Urbanizacja to przemiany społeczne i ekonomiczne, które prowadzą do rozwoju miast, aglomeracji, metropolii oraz wzrostu liczby ludności miejskiej. Można zatem powiedzieć, że miernikiem urbanizacji będzie liczba miast w sieci osadniczej danego kraju, powierzchnia miast czy liczba ich ludności. Urbanizacja przebiega na czterech głównych płaszczyznach:

• społecznej - rozpowszechnienie miejskiego stylu życia wśród ludności napływającej do miast, ale także wśród ludności pozostającej na obszarach wiejskich;

• demograficznej - wzrost liczby i odsetka ludności miejskiej w wyniku szybszego przyrostu rzeczywistegoprzyrost rzeczywistyprzyrostu rzeczywistego ludności w miastach;

• ekonomicznej - wzrost udziału zatrudnionych w pozarolniczych działach gospodarki (przemysł, budownictwo, usługi);

• przestrzennej - ekspansja istniejących miast, powstawanie i rozwój nowych ośrodków miejskich, co prowadzi w dalszej kolejności do powstawania rozległych obszarów zurbanizowanych.

Dla lepszych porównań stosuje się współczynnik urbanizacji, czyli procentowy udział liczby ludności zamieszkującej w miastach w całkowitej liczbie mieszkańców kraju.

W Polsce w 2019 r. w miastach mieszkało 60,01% ludności. Wartość tego współczynnika zmienia się wraz z rozwojem społeczno‑gospodarczym, w tym także ze zmianami demograficznymi. Współczynnik urbanizacji w Polsce rósł po drugiej wojnie światowej z wartości ok. 35% do maksymalnej w okresie powojennym wartości 61,39% w 2005 r. Warto dodać, że od 1989 r. współczynnik urbanizacji nie ulegał większym zmianom, jak to miało miejsce wcześniej. Zwiększenie się liczby ludności polskich miast w okresie powojennym ma związek z bardzo szybkim uprzemysłowieniem kraju, wskutek czego ludność masowo migrowała do miast. Napływ ten jednak wyhamował w latach 90. XX wieku, co wynikało ze zmian zachodzących w polskiej gospodarce. Ponadto mieszkańcy miejskich aglomeracjiaglomeracja aglomeracji powoli dochodzili do wniosku, że mieszkanie w ośrodku miejskim ma swoje negatywne strony i część ludności zaczęła migrować na obszary wiejskie.

RCcEQxNtSqPeT

Mapa przedstawia rozmieszczenie miast w Polsce. Kontur kraju wyznaczony jest czarną linią, jej obszar pokrywa kolor kremowy. Jasnoszare linie oznaczają konkretne województwa. Miasta zaznaczono brązowymi punktami.

• Liczne miejsca pracy w przemyśle i usługach,

• możliwość uzyskania wyższych dochodów niż na wsi,

• rozwój infrastruktury technicznej (połączenia telekomunikacyjne, wodociągi, kanalizacja, gazociągi, drogi, metro itp.), powszechny dostęp do informacji i nowoczesnych technologii,

• możliwość dotarcia przedsiębiorców do większego rynku zbytu,

• większa świadomość ekologiczna mieszkańców (segregacja śmieci, kanalizacja, recykling),

• rozwój transportu zbiorowego umożliwiający ograniczenie emisji spalin,

• powstanie zabudowy o wysokich walorach architektonicznych,

• tworzenie parków i obszarów zadbanej zieleni miejskiej,

• funkcjonowanie licznych instytucji kulturalnych (teatrów, kin, galerii, muzeów),

• ułatwiony dostęp do wielu różnego rodzaju usług (m.in edukacyjnych, medycznych, rozrywkowych).

Rr5OqCsm4Q7AT

Zdjęcie przedstawia Tokio w porze wieczornej. Na fotografii przeważają wieżowce oraz biurowce, u dołu widać liczne światła. W tle widoczny jest zarys wulkanu na tle zachodzącego słońca.

• Trudności w znalezieniu zatrudnienia z powodu dużej konkurencji i wyższych wymagań pracodawców,

• większe koszty związane z koniecznością poruszania się po dużym mieście,

• wyższe koszty utrzymania,

• wzrost zanieczyszczenia środowiska,

• specyficzny mikroklimat (miejskie wyspy ciepła, smog),

• zmiana modelu rodziny, rozpad więzi rodzinnych,

• spadek poczucia bezpieczeństwa, anonimowość przyczyniająca się do znieczulicy społecznej,

• wzrost liczby osób bezdomnych,

• wysokie ceny nieruchomości,

• zwiększenie poziomu hałasu,

• problemy z gromadzeniem i utylizacją śmieci,

• wzrost powierzchni śmietnisk, problemy z woda i odprowadzaniem dużej ilości ścieków,

• problemy komunikacyjne (zagęszczenie ruchu, „korki”),

• gęsta zabudowa zmniejszająca komfort życia,

• powstawanie chaotycznej, prowizorycznej zabudowy w dzielnicach nędzy,

• nasilenie się konfliktów na tle etnicznym, religijnym i kulturowym,

• wzrost przestępczości, a także nasilenie się zjawisk patologicznych,

• częstsze występowanie chorób cywilizacyjnych i epidemii.

Słownik