Przeczytaj
Pojawienie się Sokratesa było przełomem w dziejach filozofii starożytnej. Będące do tej pory na pierwszym planie zagadnienia kosmologiczne ustąpiły miejsca zagadnieniom humanistycznym. Sokrates jako pierwszy zainicjował poważną i metodyczną refleksję etyczną. Metodą uprawiania filozofii i dochodzenia do prawdy stał się dialog. Jego następcy, cynicy, również skupili się na problematyce etycznej.
Poglądy cyników
Żywoty i poglądy słynnych filozofówR1aHlnZVeqeh31 Zapytany, gdzie w Grecji widzi się dobrych mężów, odpowiedział: „Dobrych mężów nigdzie, natomiast dobre dzieci w Sparcie”. Gdy raz mówił o rzeczach poważnych, a nikt go nie słuchał, zaczął gwizdać, a gdy się ludzie zgromadzili wokół niego, łajał ich, że na głupi żart zbiegli się skwapliwie, do rzeczy poważnych natomiast ociągali się. Mówił także, że ludzie idą w zawody ze sobą, gdy chodzi o kopanie rowów i ćwiczenie sprawności nóg, ale nikt nie idzie w zawody o to, by stać się doskonałym moralnie. Dziwił się, że gramatycy tak starannie badają błądzenia Odyseusza, własnych natomiast błędów nie widzą, że muzycy zestrajają struny w lirze, a o harmonię własnej duszy nie dbają, uczeni wznoszą oczy ku słońcu i księżycowi, a nie widzą tego, co się dzieje pod ich nogami, retorzy chętnie rozprawiają o sprawiedliwości, ale bynajmniej sprawiedliwie nie postępują, ganią skąpców, a sami nade wszystko lubią pieniądze. Potępiał ludzi, którzy chwalą sprawiedliwych za to, że gardzą bogactwem, sami jednak zazdroszczą bogaczom. Gniewali go także ludzie, którzy składają ofiary bogom, prosząc ich o zdrowie, a podczas samej ofiary objadają się ze szkodą dla zdrowia. Podziwiał niewolników, którzy, widząc objadających się panów, nie ruszają zgromadzonych na stole potraw.
Wpływ i recepcja
Przekonanie cyników o tym, że warunkiem szczęścia jest wyrzeczenie, przejęli stoicy. Ten pogląd był również bliski myślicielom wczesnochrześcijańskim, którzy ascezęascezę uczynili podstawą życia duchowego. Filozofa zaczęto utożsamiać z pustelnikiem, który pogardza światem (łac. contemptus mundi) i od niego ucieka (łac. fuga mundi). Szkoła cynicka istniała aż do VI w. n.e. Z czasem jednak upowszechniło się także negatywne znaczenie cynizmu, rozumianego jako postawa życiowa polegająca na lekceważącym stosunku do obowiązującego w danej społeczności systemu wartości, deprecjonowaniu instytucji, negowaniu autorytetów.
Filozofia starożytna Grecji i RzymuO bogach nie mogę wiedzieć ani czy istnieją, ani czy nie istnieją, ani też jaka jest ich istota i jak się pojawiają.
Wiele bowiem rzeczy stoi na przeszkodzie, aby można było coś o tym wiedzieć; niemożliwość odpowiedniego doświadczenia zmysłowego i krótkość życia człowieka.
Na podstawie posiadanej już wiedzy dotyczącej innych filozofów starożytnych (np. Talesa z Miletu, pitagorejczyków), spróbuj opisać nowość stanowiska Protagorasa wobec kwestii istnienia bogów (bądź boskości świata).
Słownik
(gr. autarkeia – samowystarczalność, niezależność, wolność wewnętrzna) pogląd filozoficzny propagujący uniezależnienie się od świata, ascetyczną minimalizację potrzeb i duchową samowystarczalność
(gr. askezis – ćwiczenie, trening) praktykowanie dobrowolnego wyrzeczenia się pewnych dóbr, wartości i aktywności życiowych w celu osiągnięcia świętości, czystości i doskonałości duchowej oraz zbawienia
(gr. kosmos – świat + polítēs – obywatel) stanowisko sprzeciwiające się podziałom kulturowo‑politycznym i terytorialnym; kosmopolici uważają za swoją ojczyznę nie kraj czy inny sformalizowany obszar, ale cały świat; dążą do politycznej i społecznej jedności świata, wolnego od podziałów i konfliktów, stopionego w jedną wspólnotę ogólnoludzką
(łac. sensus – zmysł) pogląd filozoficzny oraz psychologiczny głoszący, że wszelka wiedza pochodzi od wrażeń zmysłowych i jest tylko bardziej lub mniej złożonym kompleksem spostrzeżeń
(łac. re + latus – imiesłów czasu przeszłego refero – odnosić się) pogląd filozoficzny, wedle którego prawdziwość wypowiedzi można oceniać wyłącznie w kontekście systemu, w którym są one wypowiadane