Uwarunkowania rozwoju transportu w Polsce

Polska jest krajem o dogodnych warunkach do rozwoju transportu. Decydują o tym zarówno czynniki przyrodnicze, jak i pozaprzyrodnicze.

RfNWcWyd2Q8Dx

Na zdjęciu jest remont drogi. Widać fragment nowego chodnika. Stoi przy nim tablica informująca o budowie obwodnicy Żywca ze środków unijnych.

Na obszarze naszego kraju istnieją także cechy, które wpływają hamująco na rozwój transportu. Są to tzw. bariery rozwoju transportu. Należą do nich m.in.:

• występowanie niekorzystnych zjawisk atmosferycznych, np. śniegu, mgieł, susz,

• różna szerokość torów (rozstaw szyn) w Polsce i w niektórych państwach, z którymi graniczymy np. Rosja,

• przejścia graniczne i kontrole na granicach z krajami spoza UE,

• zły stan techniczny wielu dróg kołowych i linii kolejowych,

• nieuregulowane odcinki wielu rzek,

• likwidacja wielu zakładów przemysłowych,

• wieloletnie zaniedbania sieci transportowej w przeszłości.

Wielkość i struktura transportu w Polsce

Według danych GUS w 2019 roku środkami transportu publicznego przewieziono ponad 2,2 mld ton ładunku i niemal 685 mln pasażerów. W tym roku wykonano pracę przewozową ponad 477 mld tonokilometrów i ponad 82 mld pasażerokilometrów.

Przewóz ładunków

W ostatnich latach przewozy ładunków w Polsce wzrastają. Dla porównania, w 2013 r. przewieziono ponad 1,8 mld ton ładunku (ok. 0,4 mld ton mniej niż w 2019 r.), co świadczy o rozwoju tego sektora gospodarki. W strukturze przewozów ładunków oraz wykonanej pracy przewozowejpraca przewozowapracy przewozowej dominuje transport drogowy. Dosyć istotne znaczenie ma też transport kolejowy. Transport drogowy odgrywa także najważniejszą rolę w Unii Europejskiej w tym zakresie, jednakże w znacznej mierze ustępuje transportowi morskiemu, który stanowi tam niemal 1/3 wykonywanej pracy przewozowej.

Głównymi transportowanymi towarami w Polsce są surowce mineralne, w tym głównie rudy metali i surowce energetyczne.

R1KoeKeNU0aMS

Wykres kołowy przedstawia strukturę przewozu ładunków według grupy ładunków w 2019 r. oraz zmiany w porównaniu z rokiem poprzednim. Rudy metali i inne produkty górnictwa i kopalnictwa: torf; uran i tor 26,1% (+0,8% punktu procentowego).Inne niemetaliczne wyroby mineralne 11,4% (+0,4 punktu procentowego). Produkty spożywcze, napoje, tytoń 9% ( -1 punkt procentowy). Węgiel kamienny i brunatny; ropa naftowa i gaz ziemny 7,2% (-1 punkt procentowy). Produkty rolnictwa, łowiectwa i leśnictwa; ryby i pozostałe produkty rybołówstwa i rybactwa 5,5% (-1 punkt procentowy). Surowce wtórne, odpady miejskie i inne odpady 6,2% (- 0,3 punktu procentowego). Metale podstawowe, wyroby metalowe gotowe (z wyłączeniem maszyn i wyposażenia) 5,6% (+ 0,3 punktu procentowego). Drewno i wyroby z drewna oraz korka, z wyłączeniem mebli 5,2% (+ 0,3 punktu procentowego). Chemikalia, produkty chemiczne, włókna sztuczne 4,8% (+0,3% punktu procentowego). Pozostałe 19% (+1,2 punktu procentowego).

W transporcie kolejowym i drogowym dominują przewozy krajowe. W transporcie wodnym śródlądowym podobne znaczenie mają przewozy krajowe oraz transport międzynarodowy (tranzyt) głównie Odrą. Natomiast głównymi rodzajami transportu służącymi do przewozu towarów w skali międzynarodowej są transport morski i lotniczy. Jeżeli chodzi o wykonywaną pracę przewozową, to z oczywistych względów transport krajowy ustępuje po części transportowi międzynarodowemu.

Przewóz osób

W ostatnich latach przewozy pasażerów transportem publicznym w Polsce zmniejszają się. Dla porównania, w 2013 r. przewieziono ponad 740 mln pasażerów (ok. 55 mln pasażerów więcej niż w 2019 r.), co jest skutkiem m.in.:

• ciągłego wzrostu liczby samochodów osobowych będących poważną konkurencją dla transportu publicznego,

• średniego stanu sieci transportowej w naszym kraju (pomijając częściową modernizację sieci transportu samochodowego czy kolejowego),

• prywatyzacji przewozów,

• restrukturyzacji przemysłu i związanym z nią zamykaniem nierentowych zakładów pracy,

• rozwoju tanich, zagranicznych linii lotniczych.

W strukturze przewozów pasażerskich oraz wykonanej pracy przewozowej dominuje transport kolejowy i transport drogowy, choć w ostatnich latach rola pierwszego z nich (w zakresie liczby pasażerów) wzrasta, a drugiego - maleje. Transport kolejowy i drogowy stanowiły w 2019 r. ok. 96% przewozów pasażerskich, lecz tylko połowę wykonywanej pracy przewozowej w tym zakresie, ustępując transportowi lotniczemu (z uwagi na większy dystans pokonywany środkami transportu powietrznego). Według danych Eurostatu za 2016 r. w Unii Europejskiej w przewozach pasażerów dominuje wyraźnie transport drogowy (81%), natomiast mniejszą rolę odgrywają pozostałe rodzaje transportu, np. kolejowy (7%) czy morski (10%).

Słownik