Do najpoważniejszych chorób kobiecych należą nowotwory narządu rodnego, które mogą powstawać w każdej jego części. U 10–20% kobiet w wieku rozrodczym rozwijają się niezłośliwe mięśniaki macicy, które w rzadkich przypadkach mogą przechodzić w postać złośliwą (mięsakimięsakmięsaki). Najczęstsze nowotwory złośliwe żeńskich narządów płciowych to rak gruczołu piersiowegorak gruczołu piersiowegorak gruczołu piersiowego, szyjki macicy, jajników i trzonu macicy. Do najbardziej rozpowszechnionych chorób kobiecych należy nadżerka szyjki macicy, uważana za stan przedrakowy.

RBo9mQxYkoZVc1

Zdjęcie przedstawia różowy nabłonek w szyjce macicy. W jednym miejscu jest on naruszony - znajduje się w nim krótkie nacięcie, które jest zaczerwienione.

W nadżerce ubytek nabłonka wielowarstwowego płaskiego, pokrywającego w warunkach prawidłowych część pochwową szyjki macicy, zostaje zastąpiony nabłonkiem gruczołowym, fizjologicznie występującym w kanale szyjki, który jest bardziej wrażliwy na zakażenie. Nadżerka powstaje najczęściej na skutek przewlekłego stanu zapalnego w następstwie zakażenia rzęsistkiem pochwowym, braku higieny osobistej i innych powodów. Objawia się zwykle upławamiupławyupławami. Rozpoznania dokonuje się przez wziernikowanie pochwy, badanie rozmazów cytologicznych z szyjki macicy i badanie histologiczne wycinków. Nieleczona nadżerka szyjki macicy może prowadzić do rozwoju procesu nowotworowego (rak szyjki macicy).

Ten złośliwy nowotwór często poprzedzony jest nawet kilkuletnim, bezobjawowym stanem przednowotworowym – dysplazją nabłonka szyjki macicy. Jest ona możliwa do wykrycia w badaniu cytologicznym, dlatego tak ważne jest regularne jego przeprowadzanie. Prawie w każdym przypadku powstanie nowotworu jest poprzedzone infekcją HPV (najczęściej typów 16 i 18), wirusem brodawczaka ludzkiego. Przenosi się on drogą kontaktów seksualnych – stąd częsta zmiana partnera seksualnego jest istotnym czynnikiem ryzyka wystąpienia raka szyjki macicy. Istnieje szczepionka przeciwko najbardziej onkogennym typom HPV – w Polsce należy ona do zalecanych, nieobowiązkowych. Najbardziej skuteczne pod względem epidemiologicznym jest podawanie jej zarówno dziewczynkom, jak i chłopcom przed inicjacją seksualną, żeby ograniczyć możliwość wcześniejszego kontaktu z wirusem. Innym sposobem profilaktyki raka szyjki macicy jest stosowanie antykoncepcji barierowej, np. prezerwatyw.

Jest to nowotwór niezłośliwy, rozwijający się z tkanki mięśniowej. Mięśniaki należą do najczęściej spotykanych schorzeń macicy. Zazwyczaj umiejscawiają się w jej trzonie  (jednym z objawów jest pozamiesiączkowe krwawienie z dróg rodnych). Guzy bywają mnogie i niekiedy osiągają duże rozmiary, ale przekształcenie się mięśniaków w mięsaki zdarza się rzadko. Mięśniaki leczy się głównie operacyjnie.

R15bRJcqcL9j5

Zdjęcie przedstawia dwa mięśniaki. Maja one kulisty kształt o biało‑różowym kolorze.

Polega na nieprawidłowym umiejscowieniu elementów błony śluzowej trzonu macicy – poza jej jamą. Zmiany najczęściej występują w jajnikach i jajowodach, także w pęcherzu moczowym, jelitach, otrzewnej, przegrodzie odbytniczo‑pochwowej, w pępku, bliznach pooperacyjnych, węzłach chłonnych. Przeniesienie fragmentów błony najczęściej następuje podczas operacji ginekologicznych i położniczych, połączonych z otwarciem jamy macicy, z prądem krwi lub chłonki. Może być także wrodzona. Endometriozę leczy się hormonalnie, czasem operacyjnie.

Wywodzi się z komórek nabłonkowych jajnika. Początkowo jest bezobjawowy, przez co wykrywany jest dość późno, w zaawansowanym stadium o dużo gorszym rokowaniu. Rak jajnika jest drugim co do częstości występowania nowotworem żeńskiego narządu rodnego. Chorują na niego głównie kobiety w wieku około- i pomenopauzalnym, ponieważ jego głównym czynnikiem ryzyka jest liczba przebytych owulacji. Jako metodę profilaktyki u kobiet narażonych (np. genetycznie) stosuje się antykoncepcję hormonalną hamującą owulację.

Zapalenie prostatyprostata prostaty (stercza, gruczołu krokowego) powoduje trudności w oddawaniu moczu, bóle okolicy krocza i bezpłodność. Stosuje się leczenie farmakologiczne.

To choroba o nieznanej etiologii – rozwija się u mężczyzn ok. 50 r.ż. i prawdopodobnie ma związek z dysfunkcjami hormonalnymi. Jej objawy wynikają z niedrożności cewki moczowej uciskanej przez powiększający się narząd oraz podrażnienia szyi pęcherza moczowego. Nasilają się w miarę rozwoju choroby – należą do nich: przedłużony początek oddawania moczu, przerywany i słaby strumień moczu, zatrzymanie moczu, częstomocz dzienny i nocny, bolesne i nagłe parcie, zaleganie moczu w pęcherzu, bóle nad spojeniem łonowym. Głównym sposobem wykrywania przerostu prostaty jest badanie per rectumper rectumper rectum. Stosowane jest leczenie zachowawcze (objawowe) lub chirurgiczne.

Rylrhy5a95nf11

Zdjęcie przedstawia fragment płuca. Ma ono nienaturalny brązowy kolor. Tkanki płuca są zmienione, włókniste.

To nowotwór złośliwy, występujący po 50 r.ż., wywołany zachwianiem równowagi hormonalnej organizmu. Rozwija się, początkowo bezobjawowo, w części obwodowej gruczołu krokowego i szerzy się przez rozrost i naciekanie. Daje przerzuty do węzłów limfatycznych, kości miednicy, kręgosłupa, a także do wątroby i płuc. Podstawowym sposobem wykrywania raka prostaty jest badanie per rectum. Stosuje się leczenie operacyjne i hormonalne.

To nowotwór złośliwy jądra pochodzący z niezróżnicowanych komórek płciowych (gonocytów). Jest najczęstszym nowotworem jądra (ok. 30–40% przypadków). Jego wczesnym i niespecyficznym objawem jest guz lub zgrubienie w obrębie jądra, które może wynikać także z innej choroby (np. żylaków powrózka nasiennego) lub urazu, ale zawsze wymaga konsultacji lekarskiej. Innym objawem, niezbyt częstym, jest ból jądra. Wczesne wykrycie guza znacząco wpływa na rokowanie. Stosuje się leczenie operacyjne, radio- i chemioterapię. Odpowiednikiem nasieniaka u kobiet jest nowotwór jajnika nazywany rozrodczakiem.

Słownik