Przeczytaj

Jednym z problemów, które można rozwiązać za pomocą funkcji, jest zaokrąglanie liczb i wyników obliczeń. W arkuszu kalkulacyjnym dostępne są następujące funkcje:

  • ZAOKR – zaokrągla liczbę do określonej liczby cyfr, np. ZAOKR(314,1592;1) = 314,2 ZAOKR(-314,1592;1) = -314,2;

  • ZAOKR.DO.CAŁK – zaokrągla liczbę w dół do najbliższej liczby całkowitej; np. ZAOKR.DO.CAŁK(314,1592) = 314 ZAOKR.DO.CAŁK(-314,1592) = -315;

  • ZAOKR.DO.NPARZ – zaokrągla liczbę dodatnią w górę, a liczbę ujemną w dół do najbliższej nieparzystej liczby całkowitej; np. ZAOKR.DO.NPARZ(314,1592) = 315 ZAOKR.DO.NPARZ(-314,1592) = -315;

  • ZAOKR.DO.PARZ – zaokrągla liczbę dodatnią w górę, a liczbę ujemną w dół do najbliższej parzystej liczby całkowitej; np. ZAOKR.DO.PARZ(314,1592) = 316 ZAOKR.DO.PARZ(-314,1592) = -316;

  • ZAOKR.DO.TEKST – zaokrągla liczbę do podanej liczby miejsc dziesiętnych oraz zwraca wynik w postaci tekstowej; np. ZAOKR.DO.TEKST(314,1592;2) = 314,16 ZAOKR.DO.TEKST(-314,1592;2) = -314,16;

  • ZAOKR.DO.WIELOKR – zaokrągla liczbę do podanej wielokrotności; np. ZAOKR.DO.WIELOKR(314,1592;10) = 310 ZAOKR.DO.WIELOKR(-314,1592;-10) = -310;

  • ZAOKR.DÓŁ – zaokrągla liczbę w dół, w kierunku zera; np. ZAOKR.DÓŁ(314,1592;2) = 314,15 ZAOKR.DÓŁ(-314,1592;2) = -314,15;

  • ZAOKR.GÓRA – zaokrągla liczbę w górę, w kierunku od zera; np. ZAOKR.GÓRA(314,1592;2) = 314,16 ZAOKR.GÓRA(-314,1592;2) = -314,16;

  • ZAOKR.W.DÓŁ – zaokrągla liczbę w dół, w kierunku zera, do najbliższej wielokrotności istotności; np. ZAOKR.W.DÓŁ(314,1592;4) = 312 ZAOKR.W.DÓŁ(-314,1592;4) = -316;

  • ZAOKR.W.DÓŁ.MATEMATYCZNE - zaokrągla liczbę w dół do najbliższej liczby całkowitej lub najbliższej wielokrotności istotności; np. ZAOKR.W.DÓŁ.MATEMATYCZNE(314,1592;5;1) = 310 ZAOKR.W.DÓŁ.MATEMATYCZNE(-314,1592;5;1) = -310;

  • ZAOKR.W.GÓRĘ - zaokrągla liczbę w górę, w kierunku od zera, do najbliższej wielokrotności istotności; np. ZAOKR.W.GÓRĘ(314,1592;4) = 316 ZAOKR.W.GÓRĘ(-314,1592;4) = -312;

  • ZAOKR.W.GÓRĘ.MATEMATYCZNE – zaokrągla liczbę w górę do najbliższej liczby całkowitej lub najbliższej wielokrotności istotności; np. ZAOKR.W.GÓRĘ.MATEMATYCZNE(314,1592;10;1) = 320 ZAOKR.W.GÓRĘ.MATEMATYCZNE(-314,1592;10;1) = -320.

W działach finansowych wielu firm często pojawia się konieczność, by zebrane dane przedstawić z określoną dokładnością.

Do wykonania tego zadania wykorzystamy funkcje matematyczne.

W programie Microsoft Excel znajdziemy je najszybciej, klikając ikonę Wstaw funkcję (z obszaru Pasek formuły):

RX59LeclBTyib
Ilustracja przedstawia fragment programu Microsoft Excel. Na pasku narzędzi podkreślona jest opcja: Narzędzia główne. Poniżej strzałką wskazano: fx.
Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ze wstążki wybieramy Formuły, rozwijamy listę formuł Matematyczne. Odszukujemy i wybieramy opcję ZAOKR.DÓŁ:

R12b5jOQxhKTG
Ilustracja przedstawia okno dialogowe. Dotyczy wstawiania funkcji. Z "lub wybierz kategorię" wybrano z listy rozwijanej: Matematycznie. Z opcji: Wybierz funkcję wybrano Zaokr.Dół. Zastosowano przycisk OK.
Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W LibreOffice Calc funkcje matematyczne znajdziemy najszybciej za pomocą Kreatora funkcji:

Rjqt97TRKok4x
Ilustracja przedstawia fragment paska narzędzi programu LibreOffice Calc. Na dole paska strzałką wskazano: fx.
Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Przechodzimy do okna Kreator Funkcji, zakładka Funkcje. Z listy Kategoria wybieramy Matematyczne i w sekcji Funkcja odszukujemy ZAOKR.DÓŁ:

R1OTAgj7Zqvng
Ilustracja przedstawia arkusz w programie LibreOffice Calc. Na tle arkusza wyświetla się okno dotyczące Kreatora funkcji. Wybrano zakładkę: Funkcje. W opcji Kategorie wybrano z listy rozwijanej: Matematyczne. Pod opcją Funkcja z listy wybrano ZAOKR.W.DÓŁ. Zastosowano przycisk OK.
Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Przykład – wykorzystanie funkcji ZAOKR.W.DÓŁ.MATEMATYCZNE (liczba;istotność;tryb)

Za argumentargument funkcjiargument liczba wstawiamy do funkcji liczbę, którą chcemy zaokrąglić w dół, natomiast istotność, to wielokrotność, do której ma zostać wykonane zaokrąglenie. Tryb to argument opcjonalny, który pozwoli na zaokrąglanie liczb ujemnych od lub do zera.

Rr470Y13SveHT

Przycisk do pobrania pliku ZIP z treścią zadania.

Plik ZIP o rozmiarze 13.49 KB w języku polskim

Przykład

Przekazano nam wartości należności krótkoterminowych, które mają zostać zaokrąglone w dół do pełnej złotówki.

R1Qj2rIN4zqma
Na zrzucie ekranu widoczny jest fragment arkusza Excel. W kolumnie A wprowadzono dane dotyczące należności. W arkuszu, w komórce A1 dodano opis NK. W kolumnie A w komórkach od A2 do A6 wpisano kwoty w złotówkach wraz z częściami dziesiętnymi.
Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W wykonaniu tego zadania przydatna będzie funkcja ZAOKR.W.DÓŁ.MATEMATYCZNE, która zaokrągla liczby dodatnie i ujemne w kierunku zera z dokładnością do podanej  istotności. Funkcja ta charakteryzuje się tym, że po zaokrągleniu liczba będzie zawsze mniejsza lub równa wyjściowej.

W komórce B2 wpiszemy następującą formułę:

Linia 1. znak równości ZAOKR kropka W kropka DÓŁ kropka MATEMATYCZNE otwórz nawias okrągły A2 średnik 1 zamknij nawias okrągły.

W miejsce argumentu liczba wstawiliśmy adres pierwszej komórki z należnościami. W miejsce argumentu istotność wstawiliśmy wartość 1, więc zaokrąglimy liczbę w dół, do wielokrotności tej liczby. Nie wpisaliśmy argumentu tryb, więc został zastosowany domyślny tryb – od zera.

Kopiujemy formułę do kolejnych komórek kolumny B.

R1WOz0xNfHReO
Na zrzucie ekranu widoczny jest fragment arkusza Excel. W kolumnie A wprowadzono dane dotyczące należności. W arkuszu, w komórce A1 dodano opis NK. W kolumnie A w komórkach od A2 do A6 wpisano kwoty w złotówkach złożone z pełnych złotówek.
Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W tym przypadku możemy osiągnąć to samo, używając funkcji:

Linia 1. znak równości ZAOKR kropka DO kropka CAŁK otwórz nawias okrągły A2 zamknij nawias okrągły.
Ciekawostka

W Microsoft Excel zadziała również funkcja:

Linia 1. znak równości ZAOKR kropka W kropka DÓŁ otwórz nawias okrągły A2 średnik 1 zamknij nawias okrągły.

W LibreOffice Calc powyższa funkcja zwróci błąd dla liczb ujemnych.

W przypadku operacji na liczbach dodatnich moglibyśmy użyć jeszcze funkcji

Linia 1. znak równości ZAOKR kropka DÓŁ otwórz nawias okrągły A2 średnik 0 zamknij nawias okrągły.

jednak funkcja ZAOKR.DÓŁ zaokrągla liczby dodatnie i ujemne w kierunku do zera z dokładnością do podanej w argumencie liczby cyfr. Funkcja ta charakteryzuje się tym, że po zaokrągleniu liczba dodatnia będzie zawsze mniejsza lub równa wyjściowej, a liczba ujemna będzie większa lub równa wyjściowej.

Microsoft Excel przy wykonywaniu funkcji domyślnie ustawił Formatowanie komórek - Walutowe z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.

Następna przydatna funkcja to:

Przykład – wykorzystanie funkcji ZAOKR.W.GÓRĘ.MATEMATYCZNE (liczba;istotność;tryb)

Za argument liczba wstawiamy do funkcji liczbę, którą chcemy zaokrąglić w górę, natomiast istotność, to wielokrotność, do której ma zostać wykonane zaokrąglenie. Tryb to argument opcjonalny, który pozwoli na zaokrąglanie liczb ujemnych od lub do zera.

Przykład

Tym razem zajmujemy się wartościami zobowiązań krótkoterminowych, które w związku z nowymi wytycznymi mają zostać zaokrąglone w górę, do pełnej złotówki.

R9X3HQZm6RBXF
Na zrzucie ekranu widoczny jest fragment arkusza Excel. W kolumnie A wprowadzono dane dotyczące należności. W arkuszu, w komórce A1 dodano opis NK. W kolumnie A w komórkach od A2 do A6 wpisano kwoty w złotówkach wraz z częściami dziesiętnymi.
Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Wpisujemy następującą formułę:

Linia 1. znak równości ZAOKR kropka W kropka GÓRĘ kropka MATEMATYCZNE otwórz nawias okrągły A2 średnik 1 zamknij nawias okrągły.

W miejsce argumentu liczba wstawiliśmy adres pierwszej komórki z zobowiązaniami. W miejsce argumentu istotność wstawiliśmy wartość 1, więc zaokrąglimy liczbę w dół, do wielokrotności tej liczby. Nie wpisaliśmy argumentu tryb, więc został zastosowany domyślny tryb – do zera.

Dwa razy klikamy kwadracik w prawym dolnym rogu komórki z formułą, żeby uruchomić Autowypełnianie kolejnych komórek (funkcja zostanie skopiowana i przeliczona w kolejnych wierszach).

RTWHlXJ2xiFqn
Na zrzucie ekranu widoczny jest fragment arkusza Excel. W kolumnie A wprowadzono dane dotyczące należności. W arkuszu, w komórce A1 dodano opis NK. W kolumnie A w komórkach od A2 do A6 wpisano kwoty w złotówkach wraz z częściami dziesiętnymi.
Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ciekawostka

W Microsoft Excel zadziała również funkcja:

Linia 1. znak równości ZAOKR kropka W kropka GÓRĘ otwórz nawias okrągły A2 średnik 1 zamknij nawias okrągły.

W LibreOffice Calc powyższa funkcja zwróci błąd dla liczb ujemnych.

Podobnie jak we wcześniejszym przykładzie, moglibyśmy użyć funkcji (tylko dla liczb dodatnich)

Linia 1. znak równości ZAOKR kropka GÓRA otwórz nawias okrągły A2 średnik 0 zamknij nawias okrągły.

jednak funkcja ZAOKR.GÓRA zaokrągla liczby dodatnie i ujemne w kierunku od zera z dokładnością do podanej w argumencie liczby cyfr. Funkcja ta charakteryzuje się tym, że po zaokrągleniu liczba dodatnia będzie zawsze większa lub równa wyjściowej, a liczba ujemna będzie mniejsza lub równa wyjściowej.

Microsoft Excel przy wykonywaniu funkcji domyślnie ustawił Formatowanie komórek – Walutowe z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. LibreOffice Calc nie formatuje domyślnie wyniku przy wykonywaniu funkcji.

Aby to samo osiągnąć w LibreOffice Calc zaznaczmy komórki A2:B6, kliknijmy prawym przyciskiem myszy i wybierzmy opcję Formatuj komórki... Przechodzimy do zakładki Liczby i z listy kategorii wybieramy Waluta, a następnie zatwierdzamy operację przyciskiem OK.

Przykład – wykorzystanie funkcji SUMA.JEŻELI(zakres;kryteria;[suma_zakres])

Funkcja matematyczna SUMA.JEŻELI oblicza sumę wartości komórek spełniających podane kryteria. W polu zakres podajemy zakres komórek, które mają spełniać warunek ustalony w argumencie kryteria. Ostatni argument [suma_zakres] oznacza wartości, które zostaną zsumowane, jeżeli odpowiadające im komórki z argumentu zakres, spełnią wyznaczone kryteria.

Przykład

W końcu nadszedł dzień, w którym przełożony zlecił nam oczekiwane zadanie. Mamy wyznaczyć sumę wszystkich kwot należnych nam przez firmę Dłużnik, której ID to D.

R1YDcO7nPLuUO
Na zrzucie ekranu widoczny jest fragment arkusza Excel. W kolumnach A, B wprowadzono dane dotyczące należności i firmy. W arkuszu kolejno dodano opisy: w komórce A1 Należności krótkoterminowe, w komórce B1 ID firmy. W kolumnie A w komórkach od A2 do A11 wpisano należności w złotówkach. W kolumnie B w komórkach od B2 do B11 wpisano ID firm.
Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Zastosujemy następującą formułę:

=SUMA.JEŻELI(B2:B11;”D”;A2:A11)

Jako zakres ustawiamy kolumnę ID firmy, bo to właśnie dla tej kolumny wybierzemy kryteria, którym jest D – ID firmy Dłużnik. [suma_zakres] to naturalnie wartości należności.

Ważne!

Pamiętaj, że tekst, który jest argumentem funkcji umieszczamy w cudzysłowie („”).

LibreOffice Calc

Przy rozwiązywaniu powyższych problemów nie ma zasadniczych różnic pomiędzy Microsoft Excel a LibreOffice Calc .

Słownik

argument funkcji
argument funkcji

wartość, która jest przyjmowana przez funkcję w celu wykonania na niej konkretnych operacji

funkcje matematyczne
funkcje matematyczne

kategoria funkcji dostępnych w arkuszu kalkulacyjnym, które umożliwiają nam wykonywanie różnych operacji matematycznych, np. funkcja SUMA.JEŻELI, ZAOKR.GÓRA, ACOS, LOG10, MODUŁ.LICZBY czy RADIANY

Wprowadzenie
Prezentacja multimedialna