Przeczytaj
Góry to wypiętrzone fragmenty skorupy ziemskiej powstałe w wyniku ruchów górotwórczychruchów górotwórczych. Biorąc pod uwagę wysokość bezwzględną, można wyróżnić trzy rodzaje gór:
- góry niskie, czyli nieprzekraczające wysokości 600 m n.p.m. (np. Góry Świętokrzyskie),
- góry średnie, w których wysokość bezwzględna dochodzi do 1500 m n.p.m. (na przykład Beskidy),
- góry wysokie o wysokości bezwzględnej przekraczającej 1500 m n.p.m. (na przykład Tatry).
Ze względu na wiek gór można je również podzielić na góry młode, czyli powstałe podczas orogenezyorogenezy alpejskiej, oraz góry stare, które zostały wypiętrzone podczas orogenezy hercyńskiej i kaledońskiej.
Istnieje kilka teorii, które wyjaśniają przebieg procesów górotwórczych. Najbardziej popularna jest teoria mówiąca o istnieniu geosynklin oraz teoria ruchów płyt tektonicznych litosfery.
Geosynklina to podłużne zagłębienie w dnie oceanu. Dna geosynklin wypełnione są osadami. Na skutek przemieszczania się dna oceanicznego płyty zostają poddane bocznym naciskom, w wyniku czego dokonuje się ich fałdowanie. Pod wpływem oddziaływania izostazji na wypiętrzony fragment litosfery zostaje utworzony łańcuch górski.
Druga teoria zakłada, że powierzchnia ziemi zbudowana jest z płyt tektonicznych. Pozostają one w ciągłym ruchu. W momencie, kiedy dwie płyty zderzą się ze sobą, wytwarzana jest ogromna siła, która prowadzi do wybuchów wulkanówwulkanów i trzęsień ziemi oraz ruchów górotwórczych.
Orogen kolizyjny, czyli taki, który powstał w wyniku zderzenia się dwóch płyt kontynentalnych, to na przykład łańcuch gór od Alp po Himalaje, który powstał pomiędzy płytami kontynentalnymi Afryki, Eurazji i Dekanu. Za pośrednictwem bardzo podobnego procesu powstały Karpaty oraz Alpy. W ich uformowaniu wzięły udział płyty: afrykańska i euroazjatycka. Innym wyjaśnieniem tłumaczącym proces górotwórczy jest hipoteza związana z tak zwanym przesuwaniem się płyty oceanicznej pod kontynentalną. W tym przypadku mówimy o orogenie kordylierowym. W ten sposób powstały Kordyliery oraz Andy.
Pod względem budowy geologicznej góry na świecie dzielą się na fałdowe, zrębowe i wulkaniczne.
- Nazwa kategorii: góry na świecie
- Nazwa kategorii: fałdowe
- Nazwa kategorii: zrębowe
- Nazwa kategorii: wulkaniczne Koniec elementów należących do kategorii góry na świecie
- Elementy należące do kategorii góry na świecie
Góry fałdowe powstają w wyniku spiętrzenia się mas skalnych i równoczesnym ich wydźwignięciu ku górze. Ponieważ masy skalne są plastyczne, nie niszczą się nawzajem, ale ściskają, powoli podnoszą się do góry. W budowie gór fałdowych wyróżnia się fałdy i płaszczowiny. Wniesienia fałdów nazywane są antyklinami, a zagłębienia - synklinami. Góry fałdowe to wszystkie góry, które zostały wypiętrzone w trakcie orogenezy alpejskiej mającej miejsce na przełomie mezozoiku i kenozoiku. Zaliczamy do nich Himalaje w Azji, Alpy i Karpaty w Europie, Kordyliery w Ameryce Północnej i Andy w Ameryce Południowej. Góry fałdowe zwykle stanowią rozległe pasma o dużych wysokościach i ulokowane są w strefach krawędziowych płyt litosfery.

Góry zrębowe tworzą się w wyniku zderzenia płyt litosfery, podczas którego powstają w górotworze pęknięcia nazywane uskokami. Pod ich wpływem partie skalne ulegają na przemian wydźwignięciu lub obniżeniu. Wyniesienia nazywane są zrębem tektonicznym, obniżenia - rowem tektonicznym. Przykłady gór zrębowych to Sudety, Harz, Góry Smocze, Wogezy, Tien‑szan, Góry Kaledońskie.

Góry na świecie powstały w trakcie trwania orogenezy kaledońskiej, hercyńskiej i alpejskiej.
Innym typem genetycznym są góry wulkaniczne. Jak sama nazwa wskazuje, powstają one w wyniku procesów wulkanicznych. Gorąca magma wraz z utworami piroklastycznymi wydobywa się na powierzchnię ziemi i zastyga. Po każdym kolejnym wybuchu przyrasta nowa warstwa lawy, gazów i skał piroklastycznych, tworzy się podwyższenie, które przyjmuje postać stożków lub kopuł. Góry wulkaniczne na powierzchni Ziemi występują przeważnie pojedynczo, najbardziej znane z gór to Kilimandżaro w Afryce, Mauna Loa i Orizaba w Ameryce Północnej, Fudżi i Krakatau w Azji, Cotopaxi w Ameryce Południowej i Hekla oraz Etna w Europie.

orogeny wypiętrzone w trakcie orogenezy alpejskiej; są to najwyższe i najmłodsze góry na Ziemi
góry powstałe w czasie orogenezy hercyńskiej (waryscyjskiej), trwającej od środkowego dewonu do końca permu
łańcuchy górskie, wypiętrzone 0,4 mld lat temu, w okresie dewonu, w wyniku trwających 60 milionów lat ruchów górotwórczych, zwanych orogenezą kaledońską
powstanie gór wskutek ruchów tektonicznych
to długotrwały, liczący miliony lat proces polegający na pofałdowaniu warstw skalnych i prowadzący do powstawania łańcuchów górskich
miejsce na powierzchni Ziemi, z którego wydobywa się lawa, gazy wulkaniczne (solfatary, mofety, fumarole) i materiał piroklastyczny