Budowa pętli while

Przyjrzyjmy się pętli while i jej składni w języku Python.

while TEST:
	# instrukcja 1 bloku kodu
	# instrukcja 2 bloku kodu
	# [...]

Wyrażenie TEST jest wyrażeniem logicznym (jego wartość to prawda lub fałsz) i może być zapisane z wykorzystaniem operatorów logicznych, relacji lub porównania:

while zmienna > 12:
	# instrukcja 1
	# instrukcja 2

Instrukcje wewnętrzne pętli są wykonywane, dopóki wartość wyrażenia TEST to PRAWDA (wartość logiczna True).

while True:
	print('Witaj!')

tekst = ""
litera = ""
while litera != "!":
	litera = input("Podaj literę (znak '!' zakończy): ")
	tekst += litera
print(tekst)
	
Podaj literę (znak '!' zakończy): P
Podaj literę (znak '!' zakończy): y
Podaj literę (znak '!' zakończy): t
Podaj literę (znak '!' zakończy): h
Podaj literę (znak '!' zakończy): o
Podaj literę (znak '!' zakończy): n
Podaj literę (znak '!' zakończy): !
Python!

W niektórych przypadkach język Python pozwala na pominięcie zapisu testu logicznego.

W tym wypadku pętla będzie się wykonywać do czasu, dopóki zmienna, której wartość badamy w warunku pętli, jest różna od None, False, bądź 0. Musimy pamiętać o modyfikacji zmiennej lub przerwaniu pętli poleceniem break.

Pętle while i operacje na listach

Przygotujmy kod, dzięki któremu uzyskamy listę wartości całkowitych (np. ocen), które później możemy przetworzyć (np. obliczyć średnią arytmetyczną). Załóżmy, że gdy zostanie wprowadzona ocena 0, nasz program powinien zakończyć działanie.

Zmienną ocena należy zainicjować wartością różną od 0, aby warunek pętli while miał wartość True i instrukcje wewnętrzne pętli mogły zostać wykonane. Zainicjowanie zmiennej ocena wartością 0 spowoduje pominięcie pętli while i wypisanie pustej listy lista_ocen.

lista_ocen = []
ocena = 1
while ocena:
	ocena = int(input("Podaj liczbę naturalną ('0' zakończy): "))
 	lista_ocen.append(ocena)
print(lista_ocen)

Przykładowe działanie programu:

Podaj liczbę naturalną ('0' zakończy): 3
Podaj liczbę naturalną ('0' zakończy): 5
Podaj liczbę naturalną ('0' zakończy): 6
Podaj liczbę naturalną ('0' zakończy): 3
Podaj liczbę naturalną ('0' zakończy): 7
Podaj liczbę naturalną ('0' zakończy): 2
Podaj liczbę naturalną ('0' zakończy): 1
Podaj liczbę naturalną ('0' zakończy): 3
Podaj liczbę naturalną ('0' zakończy): 0
[3, 5, 6, 3, 7, 2, 1, 3, 0]

Możemy zauważyć, że ostatnia wprowadzana wartość 0 dodawana jest do elementów listy. Chcielibyśmy, aby liczba kończąca (0) nie była elementem naszej listy oraz aby możliwe było dodanie tylko wartości większych od zera. Wprowadzimy modyfikację, dzięki której do listy dodamy tylko wartości większe niż 0.

lista_ocen = []
ocena = 1
while ocena:
 	ocena = int(input("Podaj liczbę naturalną ('0' zakończy): "))
 	if ocena > 0:
 		lista_ocen.append(ocena)

print(lista_ocen)

Przykładowe działanie programu po zmianach:

Podaj liczbę naturalną ('0' zakończy): 3
Podaj liczbę naturalną ('0' zakończy): 5
Podaj liczbę naturalną ('0' zakończy): 6
Podaj liczbę naturalną ('0' zakończy): 3
Podaj liczbę naturalną ('0' zakończy): 7
Podaj liczbę naturalną ('0' zakończy): 2
Podaj liczbę naturalną ('0' zakończy): 1
Podaj liczbę naturalną ('0' zakończy): 3
Podaj liczbę naturalną ('0' zakończy): 0
[3, 5, 6, 3, 7, 2, 1, 3]

Pętla while może posłużyć do „pobierania” kolejnych elementów z listy. Zdefiniujmy obiekt lista_t, zawierający elementy, które są po kolei usuwane z wykorzystaniem funkcji del()del()del(). Instrukcje w pętli są wykonywane, dopóki obiekt lista_t zawiera jakiekolwiek elementy. Przetestuj działanie programu:

lista_t = ['Dura', 'lex', 'sed lex' ]
while lista_t:
	element = lista_t[0]
	del(lista_t[0])
	print(element,end=' ')
	
print(lista_t)

# uwaga! ten kod działa tylko w Python >= 3.8
while (polecenie := input("> ")) != "quit":
    print("Wprowadzono:", polecenie)
    
# przykład wykonania
>>> while (polecenie := input("> ")) != "quit":
    print("Wprowadzono:", polecenie)

    
> test
Wprowadzono: test
> inny
Wprowadzono: inny
> quit

Rwh5e8Bcj9aWE

Lekcja poświęcona pętlom warunkowym w języku Python.

Lekcja poświęcona pętlom warunkowym w języku Python.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/Rwh5e8Bcj9aWE

Lekcja poświęcona pętlom warunkowym w języku Python.

Instrukcja else w pętli while

Opcjonalnym elementem pętli while jest blok else. Wykonywany jest zawsze, jeśli warunek nie jest spełniony lub przestanie być spełniony.

lista_t = ['Dura', 'lex', 'sed lex']
while lista_t:
	element = lista_t[0]
	del(lista_t[0])
	print(element, end=' ')
else:
	print('| koniec.')
	print('Tu pusta lista', lista_t)

Słownik