Adiustacja

Każdy tekst przeznaczony do publikacji wymaga opracowania. Powinien spełniać normy poprawności językowej oraz stylistycznej. Musi też być poprawny pod względem typograficznymtypografiatypograficznym.

Adam Wolański Edycja tekstów. Praktyczny poradnik

Właściwe stosowanie norm edytorskich pozwoli tworzyć teksty, które w anglosaskiej refleksji o komunikacji określa się mianem „przyjaznych dla czytelnika” (reader‑friendly). To nadawca bowiem ponosi odpowiedzialność za klarowność, jednoznaczność i estetykę przekazu, który funkcjonuje jako swego rodzaju przedmiot transakcji, jako towar „na sprzedaż”.

1 Źródło: Adam Wolański, Edycja tekstów. Praktyczny poradnik, Warszawa 2008, s. 12.

Czynności, które wykonuje się, aby przygotować tekst do składuskład tekstuskładu, noszą ogólną nazwę adiustacjiadiustacjaadiustacji.

Do czego służy funkcja śledzenia zmian?

Niekiedy nad przygotowaniem tekstu do publikacji pracuje więcej niż jedna osoba. Dokument, utworzony przez autora, opracowany przez redaktora naukowego, redaktora językowego, korektora, wraca do autora z komentarzami i poprawkami osób kolejno czytających tekst. W takiej sytuacji bardzo przydatna jest funkcja śledzenia zmian, dostępna w edytorach tekstu. Ułatwia ona współpracę wielu osób przy tworzeniu jednego dokumentu. Od włączenia funkcji wszystkie zmiany dokonane w dokumencie będą rejestrowane i staną się sugestiami przedstawionymi do akceptacji autorowi dokumentu. Funkcja wspiera również tworzenie dodatkowych notatek oraz komentarzy.

Włączanie i wyłączanie funkcji śledzenia zmian

W programie Microsoft Word śledzenie zmian możesz włączyć lub wyłączyć na karcie Recenzja, wybierając Śledź zmiany.

RfVoryxsjYjTe
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W programie LibreOffice Writer opcję śledzenia zmian włączysz, wybierając na pasku opcję Edycja, następnie Śledź zmiany oraz Rejestruj.

R1BFi8oy8l06U
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Gdy funkcja jest włączona, zmiany wprowadzone przez poszczególnych autorów są oznaczane różnymi kolorami. Usunięcia są zaznaczane przekreśleniem, a wstawienia podkreśleniem.

R17gIyjJci8so
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W przypadku edytora Microsoft Word możemy wybierać między dwoma typami śledzenia zmian – adiustacją prostą lub całą.

RQUVdbwTC0G3K
Prosta adiustacja –Microsoft Word.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RF8ll6CUgrlAn
Cała adiustacja – Microsoft Word.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Dodatkowo można włączyć opcję wyświetlania adiustacji w formie dymków na marginesie.

R17Wuhr5s1WP5
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Wszystkie te opcje dostępne są w panelu Recenzja.

Wstawianie komentarzy

Jeżeli jakaś kwestia wymaga konsultacji lub podjęcia działania przez inną osobę pracującą nad tekstem, zamiast wprowadzać poprawkę, można wstawić do tekstu komentarz. W programie Microsoft Word wybierz funkcję Nowy komentarz.

RO9h39po9WMsO
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W programie LibreOffice Writer użyj do tego celu funkcji Wstaw, a następnie kliknij Komentarz.

RYCDLJZCawDbH
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Do przeglądania wstawionych wcześniej komentarzy służą przyciski PoprzedniNastępny.

Jeśli jakaś kwestia wymaga przedyskutowania, można użyć funkcji odpowiadania na komentarze. W tym celu należy otworzyć wstawiony wcześniej komentarz i kliknąć przycisk Odpowiedz. Można także podjąć ostateczną decyzję, co do proponowanej zmiany w tekście, używając po otwarciu komentarza przycisku Rozstrzygnij.

ROuMxLcWyto07
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Akceptowanie lub usuwanie śledzonych zmian

W trakcie pracy nad tekstem można akceptować lub odrzucać wprowadzone zmiany. Można również usuwać rozstrzygnięte komentarze.

Na karcie Recenzja przejdź do karty Zmiany.

Wybierz pozycję Zaakceptuj lub Odrzuć. W przypadku zaakceptowania lub odrzucenia zmian program Microsoft Word przechodzi do następnej zmiany. Powtarzaj te czynności, aż usuniesz wszystkie zmiany w dokumencie.

R1Doh6AqO0igp
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Kiedy redagowany przez kilka osób tekst jest gotowy do składu, warto zaakceptować wszystkie zmiany i zatrzymać ich śledzenie. Dzięki tej operacji kolorowe podświetlenia wszystkich wprowadzonych zmian przestaną być widoczne, a funkcja śledzenia zmian stanie się nieaktywna.

Aby tego dokonać, należy w karcie Recenzja kliknąć opcję Zaakceptuj wszystkie zmiany i zatrzymaj śledzenie.

R1R5Fn59IK6RB
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Porównaj dwa dokumenty i pokaż różnice

Edytory umożliwiają porównanie dwóch wersji tego samego tekstu: pierwotnej i po wprowadzeniu zmian redakcyjnych. Aby móc dokonać porównania, należy przede wszystkim włączyć tryb Śledź zmiany.

R1KAHfKJL5YR1
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Następnie w lewym oknie należy wskazać dokument oryginalny, a w prawym dokument z wprowadzonymi zmianami i kliknąć przycisk OK.

RB1QyWuLDcpTA
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W programie LibreOffice Writer można wykonać tę czynność, wybierając kolejno: Edycja | Śledź zmiany | Porównaj dokumenty.

R15Np3di1qtMS
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑lime
Ważne!

Co zrobić, jeśli po wprowadzeniu poprawek otrzymamy kolejną wersję dokumentu, która jednak nie zawiera wcześniej wprowadzonych zmian? Można zdecydować się na scalenie dwóch dokumentów. Zarówno program Microsoft Word jak i LibreOffice Writer oferują taką możliwość.

Słownik

adiustacja
adiustacja

(łac. ad oznaczające do, w połączeniu z iustus – słuszny) jedna z czynności redagowania tekstu autorskiego; przygotowanie tekstu do składu (opracowanie stylistyczne, ortograficzne, techniczno‑typograficzne)

komentarz
komentarz

element edytora tekstu służący użytkownikowi, podczas czytania lub tworzenia dokumentu, do zamieszczenia adnotacji (zostawienia uwag, dotyczących danego materiału)

recenzja
recenzja

element edytora tekstu służący użytkownikowi, podczas czytania lub tworzenia dokumentu, do wstawienia komentarzy z opiniami i uwagami

skład tekstu
skład tekstu

wszystkie czynności związane z formatowaniem tekstu przed przygotowaniem go do druku, tak by zyskać estetyczną, zwartą formę; skład najczęściej wykonuje się po redakcji tekstu

typografia
typografia

(gr. týpos oznaczające odbicie, w połączeniu z gráphō – piszę) sztuka przygotowania dokumentu, tak by miał prawidłowy formalny i funkcjonalny wygląd; dotyczy treści, wyglądu, estetyki, rozmieszczenia poszczególnych elementów dokumentu, ich właściwości i wzajemnych relacji