Ćwiczenia

W powtórkowych lekcjach skupimy się na części poświęconej pytaniom. Odnoszą się one do wielu różnych materiałów źródłowych (nie tylko tekstów oraz ilustracji, ale również map, tabel czy wykresów itp.). Przede wszystkim musisz dokładnie zapoznać się z materiałami źródłowymi, ale także zwrócić uwagę na polecenia. Poniżej przybliżamy, jak rozumieć polecenia w zadaniach różnego typu:

Pamiętajcie, że odpowiedź musi odnosić się do źródła – błędem jest bazowanie wyłącznie na swojej wiedzy i zignorowanie podanego źródła. Chodzi bowiem o to, aby osoba odpowiadająca na pytanie umiejętnie połączyła analizę materiału źródłowego z własną wiedzą. Nie bójcie się korzystać z posiadanych informacji i zawsze odwołujcie się do podanych źródeł. Pamiętajcie również o tym, by wczytywać się w polecenia – czasem wiedza własna nie jest potrzebna, czasem tekst to tylko inspiracja, a innym razem należy połączyć wiedzę z interpretacją tekstu.

Klasyfikacje wolności i praw człowieka

Wolności i prawa człowieka

Kluczowe jest rozróżnienie (w prawie i w praktyce) wolności człowieka i praw człowieka. Pojęcia te wielokrotnie są utożsamiane, aczkolwiek ich znaczenie jest odmienne.

R7rcsURAH1SOP1

Obraz przedstawia zamek, który płonie. Pod zamkiem znajdują walczący ludzie. Oblegają mury, strzelają z karabinów, unoszą się dymy. W tle ukazane są wybuchy i unoszący się na niebie ciemny dym.

Wolności człowieka szczególnie silnie zaakcentowane są w tradycji anglosaskiej, ale występują również w europejskich traktatach i konwencjach oraz w konstytucjach wielu państw (m.in. Polski, Czech, Niemiec). Powstanie koncepcji praw człowieka jest związane z tradycją kontynentalną. Szczególny wpływ na ich rozwinięcie miała Wielka Rewolucja Francuskarewolucja francuskaWielka Rewolucja Francuska. Zapisy dotyczące praw człowieka występują w konstytucjach wielu państw, nie tylko europejskich.

Wolności człowieka:

• przysługują każdemu człowiekowi z samej racji jego urodzenia;

• są niezbywalne;

• państwo nie może wyrazić zgody na ich istnienie i nie może określać ich zakresu; nie może również ich pozbawić;

• państwo powinno jedynie zapewnić możliwość realizowania tych wolności;

• uzgadniane są tylko formy, w jakich można korzystać z tych wolności, aby nie popaść w konflikt z innymi osobami korzystającymi z takich samych lub podobnych wolności.

Prawa człowieka:

• ich istnienie i zakres obowiązywania są wynikiem kompromisu – umowy społecznej zawartej między ludźmi, jak również ustanowionej między społeczeństwem a władzą państwową;

• ich treść i zakres obowiązywania wynikają z zapisów w konstytucjach i traktatach międzynarodowych.

Podział na wolności i prawa człowieka widoczny jest najlepiej w ujęciu rzeczowym. Pewne swobody traktowane są w większości demokratycznych państw prawa jako wolności, a inne – jako prawa.

Patrząc z tej perspektywy:

• wolnościami są m.in. wolność i bezpieczeństwo osobiste, wolność myśli, sumienia i wyznania, wolność wyrażania opinii, wolność zgromadzeń i stowarzyszania się;

• prawami są m.in. prawo do życia, do rzetelnego procesu sądowego, do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, do zawarcia małżeństwa i do skutecznego środka odwoławczego.

Koncepcja absolutnych praw człowieka

Pochodną podziału na wolności i prawa człowieka jest uznanie niektórych praw za absolutne, a innych – za relatywne.

Koncepcja absolutnych praw człowieka opiera się na koncepcji prawa naturalnego, nadrzędnego wobec prawa pozytywnego stanowionego przez państwo. Państwo postrzega się w niej jako strażnika, który chroni prawa jednostek. Według tej koncepcji:

Koncepcja relatywnych praw człowieka

Pogląd ten opiera się na założeniu, że źródłem praw jest swobodna decyzja państwa. Do koncepcji tej odwołują się konstytucje XIX‑wieczne i konstytucje niedemokratyczne uchwalone w XX stuleciu.

Klasyczna klasyfikacja praw człowieka

Na klasycznej klasyfikacji praw człowieka opierają się Międzynarodowe pakty praw człowieka ONZ. Klasyfikacja ta wprowadza podział praw człowieka na: prawa osobiste, polityczneprawa politycznepolityczne, gospodarcze, społeczne i kulturalne.

Klasyfikacja ze względu na kierunek oddziaływań

Słownik