Nie bez powodu słowa „ekonomia” i „ekologia” mają wspólny źródłosłów: greckie słowo oikos, które oznacza dom, środowisko życia. Odpady powstają ciągle, na każdym etapie naszego życia. Bardzo ważny jest sposób, w jaki z nimi postępujemy. Każdy z nas jest zobowiązany do właściwej segregacji odpadówsegregacja odpadówsegregacji odpadów. Celem segregacji „u źródła”, czyli w naszych domach, jest zmniejszenie ilości odpadów, które trafiają na wysypiska. Odpady są potencjalnym surowcem: można je przygotować do powtórnego użycia (np. wykorzystać słoik po majonezie do przygotowania kiszonek), poddać recyklingowi lub unieszkodliwić.

Gospodarowanie odpadamigospodarka odpadamiGospodarowanie odpadami regulowane jest przez ustawę z dnia 27 czerwca 1997 r. o odpadach. Opisuje ona pojęcia oraz zasady postępowania obejmujące zapobieganie wytwarzania odpadów, ponowne wykorzystanie odpadów oraz ich składowanie i unieszkodliwianie.

Ustawie tej towarzyszą liczne akty prawne, które określają następujące kwestie:

• klasyfikacja odpadów (Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 24 grudnia 1997 r. w sprawie klasyfikacji odpadów);

• odpady wykorzystywane przemysłowo, a także warunki do ich wykorzystywania (Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 2 lipca 1998 r. w sprawie określenia odpadów, które powinny być wykorzystywane w celach przemysłowych, oraz warunków, jakie muszą być spełnione przy ich wykorzystywaniu);

• zasady usuwania, wykorzystania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych (Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych).

W całej Unii Europejskiej obowiązują również zasady dotyczące poszczególnych rodzajów odpadów, udzielania zezwoleń na ich eksploatację, transport oraz unieszkodliwianie, które zostały określone w dyrektywie ramowej 75/442/EEC, zmienionej dyrektywą 91/156/EEC.

Polskie prawo gospodarki odpadami przeszło w ostatniej dekadzie kluczowe zmiany. Najpierw, w 2011 r. przyjęto ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektóre inne ustawy, wprowadzając nowy gminny system gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym tak powszechną dziś segregację śmieci. Następnie, w 2013 r. przyjęto ustawę o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, a w 2015 r. ustawę o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, które odgrywają bardzo istotną rolę w systemie prawa odpadowego ze względu na ważność problematyki odpadów opakowaniowych oraz odpadów osprzętowych. Wszystkie powyższe ustawy dostosowały prawo krajowe do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie gospodarki odpadami na terenie Unii Europejskiej.

RkkL1v8INNWYw1

Na zdjęciu widoczne są w rzędzie pokrywy plastikowych pojemników na śmieci. Pierwszy pojemnik jest niebieski, drugi i trzeci - brązowy, czwarty i piąty czarny. Dalej widać jeszcze fragmenty dwóch żółtych śmietników.

Ważnym aspektem w odpowiedzialnym gospodarowaniu odpadami jest prawidłowa segregacja śmieci zgodnie z zasadą Jednolitego Systemu Segregacji Odpadów (JSSO). Określa ona, iż należy oddzielać surowce nadające się do ponownego wykorzystania od odpadów, które się do tego nie nadają i segregować je w odpowiednio oznaczonych pojemnikach. Takie działania pozwalają pozyskać najbardziej pełnowartościowe surowce przeznaczone do ponownego przetworzenia.

Pojemniki na odpady oznaczane są odpowiednimi kolorami:

• papier – kolor niebieski;

• metale i tworzywa sztuczne – kolor żółty;

• szkło – kolor zielony;

• odpady BIO – kolor brązowy;

• odpady, których nie można umieścić w żadnej z powyższych kategorii – kolor czarny z napisem „odpady zmieszane”.

Niewłaściwe gospodarowanie odpadami wywiera bezpośredni negatywny wpływ na środowisko. Wzrost wytwarzanych odpadów oraz niewłaściwie zabezpieczone składowiska stanowią zagrożenie dla wszystkich ekosystemów i żyjących w nich organizmów.

Skażenie ekosystemów, w szczególności gleby, zagraża zarówno roślinom, jak i zwierzętom. Zanieczyszczenia zawarte w glebie pobierane są przez rośliny wraz z wodą przez korzenie i trafią do różnych ich części. Niektóre gatunki roślin uprawnych, takie jak sałata, burak czy kapusta, są szczególnie narażone na akumulację szkodliwych związków chemicznych. W wyniku spożycia skażonych roślin (a także wraz z zanieczyszczoną wodą) szkodliwe substancje trafiają do organizmu zwierzęcia bądź człowieka i wywołują toksyczne działanie.

Zero wastezero wasteZero waste jest międzynarodowym ruchem związanym ze zmianą świadomości i stylu życia przez podejmowanie działań w kierunku zmniejszenia generowanych odpadów, a nawet ich całkowitego wyeliminowania. Idea ta opiera się na zasadach określanych jako „6R”.

Troska o środowisko przez działanie zgodnie z zasadą zero waste to nie tylko przemyślane wybory i zdrowsze życie, ale także dbanie o przyszłość naszej planety.

Słownik