Przeczytaj
Uwarunkowania rozwoju transportu w Polsce
Polska jest krajem o dogodnych warunkach do rozwoju transportu. Decydują o tym zarówno czynniki przyrodnicze, jak i pozaprzyrodnicze.
Zastanów się, które z powyższych czynników są szczególnie istotne dla rozwoju poszczególnych rodzajów transportu: lądowego, wodnego i powietrznego. Wskaż także te, które wpływają na rozwój różnych rodzajów transportu.
Na obszarze naszego kraju istnieją także cechy, które wpływają hamująco na rozwój transportu. Są to tzw. bariery rozwoju transportu. Należą do nich m.in.:
występowanie niekorzystnych zjawisk atmosferycznych, np. śniegu, mgieł, susz,
różna szerokość torów (rozstaw szyn) w Polsce i w niektórych państwach, z którymi graniczymy np. Rosja,
przejścia graniczne i kontrole na granicach z krajami spoza UE,
zły stan techniczny wielu dróg kołowych i linii kolejowych,
nieuregulowane odcinki wielu rzek,
likwidacja wielu zakładów przemysłowych,
wieloletnie zaniedbania sieci transportowej w przeszłości.
Wielkość i struktura transportu w Polsce
Według danych GUS w 2019 roku środkami transportu publicznego przewieziono ponad 2,2 mld ton ładunku i niemal 685 mln pasażerów. W tym roku wykonano pracę przewozową ponad 477 mld tonokilometrów i ponad 82 mld pasażerokilometrów.
Przewóz ładunków
W ostatnich latach przewozy ładunków w Polsce wzrastają. Dla porównania, w 2013 r. przewieziono ponad 1,8 mld ton ładunku (ok. 0,4 mld ton mniej niż w 2019 r.), co świadczy o rozwoju tego sektora gospodarki. W strukturze przewozów ładunków oraz wykonanej pracy przewozowejpracy przewozowej dominuje transport drogowy. Dosyć istotne znaczenie ma też transport kolejowy. Transport drogowy odgrywa także najważniejszą rolę w Unii Europejskiej w tym zakresie, jednakże w znacznej mierze ustępuje transportowi morskiemu, który stanowi tam niemal 1/3 wykonywanej pracy przewozowej.
Głównymi transportowanymi towarami w Polsce są surowce mineralne, w tym głównie rudy metali i surowce energetyczne.
W transporcie kolejowym i drogowym dominują przewozy krajowe. W transporcie wodnym śródlądowym podobne znaczenie mają przewozy krajowe oraz transport międzynarodowy (tranzyt) głównie Odrą. Natomiast głównymi rodzajami transportu służącymi do przewozu towarów w skali międzynarodowej są transport morski i lotniczy. Jeżeli chodzi o wykonywaną pracę przewozową, to z oczywistych względów transport krajowy ustępuje po części transportowi międzynarodowemu.
Przewóz osób
W ostatnich latach przewozy pasażerów transportem publicznym w Polsce zmniejszają się. Dla porównania, w 2013 r. przewieziono ponad 740 mln pasażerów (ok. 55 mln pasażerów więcej niż w 2019 r.), co jest skutkiem m.in.:
ciągłego wzrostu liczby samochodów osobowych będących poważną konkurencją dla transportu publicznego,
średniego stanu sieci transportowej w naszym kraju (pomijając częściową modernizację sieci transportu samochodowego czy kolejowego),
prywatyzacji przewozów,
restrukturyzacji przemysłu i związanym z nią zamykaniem nierentowych zakładów pracy,
rozwoju tanich, zagranicznych linii lotniczych.
W strukturze przewozów pasażerskich oraz wykonanej pracy przewozowej dominuje transport kolejowy i transport drogowy, choć w ostatnich latach rola pierwszego z nich (w zakresie liczby pasażerów) wzrasta, a drugiego - maleje. Transport kolejowy i drogowy stanowiły w 2019 r. ok. 96% przewozów pasażerskich, lecz tylko połowę wykonywanej pracy przewozowej w tym zakresie, ustępując transportowi lotniczemu (z uwagi na większy dystans pokonywany środkami transportu powietrznego). Według danych Eurostatu za 2016 r. w Unii Europejskiej w przewozach pasażerów dominuje wyraźnie transport drogowy (81%), natomiast mniejszą rolę odgrywają pozostałe rodzaje transportu, np. kolejowy (7%) czy morski (10%).
Słownik
iloczyn wykonanych przez środki transportu długości drogi (w kilometrach) i przewiezionych osób (w transporcie pasażerskim) albo iloczyn wykonanych przez środki transportu długości drogi (w kilometrach) i przewiezionych towarów (w transporcie towarowym); wyrażana w pasażerokilometrach i tonokilometrach