękkie, nieczłonowane, workowate ciało, bezbarwne lub białawe, bez odnóży, z mniej lub bardziej wyróżnicowaną głową. Należą tu larwy kornikowatych, much czy os.
Gąsienica
Ma miękkie, robakowate ciało ze słabo zaznaczonymi różnicami między segmentami tułowiowymi i odwłokowymi. Ciało gąsienicy jest zaopatrzone w trzy pary członowanych odnóży tułowiowych i kilka par odnóży odwłokowych (posuwek). Ma oczka proste, które reagują jedynie na światło i cień, oraz dobrze rozwinięty aparat gębowy gryzący. Występuje w cyklu życiowym motyli.
Gąsienice różnią się między sobą wyglądem i wielkością, a także miejscem bytowania. Niektóre żerują schowane pod ziemią lub pod korą drzew. Inne bytują w nieosłoniętych miejscach – wtedy mogą przyjmować różne formy kamuflażu lub jaskrawe ubarwienie obronne.
Pędrak
Ma trzy pary odnóży tułowiowych, a odnóża odwłokowe u niego nie występują. W trakcie swojego rozwoju stopniowo zatracają robakowaty kształt. Pędraki są charakterystyczne dla cyklu rozwojowego chrząszczy, np. biedronki czy stonki.
Komarowate przechodzą przeobrażenie zupełne: z jaj składanych w wodach stojących wylęgają się larwy. Żywią się one planktonem i mają rurki oddechowe umożliwiające im oddychanie tlenem atmosferycznym. Larwy po ok. 3 tygodniach (zależnie od temperatury) przeobrażają się w poczwarki – z nich wychodzą postacie dorosłe. Występujące masowo larwy komarowatych są pożywieniem wielu gatunków ryb.
Larwy pajęczaków
Larwy pierwotnych strunowców
Larwy kręgowców
Stadium larwalne powszechnie występuje wśród zwierząt bezkręgowych, ale jest również spotykane w cyklu życiowym kręgowców, np. ryb i płazów.
Larwy ryb
Larwy ryb zaraz po wykluciu z jaj pływają z woreczkiem żółtkowym, z którego czerpią substancje odżywcze. Dopiero po ich zużyciu zaczynają samodzielnie zdobywać pokarm i stają się formą młodocianą, zwaną narybkiem.
Larwy płazów
W cyklu rozwojowym płazów występują larwy zwane kijankamikijankami, które prowadzą wyłącznie wodny tryb życia.
Słownik
typ larwy charakterystyczny m.in. dla muchówek, o miękkim robakowatym ciele bez wyraźnie wyodrębnionej głowy oraz odnóży
typ larwy charakterystyczny m.in. dla motyli, o miękkim robakowatym ciele z wyodrębnionymi odnóżami tułowiowymi i odwłokowymi oraz silnie rozwiniętym aparatem gryzącym
postać larwalna w cyklu rozwojowym płazów, budową i fizjologią przystosowana do życia w wodzie
stadium rozwojowe występujące w rozwoju zarodkowym wielu zwierząt; aktywna, poszukująca pokarmu; jej wzrost związany jest z okresowym zrzucaniem zewnętrznej powłoki ciała
larwa niektórych gatunków ryb, np. węgorza; o wydłużonym ciele, przezroczysta, zajmująca strefę otwartej toni wodnej
okresowe zrzucanie powłok ciała, umożliwiające wzrost ciała zwierzęcia
typ larwy charakterystycznej m.in. dla chrząszczy; gruby, wygięty w kształcie litery C, z dobrze rozwiniętymi odnóżami tułowiowymi, bez odnóży odwłokowych
stadium rozwojowe u owadów o przeobrażeniu zupełnym, przekształcające się w procesie przeobrażenia w dorosłego osobnika; poczwarka jest z reguły nieruchliwa i nie pobiera pokarmu
[gr.] hemimetabolia; typ rozwoju złożonego owadów, w którym z jaja wylęga się larwa podobna do osobnika dorosłego, tylko mniejsza i bez rozwiniętych gonad, a u owadów uskrzydlonych bez rozwiniętych skrzydeł
[gr.] holometabolia; typ rozwoju złożonego owadów, w którym występują dwa stadia pośrednie: larwa niepodobna do osobnika dorosłego oraz poczwarka
typ rozwoju, w którym osobnik młodociany jest podobny do postaci dorosłej; nie występuje stadium larwalne
typ rozwoju, w którym występują formy pośrednie: larwy lub larwy i poczwarki