KonsumpcjonizmkonsumpcjonizmKonsumpcjonizm i początki globalizacjiglobalizacjaglobalizacji

W drugiej połowie XX w. pojawiło się zjawisko masowej konsumpcji. Za sprawą wolnego handlu oraz rozwoju środków transportu i komunikacji nasiliła się również globalizacja. Powstała tzw. klasa średnia, która za swoje wynagrodzenia była w stanie coraz więcej nabyć. Posiadanie dóbr materialnych stało się samo w sobie wyznacznikiem awansu społecznego. W uproszczeniu wytworzyła się kultura oparta na zasadzie, że ważniejsze jest „mieć” (np. samochód) niż „być” (np. wrażliwym na ludzką krzywdę). Budzący się hedonizm towarzyszył laicyzacji społeczeństwa. W związku z globalizacją doszło do stopniowego zacierania się różnic między osobami z różnych klas społecznych czy z różnych krajów. Ubierali się oni w podobny sposób, jedli te same potrawy, mieszkali w podobnych domach, oglądali te same filmy i słuchali tej samej muzyki na tych samych urządzeniach. Z drugiej strony konsumpcjonizm był ściśle związany z indywidualizmem, skupieniem się jednostki na własnych potrzebach, a bogactwo propozycji rynkowych powodowało, że trudno o identyczność i powtarzalność. Wraz z rosnącą świadomością skutków, jakie współczesny styl życia wywiera na środowisko naturalne, pod koniec XX w. na znaczeniu przybrały ekologia i minimalizmminimalizmminimalizm.

Muzyczne trendy

Po II wojnie światowej młodzież szukała nowych sposobów wyrażania siebie i swoich poglądów, najczęściej sprzecznych z powszechnie przyjętymi normami. Muzyka była istotną częścią ich życia, a pojawienie się radia, przenośnych odtwarzaczy, telewizji i w końcu internetu zdemokratyzowało dostęp do tego rodzaju rozrywki. Zaraz po wojnie w Stanach Zjednoczonych narodził się rock and roll (ang. kołysz się i kręć), szybko podbijając serca publiczności na całym świecie. Muzyka rockowa łączyła w sobie elementy bluesa, amerykańskiego folkloru i jazzu. Teksty piosenek zawierały elementu buntu wobec tabutabutabu po II wojnie światowej i odgórnych nakazów. Mowa w nich o wolności, równości, miłości, niesprawiedliwości społecznej.

R5s1NzotYYme6

Ilustracja przedstawia zdjęcie okładki singla. Jest na niej sześciu mężczyzn. Każdy jest ubrany w garnitur, koszulę i krawat. Mężczyźni są uśmiechnięci. U góry obrazka jest napis po angielsku: ROCK AROUND THE CLOCK. U dołu obrazka również znajdują są napisy w języku angielskim.

R1KMQImjqba2o

Nagranie dźwiękowe z fragmentem piosenki "Rock Around the Clock". Instrumenty, na których grają członkowie zespołu to: kontrabas, gitara, klawisze, saksofon, perkusja, fortepian. Utwór jest bardzo rytmiczny i dynamiczny.

Nagranie dźwiękowe z fragmentem piosenki "Rock Around the Clock". Instrumenty, na których grają członkowie zespołu to: kontrabas, gitara, klawisze, saksofon, perkusja, fortepian. Utwór jest bardzo rytmiczny i dynamiczny.

Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DdWr7b9kM

Nagranie dźwiękowe z fragmentem piosenki "Rock Around the Clock". Instrumenty, na których grają członkowie zespołu to: kontrabas, gitara, klawisze, saksofon, perkusja, fortepian. Utwór jest bardzo rytmiczny i dynamiczny.

Odsłuchaj fragment nagrania i wymień instrumenty, na których grają członkowie zespołu.

Po pojawieniu się pierwszego utworu rockowego wiele osób zaczęło eksperymentować, łącząc różne style. Powstały kolejne gatunki, m.in.: hard rock, metal czy punk rock. Do klasyki należą tacy wykonawcy jak Elvis Presley, Johnny Cash czy Chuck Berry. W latach 60. ogromną sławę zdobyły zespoły The Beatles, The Rolling Stones, The Doors oraz wykonawcy tacy jak Jimmy Hendrix i Bob Dylan, a w kolejnej dekadzie: Led Zeppelin, Pink Floyd i Sex Pistols. Lata 80. były udane dla Queen, The Police, Bon Jovi i Roda Stewarta, natomiast w latach 90. młodzież słuchała Nirwany, Guns N’ Roses, Oasis i Red Hot Chilli Peppers. Na gruncie polskim w latach 60. furorę zrobiły Czerwone Gitary czy Niebiesko‑Czarni, w latach 70. Czesław Niemen, Stan Borys i Breakout, w latach 80. Maanam, Lady Pank i Republika, a w 90. Kult, T.Love i O.N.A.

RESrAzfICWRfs

Ilustracja przedstawia zdjęcie okładki singla. Na czerwonym tle jest koło z grubym złotym brzegiem, na którym widnieje napis Guns N’ Roses. Na środku koła są dwa rewolwery owinięte dwiema różami. Na górze okładki singla jest napis Sweet Child O’ Mine.

R1TMQVcXR9XJu

Nagranie dźwiękowe z fragmentem piosenki Sweet Child O' Mine. Jest to ballada rockowa, instrumentem przewodnim utworu jest gitara.

Nagranie dźwiękowe z fragmentem piosenki Sweet Child O' Mine. Jest to ballada rockowa, instrumentem przewodnim utworu jest gitara.

Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DdWr7b9kM

Nagranie dźwiękowe z fragmentem piosenki Sweet Child O' Mine. Jest to ballada rockowa, instrumentem przewodnim utworu jest gitara.

RW3BLwS0hI91H

Zdjęcie przedstawia okładkę singla. Znajduje się na niej czterech mężczyzn na scenie. Wokalista jest na środku sceny i skacze do góry. Jest ubrany w koszulkę oraz jeansy. Po jego prawej i lewej stronie stoją muzycy grający na gitarach. Z tyłu sceny znajduje się perkusista grający na perkusji. U góry ilustracji jest napis: QUEEN Another One Bites the Dust.

RAXwvJXTtN80w

Nagranie dźwiękowe z fragmentem piosenki Another One Bites The Dust.

Nagranie dźwiękowe z fragmentem piosenki Another One Bites The Dust.

Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DdWr7b9kM

Nagranie dźwiękowe z fragmentem piosenki Another One Bites The Dust.

W 1969 r. w miejscowości Bethel w stanie Nowy Jork odbył się pierwszy festiwal rockowy Woodstock. Ściągnęło na niego wielu przedstawicieli tworzących się wówczas subkultur młodzieżowych. Szczególnie liczni byli hipisi, którzy domagali się wolności, pokoju i swobody obyczajowej. Reprezentowali sobą wszystko to, czego nie można było powiedzieć o ich respektujących normy i zasady rodzicach.

R1MJojJFsPn4b

Fotografia przedstawia zdjęcie z ceremonii otwarcia festiwalu. Na pierwszym planie jest fragment sceny. Na podwyższeniu siedzi człowiek przodem do publiczności. Jest ubrany w długą szatę. Po jego prawej i lewej stronie znajdują się inni ludzie ubrani w luźne koszule. Naprzeciwko sceny znajduje się tłum ludzi.

Obok rocka rozwijała się muzyka reggae. Jej początki sięgają drugiej połowy XIX w., jednak dopiero pod koniec lat 60. kolejnego stulecia powstała wersja, którą znamy dziś. Ojczyzną reggae jest Jamajka, a gatunek ten czerpie z kultur afrykańskich plemion i kultur zachodnioeuropejskich. Łączy on elementy tradycji chrześcijańskiej i afrykańskiej magii. Tematyka utworów jest różnorodna − możemy znaleźć zarówno utwory lekkie, jak i traktujące o ważnych kwestiach społecznych. Najpopularniejsi artyści to Bob Marley, Manu Chao, Toots and The Maytals, Shaggy i Sean Paul. W Polsce reggae przeżyło swój rozkwit w latach 80. Do ważnych wykonawców należeli: Daab, Ras Luta i Izrael.

W 1974 r. zespół Hues Corporation wydał singla „Rock the boat” − pierwszy utwór w stylu disco. Muzyka ta była rytmiczna i świetnie nadawała się do tańca. Rozwijała się w Stanach Zjednoczonych i była popularna głównie wśród społeczności afroamerykańskiej i latynoskiej. Klasykę gatunku tworzyli tacy wykonawcy jak Bee Gees, ABBA, Boney M, Donna Summer, Diana Ross. Dużą popularność pod koniec lat 80. zdobył niemiecki zespół Modern Talking. W Polsce z kolei chętnie słuchano rodzimej odmiany − disco polo. Równolegle do disco upowszechniała się muzyka pop. Zespoły, tzw. boysbandy i girlsbandy, grały wpadające w ucho utwory, często nadające się do tańca. Treść piosenek raczej nie niosła ze sobą głębszych przemyśleń − miały one trafiać do jak największego grona spragnionych rozrywki odbiorców. Podobnie jak inne odmiany muzyki młodzieżowej, muzyka pop jest różnorodna i ma wiele odmian, m.in. pop‑rock, synth‑pop, dance‑pop czy pop‑folk. Wśród znanych artystów znaleźli się tacy wykonawcy jak: Michael Jackson, Madonna, George Michael, Whitney Houston (lata 80.) oraz Spice Girls, Backstreet Boys, Britney Spears, Christina Aguilera, Ricky Martin, Jennifer Lopez (lata 90.). W Polsce kariery zrobili: Edyta Górniak, Kayah, Varius Manx, Natalia Kukulska.

Gatunkiem diametralnie różniącym się od muzyki disco czy pop był rap, często nazywany również hip‑hopem. Za jego pośrednictwem czarnoskóra ludność mieszkająca w Stanach Zjednoczonych wyrażała swój gniew i protestowała przeciwko społecznym i rasowym nierównościom. Początkowo rap nie miał nic wspólnego z komercjąkomercjakomercją i sektorem rozrywkowym − sukces na światową skalę odniósł w latach 90. Do najsłynniejszych twórców zagranicznych należeli: Run‑D.M.C., Ice Cube, Jay‑Z, Snoop Dogg, Tupac Shakur, Eminem. Hip‑hop zdobył popularność także w Polsce, warto wspomnieć o: Kalibrze 44, Paktofonice, O.S.T.R. czy Peji.

RVOTu02HiCUSI

Ilustracja przedstawia zdjęcie okładki singla na płycie winylowej. U góry płyty widnieje kolorowy napis Sugar Hill, a poniżej The Message. Po prawej i lewej stronie płyty również są drobne napisy.

R6bNBFoFE5Pjx

Nagranie dźwiękowe z fragmentem piosenki The Message. Utwór z muzyką graną na instrumentach klawiszowych i perkusji, o dynamicznej ścieżce dźwiękowej, wokalista bardzo szybko wyśpiewuje tekst.

Nagranie dźwiękowe z fragmentem piosenki The Message. Utwór z muzyką graną na instrumentach klawiszowych i perkusji, o dynamicznej ścieżce dźwiękowej, wokalista bardzo szybko wyśpiewuje tekst.

Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DdWr7b9kM

Nagranie dźwiękowe z fragmentem piosenki The Message. Utwór z muzyką graną na instrumentach klawiszowych i perkusji, o dynamicznej ścieżce dźwiękowej, wokalista bardzo szybko wyśpiewuje tekst.

RqQ0rycMvUWC9

Zdjęcie przedstawia okładkę singla. Jest na niej rysunek psa ubranego w kurtkę, luźne spodnie, czapkę i trampki. Pali papierosa i stoi wyprostowany jak człowiek. Za nim jest mała buda. W tle widać miasto nocą. Po prawej stronie widnieje napis What’s my name?, a po lewej stronie napis Snoop Doggydogg.

RT85h66Ditwpp

Nagranie dźwiękowe z fragmentem piosenki Who Am I - What’s My Name. Utwór z muzyką hip hop graną na instrumentach klawiszowych, perkusji i basie, o dynamicznej ścieżce dźwiękowej. Utwór rytmiczny. Wokalista bardzo szynko wyśpiewuje tekst piosenki.

Nagranie dźwiękowe z fragmentem piosenki Who Am I - What’s My Name. Utwór z muzyką hip hop graną na instrumentach klawiszowych, perkusji i basie, o dynamicznej ścieżce dźwiękowej. Utwór rytmiczny. Wokalista bardzo szynko wyśpiewuje tekst piosenki.

Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DdWr7b9kM

Nagranie dźwiękowe z fragmentem piosenki Who Am I - What’s My Name. Utwór z muzyką hip hop graną na instrumentach klawiszowych, perkusji i basie, o dynamicznej ścieżce dźwiękowej. Utwór rytmiczny. Wokalista bardzo szynko wyśpiewuje tekst piosenki.

Fani nowinek technologicznych tworzyli muzykę elektroniczną. Wykorzystywali do tego syntezatorsyntezatorsyntezator, komputer z odpowiednim oprogramowaniem, samplersamplersampler, klawiaturę midi, gramofon i konsolę. Jednym z najsłynniejszych twórców stał się Francuz Jean Michel Jarre. W latach 90. natomiast popularny stał się styl techno.

Słownik

Słowa kluczowe

moda, subkultury młodzieżowe, kontrkultura młodzieżowa, XX w., rock, pop, disco, muzyka elektroniczna, rap, hip‑hop, reggae, przemiany cywilizacyjne, demografia, styl życia, rok 1968, świat po II wojnie światowej, przemiany cywilizacyjne po II wojnie światowej

Bibliografia

Encyklopedia muzyki pod red. A. Chodkowskiego, PWN, Warszawa 2001.

G. Lehnert, Historia mody XX wieku, przeł. M. Mirońska, Konemann, Kolonia 2001.

J. Tyszkiewicz, Edward Czapiewski, Historia Powszechna. Wiek XX, Warszawa 2012.