Rolnictwo należy do sekcji A wg podziału Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), zgodnej z Międzynarodową Klasyfikacją Rodzajów Działalności Gospodarczej, wraz z leśnictwem, łowiectwem i rybactwem. Sekcja ta obejmuje działalności związane z: eksploatacją naturalnych zasobów roślinnych i zwierzęcych, uprawą zbóż i innych roślin uprawnych, chowem i hodowlą zwierząt, pozyskiwaniem drewna i surowców leśnych, pozyskiwaniem zwierząt lub produktów zwierzęcych z gospodarstw rolnych lub ich naturalnego środowiska.

Funkcje rolnictwa:

• produkcyjna – produkcja żywności i surowców,

• ekonomiczna – udział w tworzeniu PKB i źródło dochodów ludności,

• kulturalna – pielęgnowanie tradycji i tradycyjnych metod uprawy,

• społeczna – tworzenie odrębnej grupy społecznej – rolników,

• przestrzenna – przekształcanie krajobrazu naturalnego w rolniczy,

• ekologiczna – ochrona bioróżnorodności.

Typy rolnictwa

Istnieją różne kryteria podziału rolnictwa. Na podstawie wysokości nakładów, ilości plonów, a także średniej powierzchni gospodarstw rolnych i powierzchni obszaru rolniczego kraju wydziela się rolnictwo ekstensywne (zwane drobnotowarowym lub tradycyjnym) i rolnictwo intensywne (znane też jako wysokotowarowe lub uprzemysłowione).

Rolnictwo ekstensywne to gospodarka rolna o niskim poziomie uprawy ziemi, którą charakteryzują niskie nakłady pracy i środków na jednostkę powierzchni gruntu, wynikające m.in. z rezygnacji ze sztucznych (agrotechnicznych i agrochemicznych) środków wspomagających uprawy. Wzrost produkcji odbywa się głównie przez powiększenie areału użytków rolnych, a nie przez lepszą uprawę gruntów, a intensywność zabiegów agrochemicznych i agrotechnicznych jest uwarunkowana dostępnością środków. Ten typ rolnictwa występuje m.in. w Australii, środkowych stanach USA, Kanadzie, Rosji i Argentynie. W krajach słabo rozwiniętych (większość krajów afrykańskich, kraje Azji Środkowej i Południowej, wyspy Oceanii i in.) ma ono charakter prymitywny, polegający m.in. na braku nawożenia, uprawie ręcznej, mało wydajnym przyzagrodowym chowie i uprawie.

R1aekKwgE2Blb

Zdjęcie przedstawia rolnictwo ekstensywne. Na pierwszym planie znajduje się trawiasty płaski teren. Dalej jest trawiaste wzniesienie. Po prawej stronie w tle jest wysoki budynek oraz drzewa.

Rolnictwo intensywne kapitałochłonne to system produkcji rolniczej ukierunkowany na maksymalny zysk osiągany w warunkach dużego nakładu pracy i środków finansowych. Charakteryzuje je powszechne zastosowanie wysoko wydajnych maszyn, technik uprawy i hodowli, nawozów mineralnych i środków ochrony roślin. Występuje w Europie Zachodniej, Kalifornii i we wschodnich stanach USA, Japonii, Nowej Zelandii. Natomiast w Korei Południowej oraz na Nizinie Chińskiej, Nizinie Gangesu i w delcie Nilu rolnictwo intensywne powiązane jest z dużym nakładem pracy i wykorzystaniem naturalnych nawozów, co pozwala na wysokie plony i zbiory oraz wielokierunkowość produkcji.

Rolnictwo intensywne pracochłonne jest systemem produkcji rolniczej, w którym stawia się na wysokie plony. Uzyskiwane są one jednak nie dzięki specjalistycznym maszynom i sprzętom, a wykorzystując czynnik ludzki i duże nakłady pracy własnej. Niewielka mechanizacja oraz tradycyjne formy upraw i hodowli przyczyniają się do reprezentowania niezbyt wysokiej kultury rolnej.

RdiZRjIPWG3mE

Zdjęcie przedstawia rolnictwo intensywne z lotu ptaka. Na środku znajdują się długie budynki. Wokół nich są zaorane pola oddzielone drzewami oraz stawy.

Poza wymienionymi systemami produkcji rolniczej istnieje także rolnictwo zrównoważone, polegające na stosowaniu metod umożliwiających racjonalne gospodarowanie zasobami przyrody i ograniczenie negatywnego wpływu rolnictwa na środowisko; ten sposób gospodarowania wzmacnia procesy sprzyjające wzrostowi i stabilizacji żyzności gleb, a hamuje (eliminuje) procesy degradacji. Podstawowym założeniem rolnictwa zrównoważonego jest bowiem dostosowanie typu i intensywności uprawy do warunków środowiska oraz racjonalne dozowanie i limitowanie środków plonotwórczych na użytkach rolnych w celu redukcji zanieczyszczeń obszarowych powodowanych stratą składników biogennych z terenów rolniczych. Rolnictwo zrównoważone realizuje więc harmonijnie cele produkcyjne, ekonomiczne, ekologiczne i społeczne.

Natomiast rolnictwo ekologiczne jest nastawione na ochronę środowiska i jak najlepszą jakość produktu. Zakłada ono stosowanie naturalnych nawozów w uprawie i pasz w hodowli, ręczne wykonywanie prac, niskie plony, ale wysoką jakość produktów rolnych. Ten typ uprawy występuje na małym areale głównie w Europie, a zwłaszcza w Niemczech.

Ze względu na przeznaczenie produkcji rolnictwo dzieli się zaś na rolnictwo naturalne i towarowe.

Rolnictwo naturalne (samozaopatrzeniowe) – całość lub większa część produkcji służy zaspokajaniu własnych potrzeb żywieniowych rolników i ich rodzin. Występuje głównie w słabo rozwiniętych krajach Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej i na ogół ma charakter uprawy ekstensywnej. Dla tego typu rolnictwa charakterystyczne są:

• tradycyjna, na ogół ręczna uprawa rolna,

• duże rozdrobnienie gospodarstw,

• duża bioróżnorodność upraw,

• duże zatrudnienie w rolnictwie,

• chów i uprawa tradycyjnych, mało wydajnych gatunków zwierząt i roślin.

ROnOnHzKZPzTS

Zdjęcie przedstawia orkę na polu. Na pierwszym planie są dwa woły zaprzągnięte do pługa, który trzymają czarnoskóre dzieci. W tle są drzewa..

Rolnictwo towarowe – produkcja rolna stanowi towar w całości lub znacznej części przeznaczony na rynek. Jest charakterystyczne dla krajów wysoko rozwiniętych.

Dla tego typu rolnictwa charakterystyczne są:

• wysoki poziom mechanizacji, nawożenie, ochrona roślin i melioracja,

• duża powierzchnia gospodarstw,

• przeznaczenie znacznej części wytworzonych produktów na sprzedaż,

• specjalizacja produkcji w zakresie upraw roślin oraz chowu zwierząt,

• bardzo małe zatrudnienie w rolnictwie,

• wprowadzanie nowych odmian roślin uprawnych i ras zwierząt hodowlanych.

Regiony rolnicze świata

Rozmieszczenie regionów rolniczych na świecie jest związane z warunkami glebowymi i klimatycznymi, rodzajami upraw i chowu oraz typem gospodarki rolnej.

Główne makroregiony rolnicze świata:

1. makroregion angloamerykański (północnoamerykański),

2. makroregion łacińskoamerykański,

3. makroregion zachodnioeuropejski,

4. makroregion śródziemnomorski,

5. makroregion środkowoeuropejski,

6. makroregion północnoazjatycki,

7. makroregion środkowoazjatycki,

8. makroregion wschodnioazjatycki,

9. makroregion południowoazjatycki,

10. makroregion północnoafrykańsko‑zachodnioazjatycki,

11. makroregion środkowopołudniowoafrykański,

12. makroregion australijsko‑nowozelandzki.

RGfsSxByQMwoB

Wykres przedstawia powierzchnię użytków rolnych. Na świecie grunty orne i uprawy trwałe zajmują 1500000 tysięcy hektarów a łąki i pastwiska prawie 5000000. W Afryce grunty orne i uprawy trwałe zajmują poniżej 500000 tysięcy hektarów a łąki i pastwiska ponad 1000000. W Ameryce Środkowej i Południowej grunty orne i uprawy trwałe zajmują około 500000 tysięcy hektarów a łąki i pastwiska ponad 1000000. W Ameryce Północnej grunty orne i uprawy trwałe zajmują mniej niż 500000 tysięcy hektarów a łąki i pastwiska również mniej niż 500000. W Australii i Oceanii grunty orne i uprawy trwałe zajmują znikomą powierzchnię a łąki i pastwiska około 500000. W Azji grunty orne i uprawy trwałe zajmują ponad 500000 tysięcy hektarów a łąki i pastwiska prawie 2000000. W Europie grunty orne i uprawy trwałe zajmują 500000 tysięcy hektarów a łąki i pastwiska mniej niż 500000.

Znaczenie ekonomiczne rolnictwa

Znaczenie rolnictwa w gospodarce jest odwrotnie proporcjonalne do poziomu jego rozwoju. W krajach najwyżej rozwiniętych gospodarczo w sektorze rolniczym pracuje poniżej 5% ogółu zatrudnionych (najmniej w USA – 0,7%). W krajach o średnim poziomie rozwoju wskaźnik ten zmienia się w szerokim zakresie 5–50%, a w słabo rozwiniętych wzrasta powyżej 50%, osiągając np. w Nigrze i Zambii ok. 90%.

Podobnie kształtują się relacje udziału rolnictwa w tworzeniu PKB. Udział poniżej 5% jest charakterystyczny dla krajów najwyżej rozwiniętych gospodarczo (Wielka Brytania – 0,7%), w przedziale 5–30% mieszczą się kraje o średnim poziomie rozwoju, a powyżej 30% udział występuje w krajach słabo rozwiniętych (Liberia – ok. 75%).

Leśnictwo

Leśnictwo to dział gospodarki narodowej obejmujący zagospodarowanie, pielęgnowanie, ochronę, użytkowanie i odnawianie lasów w celu stałego pozyskiwania drewna i in. użytków leśnych w ramach gospodarki leśnej oraz wykorzystywania zdrowotnych i ochronnych wartości lasów. Nowoczesne leśnictwo uwzględnia podwójną rolę lasów w gospodarce narodowej: produkcyjną (źródło drewna i ubocznych użytków leśnych) oraz pozaprodukcyjną (ochronną i zdrowotną — zapobieganie erozji i powodziom, regulacja bilansu wodnego gleb i rzek, łagodzenie klimatu, wpływ na czystość powietrza, walory rekreacyjne itp.).

Lasy na Ziemi zajmują łącznie ponad 4 mld ha i zajmują ok. 30% lądów. Największą powierzchnię zajmują wilgotne lasy równikowe, wilgotne lasy podzwrotnikowe i monsunowe, lasy liściaste i mieszane strefy umiarkowanej oraz borealne lasy iglaste (tajga).

Lesistość na świecie sukcesywnie się obniża. Od 1990 roku spadła z 31,6% do 30,7%. Przyczyną tego stanu jest przede wszystkim wycinanie na wielką skalę wilgotnych lasów równikowych. Według danych FAO (Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa) największą lesistością (procentowym udziałem lasów w powierzchni lądowej kontynentu) charakteryzuje się Ameryka Południowa (49%), niższym Ameryka Północna (33%) i Europa (32,2%; razem z Rosją 44,7%), natomiast najniższym Afryka (23%), Australia i Oceania (23%) i Azja (19%). Kraje Unii Europejskiej z powierzchnią lasów wynoszącą 1 61 081,23 tys. ha obejmują około 4% powierzchni lasów świata.

RUXumFIJEMP7j

Mapa świata przedstawia lesistość. Lesistość od 90 do 100% występuje w Gabonie, Gujanie Francuskiej. Od 80 do 90% występuje w Finlandii. Od 70 do 80% występuje w Szwecji, Papui Nowej Gwinei. Od 60 do 70% występuje w Japonii, Zambii. Wartości od 50 do 60% występują w Brazylii, Peru, Kolumbii, Wenezueli, Angoli, Demokratycznej Republice Konga, Tanzanii. Od 40 do 50% występuje w Mozambiku, Zimbabwe, Kamerunie, Boliwii, Rosji, Białorusi, Indonezji, Birmie. Od 30 do 40% występuje w Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, Meksyku, Portugalii, Hiszpanii, Francji, Niemczech, Polsce, we Włoszech, w Rumunii, Norwegii, na Bałkanach, w Republice Środkowoafrykańskiej, Tajlandii. Od 20 do 30% występuje w Turcji, Chile, Nigerii, Botswanie, na Madagaskarze, w Indiach, Chinach. Od 10 do 20% występuje w Australii, Etiopii, Mali, Republice Południowej Afryki. W północnej Afryce oraz na Bliskim Wschodzie lesistość nie przekracza 10%.

Krajami o największej powierzchni lasów są: Rosja, Brazylia, Kanada, Stany Zjednoczone oraz Chiny. Wymienione kraje charakteryzują się także wysoką lesistością. Najmniejszą powierzchnię lasów i jednocześnie bardzo niską lesistość mają m.in. Egipt, Islandia, Singapur, Malta. W Katarze i San Marino lasy nie występują.

Funkcje lasów

Gospodarcze:

• dostarczanie wielu surowców: drewna, kauczuku itp.,

• tworzenie miejsc pracy w gospodarce leśnej,

• wkład w tworzenie dochodu narodowego,

• warunkowanie rozwoju wielu gałęzi przemysłu.

Społeczne:

• środowisko życia człowieka,

• wpływ na warunki zdrowotne i rekreacyjne,

• miejsce wypoczynku i rekreacji,

• rynek pracy,

• kształtowanie estetyki otoczenia.

Ekologiczne i ochronne:

• regulacja obiegu wody w przyrodzie i kształtowanie klimatu,

• odnawianie zapasu tlenu i obniżanie stężenia dwutlenku węgla,

• oczyszczanie atmosfery z pyłów i gazów,

• ochrona gleby przed erozją i stepowieniem,

• ochrona zasobów wodnych,

• zachowanie różnorodności biologicznej,

• współtworzenie i ochrona innych zasobów przyrody.

Gospodarka leśna

Gospodarka leśna to dział gospodarki narodowej obejmujący użytkowanie lasu (głównie produkcję drewna) oraz działania związane z utrzymaniem trwałości drzewostanów w warunkach ich eksploatacji: hodowlę, ochronę, utrzymanie i powiększanie zasobów leśnych, a także gospodarowanie zwierzyną leśną. Dodatkowymi elementami gospodarki leśnej są: pozyskiwanie płodów runa leśnego, roślin leczniczych oraz realizacja pozaprodukcyjnych funkcji lasu, związanych z ochroną powietrza, wód i gleby.

Gospodarkę leśną w krajach wysoko rozwiniętych prowadzi się według zasad: powszechnej ochrony lasów, trwałości utrzymania lasów, ciągłości i zrównoważonego wykorzystania wszystkich funkcji lasów oraz powiększania zasobów leśnych.

Zrównoważona gospodarka leśna polega na:

• pozyskiwaniu drewna w sposób planowy (poziom eksploatacji lasu jest zgodny z możliwościami jego odnowy),

• pozyskiwaniu drewna głównie w celach przemysłowych,

• zachowywaniu bioróżnorodności lasów,

• ochronie lasów przed zanieczyszczeniami (np. dzikimi wysypiskami śmieci),

• ochronie walorów kulturowych i rekreacyjno‑wypoczynkowych lasu.

W krajach o niskim poziomie rozwoju gospodarka leśna ma często charakter rabunkowy. Polega ona na:

• prowadzeniu nadmiernego wyrębu drzew,

• przeznaczaniu drewna głównie na opał,

• prowadzeniu wycinki lasu pod plantacje, np. bananów, kawowców lub na potrzeby gospodarstw hodowlanych,

• pozyskiwaniu szlachetnych gatunków drzew (np. hebanowce, mahoniowce) przy użyciu ciężkiego sprzętu,

• nielegalnej wycinki drzew.

R8lAT2FxkM30l

Zdjęcie przedstawia zrąb drzew. Na pierwszym planie znajdują się pozostałości po drzewach czyli pnie oraz gałęzie. W tle są wysokie drzewa.

Zasoby drzewne świata i ich wykorzystanie

Podstawowym użytkiem lasów jest drewno, którego zużycie na świecie podwaja się co 20‑25 lat. Światowe zasoby drewna w stanie surowym ocenia się na ponad 143 mld m³. Największymi dysponuje Rosja (54,5%), choć jej udział w powierzchni lasów świata nie jest największy, wynosi tylko 22,7%. Dalsze miejsca zajmują łącznie obie Ameryki (20,8%) z udziałem w powierzchni leśnej na świecie równej 40,7% i Azja (17,4%) z udziałem 14,7% (bez Rosji).

Zasoby drewna na świecie

R1M9hOW7OJNzy

Wykres kołowy przedstawia udział w powierzchni leśnej. W Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej jest to 40,9%. W Azji bez Rosji jest to 14,7%. W Europie bez Rosji jest to 3,7%. W Rosji jest to 22,7%. W pozostałych jest to 18%.

R18p0orNrnALL

Wykres kołowy przedstawia udział w zasobach drewna. W Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej jest to 20,8%. W Azji bez Rosji jest to 17,4%. W Europie bez Rosji jest to 6,9%. W Rosji jest to 54,5%. W pozostałych jest to 0,4%.

Roczne pozyskanie drewna na świecie wynosi łącznie 3 890,9 mln m³ (w tym drewna użytkowego 1 962,1 mln m³) i jest ono zróżnicowane na poszczególnych kontynentach: Azja – 29,1%, Afryka – 19,7%, Europa – 21%, Ameryka Północna – 15,2%, Ameryka Środkowa i Południowa – 12,9%, Australia i Oceania – 2,1%. Najwięcej drewna w 2019 roku pozyskano w Stanach Zjednoczonych, Indiach i Chinach.

RTv16N0b6TZXX

Zdjęcie przedstawia surowiec drzewny. Na trawie leżą ułożone w stos ścięte drzewa. W tle są drzewa.

Pozyskanie drewna na świecie

RDjBR3LYDR74P

Tabela przedstawia pozyskanie drewna. Na świecie w 2000 roku było to 3476,9, w 2005 roku 3603,9, w 2010 roku 3557,1, w 2015 roku 3728,8, w 2018 roku 3890,9. W Afryce w 2000 roku było to 622,6, w 2005 roku 674,5, w 2010 roku 715,1, w 2015 roku 754,2, w 2018 roku 767,3. W Ameryce Północnej w 2000 roku było to 668,4, w 2005 roku 670,4, w 2010 roku 518,6, w 2015 roku 555, w 2018 roku 591. W Ameryce Środkowej i Południowej w 2000 roku było to 425,3, w 2005 roku 439,6, w 2010 roku 454,1, w 2015 roku 485,5, w 2018 roku 501,3. W Australii i Oceanii w 2000 roku było to 59,8, w 2005 roku 61, w 2010 roku 68,4, w 2015 roku 73,4, w 2018 roku 80,4. W Azji w 2000 roku było to 1076,9, w 2005 roku 1077,7, w 2010 roku 1134,2, w 2015 roku 1124,5, w 2018 roku 1133,4. W Europie w 2000 roku było to 623,9, w 2005 roku 680,6, w 2010 roku 666,7, w 2015 roku 736,1, w 2018 roku 817,4.

Pozyskanie drewna zależy nie tylko od jego zasobów. Równie ważna jest dostępność i stopień rozwoju gospodarki leśnej. Dlatego też największą produkcją drewna charakteryzują się kraje rozwinięte o dużych zasobach leśnych, ale także kraje rozwijające się, które dysponują gatunkami poszukiwanymi na rynku światowym.

Pozyskanie drewna na świecie w czasie ostatnich kilkudziesięciu lat wykazuje wyraźną tendencję wzrostową na wszystkich kontynentach. Wyjątkiem jest Ameryka Północna, gdzie w pierwszej dekadzie XXI wieku notowany jest wyraźny spadek. Największa produkcja drewna występuje w Azji, jednak najbardziej dynamiczny jej wzrost jest charakterystyczny dla Europy.

RHkVcjfnPUQN7

Wykres przedstawia produkcję drewna. W Afryce w 2000 roku wyniosła poniżej 100 milionów metrów sześciennych i do 2018 roku była na tym samym poziomie. W Ameryce Północnej w 2000 roku wyniosła ponad 600, w 2005 roku spadła i w 2010 roku wyniosła poniżej 500, następnie wzrosła do ponad 500. W Ameryce Środkowej i Południowej w 2000 roku wyniosła poniżej 200, następnie wzrastała i w 2018 roku wyniosła ponad 200. W Australii i Oceanii w 2000 roku wyniosła około 50, następnie niewiele wzrastała i w 2018 roku wyniosła prawie 100. W Azji w 2000 roku wyniosła poniżej 300, następnie wzrastała i w 2018 roku wyniosła ponad 400. W Europie w 2000 roku wyniosła ponad 500, następnie występowały załamania by w 2018 roku produkcja wzrosła do ponad 600.

Rybołówstwo i rybactwo

Rybołówstwo to dział gospodarki obejmujący pozyskiwanie ryb oraz innych organizmów (np. homarów, langust, krewetek, ostryg, roślin wodnych) z mórz, jezior i rzek do celów konsumpcyjnych i przetwórczych. W miarę rozwoju z rybołówstwa wyodrębniły się rybactwo śródlądowe i rybołówstwo morskie.

Funkcjonuje także inny podział, traktujący rybołówstwo jako połów organizmów żywych występujących w morzach, jeziorach i rzekach, natomiast rybactwo jako chów, hodowlę i połów organizmów hodowanych w morzach i wodach śródlądowych.

Rybołówstwo morskie

Rybołówstwo morskie obejmuje połowy w wodach morskich ryb, skorupiaków, mięczaków i innych zwierząt morskich, połączone z ich przetwórstwem i konserwowaniem, a także pozyskiwanie pozostałych produktów i organizmów znajdujących się w wodach morskich, np.: pereł, gąbek, korali, alg i in.

RCjv2o7mnKISl

Zdjęcie przedstawia niebiesko biały statek rybacki na wodzie. Posiada on wiele wyciągników z linami. W tle jest górzysta wyspa.

Czynniki rozwoju rybołówstwa

Czynniki przyrodnicze:

• temperatura wody,

• zasolenie wody,

• przezroczystość wody,

• poziom eutrofizacji wód,

• kierunki ruchów wody morskiej (zwłaszcza prądów morskich).

Czynniki pozaprzyrodnicze:

• stopień rozpoznania łowisk,

• wielkość oraz stan techniczny floty i sprzętu rybackiego,

• poziom infrastruktury (magazyny, przetwórnie, dystrybutornie),

• kwalifikacje kadry.

Występowanie i zasobność łowisk

Najbardziej zasobne w ryby są m.in.:

• płytkie wody mórz i oceanów w strefie szelfowej (do 200 m głębokości), do których dociera światło i gdzie łowi się 99% ryb,

• strefy upwellingu, związane z wypływaniem zimnych, natlenionych wód głębinowych na powierzchnię,

• miejsca mieszania się ciepłych i zimnych prądów morskich,

• zimne, dobrze natlenione wody w dużych szerokościach geograficznych.

Do największych łowisk świata należą:

• północno‑zachodnia część Oceanu Spokojnego (morza: Ochockie, Japońskie, Żółte, Południowochińskie) związana z prądami morskimi: Kuro Siwo i Oja Siwo,

• południowo‑wschodnia część Oceanu Spokojnego (wybrzeża: Peru, Chile, Ekwadoru) związana z Prądem Peruwiańskim,

• północna część Oceanu Atlantyckiego (morza: Barentsa, Norweskie, Północne) związana z prądami morskimi: Zatokowym i Grenlandzkim,

• szelfowe wody Pacyfiku i Atlantyku u wybrzeży Kanady i Stanów Zjednoczonych związane z prądami morskimi: Kalifornijskim i Labradorskim,

• szelfowe wody Morza Arabskiego i Zatoki Bengalskiej związane z Prądem Monsunowym,

• wody u wybrzeży Afryki Południowo‑Zachodniej związane z Prądem Benguelskim,

• wody wokół Antarktydy związane z Antarktycznym Prądem Okołobiegunowym.

RH5z1FK9EyGtU

Zdjęcie przedstawia kuter. Jest on wąski. Po obu stronach posiada zawieszone na konstrukcjach siatki, których dna są zanurzone w wodzie. Naokoło latają mewy.

Wielkość połowów morskich, które stanowią około 90% połowów ogółem, wynosi około 83 mln ton (2017). Ich intensywny wzrost występował do lat 90. XX w., czego powodem było zwiększenie zarówno zapotrzebowania na produkty, jak i możliwości połowowych. Dziś utrzymuje się na poziomie ok. 80 mln ton, wykazując niewielkie zmiany w kolejnych latach. Do najczęściej poławianych gatunków należą śledzie, sardynki, sardele.

R18o6H4be4NeU

Wykres przedstawia produkcję ryb. W 1960 roku wyniosła ona poniżej 40 milionów. W 1970 roku wyniosła około 60 milionów. W 1980 roku wyniosła około 70 milionów. W 1990 roku wyniosła ponad 80 milionów i w kolejnych latach nie spadała poniżej tej liczby.

Największe łowiska występują na wodach terytorialnych i ekonomicznych państw nadmorskich, jednak w ostatnich latach obserwuje się systematyczny spadek ich wydajności. Zmusza to armatorów do eksploatowania odległych akwenów. W miarę obniżania się wydajności łowisk coraz bardziej rozpowszechnioną formą gospodarki morskiej staje się akwakulturaakwakulturaakwakultura i marikulturamarikulturamarikultura, czyli hodowla różnych organizmów w zbiornikach wodnych naturalnych i sztucznych. Ta forma gospodarowania najbardziej rozpowszechniona jest na Dalekim Wschodzie, przede wszystkim w Chinach (ok. 70% światowej produkcji), Japonii, Malezji i Indonezji. W Chinach połowy z akwakultury 2,5 razy przewyższają połowy morskie.

Rj6Bm3M4wZHIg

Zdjęcie przedstawia włok na kutrze. Jest to gęsto spleciona biało brązowa siatka. Cała zapełniona jest rybami.

Rybactwo śródlądowe

Rybactwo śródlądowe obejmuje zagospodarowanie, eksploatację i ochronę naturalnych zasobów rybnych rzek i jezior oraz chów, hodowlę i pozyskiwanie ryb ze sztucznych zbiorników wodnych. Rocznie odławia się około 9 mln ton, co stanowi 10% połowów ogółem. Działania podejmowane w ramach rybactwa śródlądowego mają na celu zwiększenie populacji wartościowych i pożądanych gatunków ryb, ich ochronę, regulację liczebności i składu gatunkowego w zbiornikach wodnych, zapobieganie chorobom ryb i in.

R1MlLgR7nM2Ql

Zdjęcie przedstawia hodowlę pstrąga tęczowego. W zbiorniku, pod powierzchnią wody, pływają pstrągi. Brzegi są porośnięte trawą.

Słownik