Przeczytaj
Źródłem procesu socjalizacji jest uniwersum kulturowe danego społeczeństwa. Tam zgromadzone są wszelkie treści, które otrzymują nowi członkowie społeczeństwa. W procesie swojego uspołecznienia zdobywają oni wiedzę, umiejętności oraz internalizująinternalizują wartości i normy tworzące ład aksjonormatywny społeczeństwa.
Socjalizacja
Jest to proces, w którym jednostka, ze swoimi specyficznymi biologicznymi i psychicznymi dyspozycjami, staje się dojrzała społecznie. Przebiega w dwóch, nakładających się na siebie fazach: socjalizacjisocjalizacji pierwotnej i wtórnej.
Socjalizacja pierwotnaSocjalizacja pierwotna zazwyczaj przebiega według schematu: dorosły wychowawca – młody wychowanek. W trakcie socjalizacji wtórnejsocjalizacji wtórnej ten schemat może być już zaburzony. Im starsza jest jednostka socjalizowana, tym większe prawdopodobieństwo, że natknie się na młodszego od siebie nauczyciela. Tak się właśnie dzieje w procesie socjalizacji odwróconejsocjalizacji odwróconej.
W trakcie socjalizacji jednostka kształtuje swoją osobowośćosobowość. To ona decyduje o postawach, jakie zajmuje jednostka wobec świata (na przykład, w jakich sytuacjach są one konformistycznekonformistyczne, a w jakich – nonkonformistycznenonkonformistyczne), przyjmując rolerole w grupach społecznychgrupach społecznych.
Czynniki socjalizacji (podmioty socjalizujące)
Treści z uniwersum kulturowego przekazywane są nowym członkom społeczeństwa przez różne podmioty. Są to instytucje społeczne wywierające wpływ na jednostkę, dlatego określamy je mianem czynników socjalizacji. Zazwyczaj wymienia się następujące: rodzina, grupa rówieśnicza, szkoła, media. To, która z owych instytucji wiedzie prym w przekazie treści kulturowych, zależy między innymi od wieku socjalizowanej jednostki. Im starszy jest wychowanek, tym liczniejsze są podmioty wyposażające go w umiejętności i wiedzę niezbędną w dobrym funkcjonowaniu w różnych wymiarach społecznego życia. Większa jest również jego samodzielność w pozyskiwaniu treści socjalizacyjnych i kształtowaniu własnej osobowości.
Poniżej prześledzisz, w jaki sposób poszczególne instytucje wpływają na socjalizację jednostki.
Słownik
zbiór jednostek o tożsamości zbiorowej, której towarzyszą kontakty, interakcje i stosunki społeczne w jej obrębie, częstsze i bardziej intensywne niż z osobami z zewnątrz; zbiorowość ludzi (co najmniej trzy osoby), pomiędzy którymi występuje więź, a powiązane w obrębie grupy role służą realizacji wspólnych celów
mechanizm i zarazem proces przyjmowania ze środowiska społecznego i uznawania za własne poglądów, norm, wartości, wzorów zachowań, postaw w stosunku do świata rzeczy i ludzi
(z łac. conformo – nadaję kształt); w pierwszym znaczeniu to zmiana zachowania pod naciskiem faktycznym lub wyobrażonym innych osób; w drugim – podporządkowanie zasadom, regułom obowiązującym w zbiorowościach lub w całym społeczeństwie
krytyczna postawa wobec zasad, reguł obowiązujących w zbiorowościach lub w społeczeństwie i idące w ślad za nią, zachowanie odmienne od powszechnie przyjętego; za tą postawą stoi odmienny system wartości uznawanych i podtrzymywanych przez podmiot
właściwa danej osobie, zorganizowana struktura motywacji, właściwości, cech, postaw i kompetencji działania, będącą biograficznym wynikiem radzenia sobie jednostki z wymogami środowiska i własnego organizmu
względnie trwałe, spójne oczekiwania, jakie wobec podejmującego rolę członka ma zbiorowość społeczna
(z łac. socialis – społeczny, towarzyski); uspołecznienie, proces nabywania przez podmiot umiejętności (a przede wszystkim przyswajania systemu wartości, norm i wzorów zachowań akceptowanych i podtrzymywanych przez zbiorowość lub społeczeństwo); proces, w którym jednostka, ze swoimi specyficznymi biologicznymi i psychicznymi dyspozycjami, staje się dojrzała społecznie; w jego wyniku zostaje wyposażona w dynamicznie podtrzymywane w okresie całego życia zdolności i umiejętność skutecznego działania w obrębie całego społeczeństwa (jak i w poszczególnych jego elementach); jednocześnie jest to proces powstawania i rozwoju osobowości zachodzący we wzajemnej zależności ze społecznie przekazywanym środowiskiem socjalnym i materialnym
przekazywanie umiejętności, wiedzy, ale także wartości i norm starszemu pokoleniu przez dzieci i młodzież; wynika z tempa rozwoju społecznego, głównie w zakresie technologii; pojawiają się nowe urządzenia, procesy, procedury i zjawiska, których dorośli nie mają już szansy przyswoić, tak jak ich dzieci i wnuki, w trakcie socjalizacji pierwotnej
inaczej: podstawowa, faza procesu socjalizacji, w której dziecko nabywa podstawowe kompetencje kulturowe: umiejętności komunikacyjne, wiedzę, normy, wartości i wzory działania oraz uczy się roli dziecka i rozpoznaje role tak zwanych znaczących innych (rodziców, dziadków i innych osób z najbliższego kręgu rodzinnego)
faza procesu socjalizacji, w której dziecko jest wprowadzane w różne wymiary życia społecznego, nabywa wiedzę niezbędną do pełnienia różnorodnych ról społecznych; przyjmuje się, że socjalizacja wtórna rozpoczyna się, kiedy dziecko uzyskuje zdolność uogólniania właściwości członków grup i reguł działania (tzw. uogólniony inny)
generalizacja cech grupy, postaw jej członków, w procesie kształtowania jaźni (wg G.H. Meada)