Dobór naturalny jest mechanizmem prowadzącym do zmian w populacji zwiększających adaptacje jej osobników do warunków środowiskowych. Osobniki lepiej przystosowane mają większe szanse na pozostawienie po sobie większej liczby potomstwa, które dożyje do wieku dojrzałego i będzie się dalej rozmnażać. Jeżeli zatem zmienność cech decydujących o przystosowaniu jest dziedziczna, to z pokolenia na pokolenie coraz większą część populacji stanowić będą osobniki obdarzone adaptacjami.

Ponieważ zasoby każdego środowiska są ograniczone i nie wszystkie rodzące się w nim osobniki mają szansę przeżycia, każdy organizm bezustannie prowadzi walkę o byt. Zwyciężają w niej osobniki najlepiej dopasowane do swojego środowiska. Pewne cechy są dziedziczne, dlatego z pokolenia na pokolenie powinna zwiększać się częstość występowania osobników dobrze przystosowanych, czyli powinna zachodzić ewolucja wewnątrz populacji i gatunków. Tak rozumiany dobór naturalny stanowi podstawę darwinizmu.

We współczesnym ewolucjonizmie podkreśla się nieuchronność działania doboru naturalnego w przyrodzie. Wszystkie organizmy dążą do pozostawienia potomstwa. Są też obdarzone zmiennością cech dziedzicznych, współdecydujących o ich sukcesie reprodukcyjnym. I wreszcie – żyją w warunkach konkurencji wewnątrzgatunkowej. Niedostrzeganą dawniej formą doboru naturalnego jest dobór krewniaczy.

Termin „dobór krewniaczy” został zaproponowany w 1964 r. przez brytyjskiego biologa ewolucyjnego Williama Hamiltona. Stwierdził on, że osobniki spokrewnione są nosicielami wielu identycznych genów. Zatem sukces reprodukcyjny krewnych danego osobnika jest genetycznie równoważny przeżyciu i rozmnażaniu się tego konkretnego osobnika. Na gruncie teorii doboru krewniaczego sformułowano zasady socjobiologii, nauki badającej przejawy życia społecznego w kontekście ewolucyjnym z uwzględnieniem selekcji na poziomie genowym. W takim ujęciu ostatecznym elementem doboru naturalnego jest gen, a nie osobnik.