Instytucje rządowe

Mianem instytucji rządowych w Rzeczypospolitej Polskiej określamy organy administracji rządowejadministracja rządowaadministracji rządowej, które dzielimy na:

• administrację rządową centralną, na którą składają się też organy niezespolonej administracji rządowej w poszczególnych województwach;

• administrację rządową terenową, funkcjonującą w poszczególnych województwach; składa się ona z urzędu wojewódzkiego oraz rządowej administracji zespolonej pod kontrolą wojewody.

Jest to część administracji publicznej, której kształt nadała Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Administracją rządową kieruje Rada Ministrów z premierem na czele. Poszczególni ministrowie kierują określonymi działami administracji. Szczególne znaczenie ma ochrona interesów Skarbu Państwa i związana z tym procedura uchwalania projektu budżetu państwa, a następnie jego wykonania i przedstawienia sprawozdania z jego wykonania.

Instytucje pozarządowe

Mianem instytucji pozarządowych określamy organizacje pozarządoweorganizacja pozarządowaorganizacje pozarządowe, które działają na rzecz interesu publicznego i nie dążą do osiągnięcia zysku. Organizacje pozarządowe nie korzystają z pomocy rządowej, skupiają w swoich szeregach osoby fizyczne i prawne. Określa się je mianem trzeciego sektora, po sektorze publicznym i prywatnym. Dlatego uznaje się, że organizacje pozarządowe nie mają powiązań z władzą publiczną. Do instytucji tego typu w Polsce zaliczamy stowarzyszeniastowarzyszeniestowarzyszenia, fundacjefundacjafundacje, towarzystwa, ochotnicze straże pożarne, kluby sportowe itp. Teoretycznie partie polityczne też są stowarzyszeniami, ale z powodu silnego powiązania z władzą nie zaliczamy ich do tej grupy.

RuaaGygvSOKC5

Zdjęcie przedstawia salę wystawową. W jej części zrobiona jest zagroda, w której znajduje się osioł. Na zagrodzie widnieje napis: Polskie Stowarzyszenie Hodowców Osłów na Rzecz Rozwoju Hodowli i Onoterapii.

Modele polityki regionalnej w Polsce

Do 1999 r. w Rzeczypospolitej Polskiej funkcjonował dwuszczeblowy podział administracyjny na 49 małych województw samorządowych oraz samorząd gminny. Było to konsekwencją kompromisowego zachowania podziału terytorialnego państwa z czasów Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej z dodanym na mocy ustawy z 8 marca 1990 r. samorządem gminnym. Konstytucja z dnia 2 kwietnia 1997 r. przewidziała wprowadzenie trójstopniowego samorządu terytorialnego w postaci dużych województw, powiatów i gmin, co nastąpiło z dniem 1 stycznia 1999 r., kiedy reforma samorządowa weszła w życie. Po ponad dwudziestu latach jej funkcjonowania można stwierdzić, że proces ten stanowi przykład decentralizacji. Kwestia istnienia powiatów jest dyskusyjna, spór toczy się również o wielkość województw.

Do najważniejszych zadań polityki regionalnejpolityka regionalnapolityki regionalnej zaliczamy:

• dążenie do zwiększenia konkurencyjności poszczególnych regionów i ich gospodarek nie tylko w ramach państwa, ale także w Unii Europejskiej;

• zdynamizowanie rozwoju gospodarek regionalnych;

• zmniejszanie dysproporcji rozwojowych w poszczególnych regionach.

Do realizacji tych celów służą kierunki polityki regionalnej w kraju, polegające na:

• rozwoju nowych technik innowacyjno‑komunikacyjnych, tzw. gospodarka oparta na wiedzy;

• stymulacji innowacyjności i postępu technologicznego;

• wspieraniu działalności badawczo‑rozwojowej;

• tworzeniu sprzyjających warunków do powstawania i rozwoju przedsiębiorstw;

• wspieraniu małych i średnich firm;

• tworzeniu inkubatorów przedsiębiorczości, tak by udzielać pomocy tworzącym się biznesom.

Założenia polityki przemysłowej RP

Głównym zadaniem polityki przemysowej państwa jest umożliwienie rozwoju gospodarczego w różnych dziedzinach. W 2021 r. przedstawiono Białą Księgę Rozwoju Przemysłu. Została ona opracowana na podstawie zgłoszeń przedstawicieli izb branżowych, przedsiębiorców oraz organizacji pozarządowych dotyczących barier stojących na drodze przemysłu. Efektem była strategia polityki przemysłowej, która opiera się na pięciu osiach rozwojowych.

Założenia polskiej polityki w zakresie gospodarki żywnościowej

Gospodarka żywnościowa jest podstawową gałęzią gospodarki narodowej. Obejmuje ona m.in. skup produktów żywnościowych, handel wewnętrzny i eksport, przetwórstwo, przechowalnictwo itp.

Główny cel gospodarki żywnościowej to zaspokojenie potrzeb żywieniowych społeczeństwa. Dlatego dla każdego państwa istotna jest spójna polityka w tym zakresie. Nie chodzi w niej tylko pokrywanie ilościowych i jakościowych potrzeb żywnościowych społeczeństwa, ale także o skuteczne konkurowanie na rynkach międzynarodowych (zwiększanie eksportu) i sprawne wdrażanie nowych rozwiązań technologicznych. Temu ostatniemu sprzyja dobrze rozwinięte zaplecze naukowo‑techniczne (np. instytuty, biura projektowe, ośrodki doradztwa i in.).

Z raportu Rolnictwo i gospodarka żywnościowa w Polsce 2018 opracowanego na zlecenie ministerstwa rolnictwa wynika, że w polskiej gospodarce żywnościowej coraz częściej przykłada się wagę do produkcji ekologicznej.

Aby produkcję uznano za ekologiczną, na każdym jej etapie muszą być przestrzegane surowe normy, dlatego są objęte systemem kontroli nadzorowanym przez odpowiednie organy państwa na poziomie krajowym oraz unijnym.

System kontroli i certyfikacji w rolnictwie ekologicznym w Polsce stanowią:

• minister właściwy ds. rolnictwa upoważniający jednostki certyfikujące do prowadzenia kontroli i wydawania certyfikatów;

• Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno‑Spożywczych, która sprawuje nadzór nad jednostkami certyfikującymi oraz nad produkcją ekologiczną, współpracując przy tym m.in. z Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Inspekcją Weterynaryjną oraz Państwową Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa;

• Polskie Centrum Akredytacji – organ akredytujący jednostki certyfikujące;

• jednostki certyfikujące upoważnione do prowadzenia kontroli i certyfikacji w rolnictwie ekologicznym przez ministra właściwego ds. rolnictwa.

Obszary działania instytucji rządowych w Polsce

W administracji rządowej mamy do czynienia z dwoma rodzajami stanowisk. Są to stanowiska polityczne, pełnione przez ministrów i wojewodów, których zmiana następuje w chwili zmiany rządu. Drugą grupę stanowią stanowiska cywilne, które działają niezależnie od tego, jaki funkcjonuje rząd. Zostały one utworzone w celu zapewnienia rzetelnego, zawodowego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa przez administrację rządową. Administracja centralna podlega Prezesowi Rady Ministrów, a jej przedstawicielem w terenie jest wojewoda.

Organem administracji centralnej nazywamy taki organ, który swoim zakresem działania obejmuje obszar całego państwa. Częścią administracji centralnej są inspekcje, np. Państwowa Inspekcja Pracy, Państwowa Inspekcja Sanitarna czy Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska. Do administracji centralnej zaliczamy też służby kontrolne, straże czy agencje, m.in. Najwyższą Izbę Kontroli, Policję, Państwową Straż Pożarną czy Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Całości dopełniają liczne urzędy, jak Komisja Papierów Wartościowych, Główny Urząd Miar, Główny Urząd Zamówień Publicznych.

R1wXo2prNXYA1

Zdjęcie przedstawia długi korytarz. Przy ścianach stoją gabloty z eksponatami.

Obszarem działania instytucji rządowych jest zapewnienie realizacji najważniejszych zadań stojących przed państwem w ramach funkcji zewnętrznej oraz funkcji wewnętrznej. Zaliczamy do nich zapewnienie porządku i bezpieczeństwa publicznego, ochronę mienia i zdrowia obywateli, zabezpieczenie funkcjonującego w państwie systemu własności, zapewnienie bezpieczeństwa zewnętrznego państwa, utrzymywanie i rozwijanie stosunków z innymi państwami, prowadzenie działań sprzyjających przepływowi informacji i kontaktom międzyludzkim, tworzenie warunków dla prowadzenia działalności gospodarczej, tworzenie systemu edukacyjnego w państwie.

Obszary działania instytucji pozarządowych

Według danych z portalu organizacji pozarządowych ngo.pl, w Polsce w grudniu 2018 r. było zarejestrowanych ok. 143 tys. organizacji pozarządowych, w tym 26 tys. fundacji i 117 tys. stowarzyszeń. Spośród nich około 8,6 tys. ma status organizacji pożytku publicznego i może starać się o 1% podatku od podatników. Ponad 83% organizacji pozarządowych w Polsce utrzymuje stały kontakt z samorządem lokalnym, a 35% działa na rzecz społeczności lokalnej. 63% organizacji współpracuje z wolontariuszamiwolontariatwolontariuszami, w przypadku 36% praca społeczna członków jest podstawą działania.

Organizacje pozarządowe szczególnie aktywnie działają w takich obszarach, jak:

Słownik