Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Nerwy rdzeniowe wchodzą w skład obwodowego układu nerwowego. Przewodząc informacje czuciowe i ruchowe, odpowiadają za unerwienie skóry, mięśni i narządów wewnętrznych.

R1UHtNeFqsc9l1
Ilustracja przedstawia schemat budowy nerwu rdzeniowego połączonego z rdzeniem kręgowym. W nerwie rdzeniowym korzenie przednie (brzuszne) i tylne (grzbietowe) łączą się w obrębie kanału kręgowego i wychodzą przez otwory międzykręgowe kręgosłupa jako parzyste nerwy rdzeniowe. Skupienia komórek czuciowych tworzą zwoje nerwowe. Od rogów przednich utworzonych z ciała komórek ruchowych wychodzą włókna ruchowe tworzące korzenie przednie (brzuszne, ruchowe). Do każdego rogu tylnego utworzonego z komórek odbierających informacje z neuronów czuciowych docierają włókna nerwów tworzące korzenie tylne (czuciowe). W budowie rdzenia kręgowego możemy wyróżnić istotę białą zbudowaną z wypustek nerwowych i leżących między nimi komórek glejowych. Na obwodzie rdzenia kręgowego i otacza istotę szarą, która tworzy parzyste rogi przednie i tylne.
Budowa nerwu rdzeniowego (z lewej). Po prawej stronie znajduje się rdzeń kręgowy.
Źródło: Englishsquare Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Po opuszczeniu kanału kręgowego nerwy rdzeniowe dzielą się na cztery gałęzie:

grzbietową

unerwia mięśnie kręgosłupa, mięśnie i skórę pleców, skórę i mięśnie niewielkich obszarów głowy i szyi

brzuszną

unerwia skórę i mięśnie brzucha, przednią i boczne powierzchnie szyi, kończyn dolnych i górnych

autonomiczną

unerwia narządy wewnętrzne (trzewia)

oponową

wraca do kanału kręgowego i unerwia oponę twardąopona twardaoponę twardą - jedną z opon mózgowo‑rdzeniowych

Nerwy rdzeniowe należą do nerwów mieszanychnerwy mieszane (asocjacyjne, kojarzeniowe)nerwów mieszanych zawierających włókna czuciowe i ruchowe. W niektórych występują dodatkowo jeszcze włókna autonomiczne (nerwy segmentów piersiowych i trzech pierwszych segmentów lędźwiowych zawierają włókna współczulne, a nerwy krzyżowe – włókna przywspółczulne).

Nerwy rdzeniowe – 31 par – tworzą układ piętrowy. Pierwsza para wychodzi z kanału rdzenia na poziomie pierwszego kręgu szyjnego (między kością potyliczną a pierwszym kręgiem szyjnym zwanym atlasem). Ostatni nerw rdzeniowy wychodzi na wysokości pierwszego kręgu guzicznego.

RNNjv2B5b9E8f1
Rdzeń kręgowy wraz z odchodzącymi od niego nerwami oraz ich stosunek do odpowiednich kręgów kręgosłupa.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Rdzeń kręgowy tak jak kręgosłup podzielony jest na odcinki zwane segmentami. Numery i nazwy tych segmentów oraz odchodzących od nich nerwów odpowiadają kolejnym odcinkom kręgosłupa (wyjątek to dodatkowy nerw 8‑szyjny, który opuszcza rdzeń między siódmym kręgiem szyjnym a pierwszym piersiowym). Ponieważ rdzeń kręgowy nie wypełnia całej długości kanału kręgowego (kończy się na wysokości drugiego kręgu lędźwiowego - L2) jego segmenty znajdują się na poziomie odpowiadającego im numeru kręgu kręgosłupa tylko na samej górze (segmenty szyjne, górne piersiowe). Kolejne znajdują się już powyżej kręgu o tym samym numerze. Im dalszy segment rdzenia oddaje włókna nerwowe tym korzenie tych nerwów mają do pokonania dłuższą drogę, zanim osiągną właściwy otwór kanału rdzenia kręgowego.

Słownik

istota biała
istota biała

wypustki neuronów wypełniające wnętrze mózgowia, w rdzeniu kręgowym otaczające istotę szarą

istota szara
istota szara

skupisko ciał neuronów - w mózgowiu tworzące m.in. korę mózgową, w rdzeniu kręgowym układające się centralnie, na przekroju poprzecznym widoczne jako kształt litery „H”

korzenie rdzeniowe (nerwowe)
korzenie rdzeniowe (nerwowe)

wiązki włókien nerwowych odchodzących od rdzenia kręgowego jako nici korzeniowe i tworzące po połączeniu pień nerwu rdzeniowego; na wysokości każdej przestrzeni międzykręgowej od rdzenia odchodzą cztery korzenie – dwa korzenie brzuszne i dwa korzenie grzbietowe, po jednej parze z prawej i lewej strony rdzenia; korzeń nerwowy grzbietowy zawiera włókna nerwowe czuciowe, brzuszny – włókna ruchowe

nerwy czuciowe (doprowadzające, aferentne)
nerwy czuciowe (doprowadzające, aferentne)

zawierają włókna przebiegające w kierunku dośrodkowym - przewodzące impulsy nerwowe powstałe w receptorach narządów odbiorczych (wzroku, słuchu, smaku, bólu, dotyku) do ośrodkowego układu nerwowego

nerwy mieszane (asocjacyjne, kojarzeniowe)
nerwy mieszane (asocjacyjne, kojarzeniowe)

zawierają jednocześnie włókna czuciowe (aferentne) jak i włókna ruchowe (eferentne)

nerwy przywspółczulne
nerwy przywspółczulne

nerwy wchodzące w skład autonomicznego układu nerwowego, unerwiające narządy wewnętrzne. Wychodzą w pnia mózgu i rdzenia kręgowego. Większość z niech przebiega wspólnie z nerwem błędnym

nerwy ruchowe (odprowadzające, eferentne)
nerwy ruchowe (odprowadzające, eferentne)

przebiegają w kierunku odśrodkowym przewodząc informacje z centralnego układu nerwowego do narządów wykonawczych: mięśni i gruczołów

nerwy współczulne
nerwy współczulne

nerwy wchodzące w skład autonomicznego układu nerwowego, unerwiające narządy wewnętrzne. Wychodzą z rdzenia kręgowego. Działają antagonistycznie z nerwami przywspółczulnymi

opona twarda
opona twarda

jedna z trzech opon mózgowo‑rdzeniowych, położona zewnętrznie; jej wpuklenie między półkule mózgowe jest nazywane sierpem mózgu

splot nerwowy
splot nerwowy

fragment obwodowego układu nerwowego, w obrębie którego następuje wymiana włókien nerwowych między kilkoma nerwami; miejsce przeplatania się nerwów

zwoje nerwowe
zwoje nerwowe

skupienia ciał komórek nerwowych poza ośrodkowym układem nerwowym