BudownictwobudownictwoBudownictwo jest dziedziną gospodarki należącą do drugiego, przemysłowego sektora. Głównym jego zadaniem jest wznoszenie nowych obiektów budowlanych oraz przebudowa, odbudowa, modernizacja i konserwacja obiektów już istniejących. Ze względu na umiejscowienie tych obiektów wyróżnia się:

• budownictwo lądowe – budynki, drogi, linie kolejowe, linie energetyczne, maszty antenowe, lotniska, mosty, tunele i in.,

• budownictwo wodne – jazy, ujęcia wody, śluzy, kanały, sztuczne zbiorniki, baseny portowe, falochrony i in.

Biorąc pod uwagę przeznaczenie budowli, dzieli się je na ogólne, w tym budownictwo mieszkaniowe i użyteczności publicznej, przemysłowe, komunikacyjne, sanitarne, energetyczne, wiejskie, sakralne, obronne i in.

Rozwój budownictwa zależy od różnych czynników przyrodniczych, społecznych i gospodarczych. Do najważniejszych należą:

• poziom i dynamika rozwoju gospodarczego, która wpływa na wielkość popytu na usługi budowlane,

• prawne uwarunkowania działalności budowlanej oraz polityka państwa w zakresie budownictwa,

• kondycja finansowa firm budowlanych zależna m.in. od dostępności środków finansowych, w tym pozyskiwanych poprzez system kredytów bankowych, a także od subwencji państwowych, napływu kapitału zagranicznego oraz środków pomocowych z Unii Europejskiej,

• programy aktywizacji budownictwa mieszkaniowego, np. specjalne programy budowy mieszkań komunalnych, ulgi podatkowe dla osób młodych,

• dostępność terenów budowlanych, zwłaszcza w dużych aglomeracjach i na ich obrzeżach, ograniczana m.in. przez brak miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego określających przeznaczenie gruntów do zabudowy; deficyt terenów budowlanych wywołuje zwykle znaczący wzrost ich cen, co przekłada się na coraz wyższe koszty realizacji obiektów,

• możliwości zatrudnienia wykwalifikowanych (czasem także niewykwalifikowanych) pracowników w przedsiębiorstwach wykonawczych,

• koszty zatrudnienia pracowników,

• dostępność materiałów budowlanych – materiały ścienne, cement, stal, wełna mineralna, stolarka okienna i drzwiowa,

• ceny mieszkań i gruntów,

• stopa bezrobocia i poziom płac zwiększający popyt na budownictwo mieszkaniowe oraz usługi budowlane, np. remonty domów,

• czynniki demograficzne, m.in. wiek, poziom dzietności, mobilność pracowników itp.,

• uwarunkowania przyrodnicze, które mogą zarówno stymulować, jak i hamować rozwój tej gałęzi gospodarki; wpływ na rozwój budownictwa ma zwłaszcza ukształtowanie terenu (spadki, deniwelacje), stabilność gruntu, obecność wód powierzchniowych, temperatura powietrza, usłonecznienie i in.,

• atrakcyjność danego regionu jako miejsca zamieszkania, prowadzenia inwestycji czy rozwoju turystyki.

Znaczenie budownictwa

Budownictwo ma istotny wpływ na rozwój gospodarki, a następstwem dobrej sytuacji na rynku budowlanym jest z reguły zwiększona produkcja w innych gałęziach przemysłu. W Polsce sektor budowlany rozrasta się w tempie zbliżonym do innych części gospodarki. Jego udział w tworzeniu PKB stanowi obecnie 7,6% (2018) i jest większy niż średnia światowa wynosząca 6,1% (2018). Sprzyja temu realizacja wielkich projektów i inwestycji infrastrukturalnych finansowanych np. z unijnego Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko oraz rozwój budownictwa mieszkaniowego. W innych państwach europejskich udział budownictwa w tworzeniu PKB jest zróżnicowany i waha się od 2,5% w Grecji do 10,3% w Albanii.

R11aSlYlWcYuB

Wykres przedstawia dynamikę produkcji budowlanej i montażowej. W 2011 roku wyniosła 17,6% czyli prawie 80000 milionów złotych. W 2012 roku wyniosła minus 1,1% czyli około 40000 milionów złotych. W 2013 roku wyniosła minus 13,6% czyli około 20000 milionów złotych. W 2014 roku wyniosła 2,6% czyli ponad 40000 milionów złotych. W 2015 roku wyniosła 2,3% czyli ponad 40000 milionów złotych. W 2016 roku wyniosła minus 14,4% czyli około 20000 milionów złotych. W 2017 roku wyniosła 12,9% czyli około 60000 milionów złotych. W 2018 roku wyniosła 21,3% czyli około 80000 milionów złotych.

Z rozwojem budownictwa związany jest rozwój wielu gałęzi przemysłu, np. cementowego, metalurgicznego, maszynowego, meblarskiego, chemicznego czy włókienniczego. Dostarczają one materiałów budowlanych, stali zbrojeniowej, maszyn budowlanych, mebli, przedmiotów wystroju wnętrz, asfaltu i wielu innych produktów. Załamanie w branży budowlanej nieuchronnie pociąga więc za sobą kryzys w innych gałęziach przemysłu.

W Polsce największy udział w produkcji budowlanej (około 41%) miał w 2018 roku dział budownictwa związany z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej – autostrad, dróg, ulic, mostów, wiaduktów, estakad, lotnisk oraz sieci wodno‑kanalizacyjnych, obiektów przemysłowych, linii elektroenergetycznych, obiektów sportowych i wielu innych. Niewiele mniejszym wskaźnikiem (około 31%) charakteryzowało się budownictwo kubaturowe obejmujące m.in. budowę kompletnych budynków mieszkalnych i biurowych, handlowych oraz budynków użyteczności publicznej.

Budownictwo przyczynia się także do kształtowania rynku pracy. W Polsce zatrudnienie w sektorze budowlanym znajduje ponad 1 mln osób, to 6,1% (2018) ogółu zatrudnionych we wszystkich sektorach gospodarki. Podlega ono jednak znaczącym zmianom ze względu na duże rozdrobnienie firm budowlanych podatnych na zmiany koniunkturalne w gospodarce.

Słownik