RQReCVEMMRkN1
Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata, Warszawa 2017, s. 520

Andrzej Drawicz w książce Mistrz i diabeł, opisując biografię Bułhakowa i historię powstania jego utworów, zastanawia się: 

Andrzej Drawicz Mistrz i diabeł, czyli rzecz o Bułhakowie

Na ile to literatura, na ile samo życie? Nie ma tu [...] precyzyjnych miar.

2 Źródło: Andrzej Drawicz, Mistrz i diabeł, czyli rzecz o Bułhakowie, Kraków 1990, s. 27.
RjujRpSxD9a861
Michaił Bułhakow w 1910 r.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Czy mistrz był pisarzem idealnym? Czy Bułhakow był pisarzem idealnym?

Dobry pisarz powinien być człowiekiem ciekawym świata i ludzi. Cechować go winna duża inteligencja emocjonalnai empatia, które pozwolą na wierne, realistycznerealizmrealistyczne oddanie charakterów kreowanych przez niego postaci. Jego twórczość ma być niezależna i poddana całkowicie woli autora. Dobrze, gdy obnaża wadliwe mechanizmy społeczne, a także daje czytelnikowi nadzieję.

Pisarz idealny całkowicie poświęca się pisaniu, które stanowi cel i sens jego życia. Taką postawę prezentuje mistrz – bohater powieści Mistrz i Małgorzata Bułhakowa. Gdy pewnego dnia wygrał sto tysięcy rubli, porzucił dotychczasową pracę i poświęcił się całkowicie pisaniu powieści o Poncjuszu Piłacie. Pieniądze umożliwiły mu również podniesienie standardu życia. Przeprowadził się z małego pokoju przy ulicy Miasnickiej do dwóch pokoi w suterenie w pobliżu Arbatu, gdzie pracował nad powieścią. Kiedy był bliski jej ukończenia, wiosną, poznał Małgorzatę.
Pisanie i powieść, którą tworzył mistrz, stanowiły dla niego najwyższą wartość. Kiedy książka została napisana, a wydanie jej okazało się niemożliwe, życie przestało mieć dla mistrza sens. Wypełnione pustką, której nie mogła ukoić nawet miłość:

Michaił Bułhakow Mistrz i Małgorzata

Powieść była napisana, nic już nie pozostawało do zrobienia i sens życia nas obojga sprowadzał się do siedzenia na dywaniku na podłodze koło pieca i do patrzenia w ogień.

1 Źródło: Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata, tłum. Witold Dąbrowski, Irena Lewandowska, Warszawa 2017, s. 195.

Opisując mistrza i innych bohaterów swojej książki, Bułhakow pragnął odwołać się
do innych wymiarów człowieczeństwa, opisania go i osadzenia w innych kontekstach, zakorzenienia natury człowieka i jego świata duchowego w ideach niezawisłych od historycznej zmienności, co też znakomicie mu się udało. Jego dzieło na stałe wpisało się do kanonu literatury zarówno rosyjskiej, jak i światowej.

R1BvSbh3Wo911
William Blake, Szatan wzywający swe legiony, 1804
Źródło: WikiArt, domena publiczna.

Słowniczek

nonkonformizm
nonkonformizm

(łac. non - nie; conformare - tworzyć, nadawać kształt) - odwrotność konformizmu, postawa niezgody z obowiązującymi normami, wzorami, zasadami, wartościami, albo poglądami

realizm
realizm

(fr. réalisme) – w literaturze prąd spopularyzowany w prozie II połowy XIX wieku, dążący do jak najwierniejszego odzwierciedlenia świata znanego czytelnikowi z codzienności. Realiści opisywali wydarzenia, bohaterów i ich egzystencję w sposób reprezentatywny dla przedstawionej w utworze grupy społecznej