Jak już wiesz, warunkiem prawidłowego prowadzenia badań służących np. rozpoznaniu cech środowiska przyrodniczego Twojego regionu, identyfikacji antropogenicznych zagrożeń czy scharakteryzowaniu przebiegu procesów społecznych i gospodarczych jest zgromadzenie odpowiedniego zestawu danych. Możesz to zrobić metodami bezpośrednimi lub pośrednimi.

Przed rozpoczęciem poszukiwania danych warto określić, jaki charakter mają interesujące nas informacje. Jeśli są one mierzalne i określone poprzez parametry liczbowe (np. podawane w odpowiednich jednostkach), mamy wówczas przykład danych ilościowych. Dane tego rodzaju mogą być przetwarzane metodami statystycznymi. Dane ilościowe są podstawowym źródłem informacji na temat zagadnień geografii społeczno‑ekonomicznej, ale mogą również służyć ocenie zjawisk przyrodniczych – np. parametrów meteorologicznych czy hydrologicznych.

Jeśli informacji nie da się przedstawić za pomocą parametrów liczbowych, wówczas mamy do czynienia z danymi jakościowymi. Tego rodzaju dane opisują głównie cechy środowiska przyrodniczego – formy ukształtowania, rodzaj szaty roślinnej czy typy gleb.

Niezależnie od rodzaju, informacje te możemy uzyskać w wyniku prac terenowychmetody terenoweterenowych lub kameralnychmetody kameralnekameralnych. Prowadzenie prac terenowych wymaga określenia miejsca i czasu badań i często wiąże się z koniecznością odbycia dalszej podróży. Prace kameralne możemy prowadzić z dowolnego miejsca i w odpowiadającym nam czasie, ponieważ polegają one na analizie źródeł pośrednich – map, opracowań, stron internetowych czy geoportali. Z tego względu ten rodzaj pozyskiwania danych jest bardzo popularny. Nie powinien jednak być jedyną metodą, warto zawsze zweryfikować uzyskane informacje osobiście, na miejscu.

Głównym źródłem danych są obecnie źródła elektroniczne – internet oraz GISGIS (ang. Geographic Information System) GIS. Wiele instytucji tworzy własne strony i geoportale tematyczne.

Więcej informacji na ten temat uzyskasz z e‑materiałów: „Planujemy badania we własnym regionie”, „Jak prowadzić badania i obserwacje terenowe? Wstęp do badań we własnym regionie”, „Bezpośrednie i pośrednie metody zbierania danych geograficznych. Podział na metody ilościowe i jakościowe”, „Wykorzystanie metody GIS w praktyce” oraz „Wykorzystanie fotografii i zdjęć satelitarnych do pozyskiwania informacji o środowisku geograficznym”.

Upowszechnianie technik informacyjnych spowodowało również powstanie wielu geoserwisów regionalnych, obejmujących dane województwa lub poszczególne miasta. Przykładem może być geoportal otwartych danych przestrzennych e‑mapa.

Pozyskując informacje o regionie, warto korzystać ze zbiorów lokalnych urzędów i organizacji, które są powołane i uprawnione do gromadzenia tego rodzaju danych. Cennym źródłem są rejestry urzędów gmin czy powiatów, lokalnych stacji meteorologicznych czy nadleśnictw. Dostęp do tych danych wymaga najczęściej złożenia urzędowego wniosku, nie zawsze też informacje te mogą być udostępniane i upubliczniane.

Jeżeli już zapoznałeś(-aś) się z e‑materiałami dotyczącymi badań we własnym regionie oraz metod badawczych stosowanych w geografii, to wiesz, że podczas analizy pozyskanych danych konieczna jest ich selekcja oraz weryfikacja. Należy przy tym pamiętać, że każde ze źródeł danych ma swoje zalety i wady.

Zebrane z różnych źródeł dane wymagają następnie analizy i opracowania wniosków. Na tym etapie badawczym należy odpowiedzieć na szereg pytań badawczych.

R14Ep5ysdXPiC

Grafika przedstawia tablicę. Znajdują się na niej przyklejone taśmą kartki z pytaniami. Co? Kto? Dlaczego? Gdzie? Jak? Kiedy?

Wiesz już także, że prowadząc badania geograficzne, najczęściej dokonuje się rozłożenia całości problemu naukowego na mniejsze elementy składowe lub części i bada każdy z nich oddzielnie. Ten etap prac to analiza, która powinna być prowadzona metodą dostosowaną do celu badań i skali przestrzennej. Tylko wtedy uzyskane wyniki będą wiarygodne. Jej kontynuacją zwykle jest synteza wyników cząstkowych analiz prowadząca do sformułowania wniosków badawczych.

Słownik