Przeczytaj
Podczas pierwszego etapu oddychania wewnątrzkomórkowegooddychania wewnątrzkomórkowego – glikolizyglikolizy, dochodzi do utlenienia sześciowęglowej glukozy do dwóch cząsteczek trójwęglowego pirogronianu.
Powstający pirogronian zostaje przekształcony w acetylo‑CoAacetylo‑CoA. Reakcja jego przekształcenia to oksydacyjna dekarboksylacja, nazywana reakcją pomostowąreakcją pomostową.
Acetylo‑CoA powstaje również podczas beta‑oksydacjibeta‑oksydacji kwasów tłuszczowych, zachodzącej w macierzy mitochondrialnej. Ponadto związek ten jest wytwarzany z aminokwasów ketogennychaminokwasów ketogennych.
W komórkach eukariotycznych cykl Krebsacykl Krebsa zachodzi w macierzy mitochondrialnej i jest inicjowany przez enzym, dehydrogenazę pirogronianową. Substrat cyklu Krebsa to acetylo‑CoA, który łączy się ze szczawiooctanem, dając cytrynian. W wyniku szeregu reakcji cytrynian jest przekształcany do szczawiooctanu, a włączona w cykl Krebsa reszta acetylowa zostaje utleniona do dwutlenku węgla.
Więcej na temat cyklu Krebsa przeczytasz w lekcji pt. Etapy i znaczenie cyklu Krebsa w katabolizmie tlenowym cukrówEtapy i znaczenie cyklu Krebsa w katabolizmie tlenowym cukrów.
Cykl Krebsa a inne reakcje metaboliczne
Cykl Krebsa jest powiązany z wieloma przemianami metabolicznymi. Związki, biorące w nim udział, mogą być zarówno końcowymi metabolitami szlaków katabolicznych, jak i substratami szlaków anabolicznych. Wykorzystanie tych związków zależy od potrzeb organizmu, który odpowiednio reguluje metabolizm.
Szczawiooctan jest wykorzystywany do syntezy aminokwasów i zasad azotowych (puryn i pirymidyn); alfa‑ketoglutaran również umożliwia wytworzenie aminokwasów: w pierwszej kolejności glutaminianu, a pośrednio również puryn, które należą do zasad azotowych. Jest też wykorzystywany do deaminacji aminokwasów. Bursztynylo‑CoA pełni rolę substratu w syntezie porfirynyporfiryny, hemuhemu i chlorofiluchlorofilu. Natomiast z cytrynianu syntetyzowane są kwasy tłuszczowe i sterole.
Powstające w cyklu Krebsa zredukowane nośniki wodorowe NADH + HIndeks górny ++i FADHIndeks dolny 22 są wykorzystywane w łańcuchu oddechowymłańcuchu oddechowym.
Więcej na temat łancucha oddechowego przeczytasz w lekcji pt. Fosforylacja oksydacyjnaFosforylacja oksydacyjna.
Słownik
połączenie koenzymu A (organicznego związku chemicznego, pełniącego funkcję przenośnika grup acylowych) z grupą acetylową (grupą funkcyjną, pochodzącą z kwasu octowego)
aminokwasy, które są rozkładane do acetylo‑CoA z wytworzeniem acetoocanu – prekursora ciał ketonowych
wieloetapowy rozkład enzymatyczny kwasów tłuszczowych do acetylo‑CoA
główny barwnik fotosyntetyczny zlokalizowany w chloroplastach roślin, silnie absorbujący światło widzialne w zakresie fal niebieskich i czerwonych
cykl kwasu cytrynowego; kołowy, wieloetapowy ciąg reakcji enzymatycznych, katalizowanych głównie przez oksydoreduktazy, przebiegający w mitochondriach u organizmów eukariotycznych i w cytoplazmie u organizmów prokariotycznych; u większości organizmów stanowi podstawę oddychania tlenowego; cykl został opisany w 1937 r. przez Hansa A. Krebsa
(ang. glukoza, lysis – degradacja) szlak metaboliczny, w którym w wyniku rozkładu jednej cząsteczki glukozy powstają: dwie cząsteczki pirogronianu, dwie cząsteczki ATP, dwie cząsteczki NADH oraz cząsteczka wody
barwnik zwierzęcy, zbudowany z czterech pierścieni pirolowych (połączonych grupami =CH–) i żelaza (FeIndeks górny 2+2+) przyłączonego do atomów azotu
zespół związków chemicznych, wbudowanych w błonę wewnętrzną mitochondrium, które przenoszą elektrony i protony od donora do akceptora; energia przemieszczających się elektronów jest wykorzystywana do transportu aktywnego jonów HIndeks górny ++ z matriks do przestrzeni międzybłonowej mitochondrium
utlenianie biologiczne; zachodzące w żywych komórkach procesy rozkładu różnych substancji organicznych, które dostarczają energii niezbędnej do życia; zewnętrznym przejawem oddychania komórkowego jest, u większości organizmów żywych, pobieranie tlenu, wydalanie dwutlenku węgla i wydzielanie ciepła
cykliczny związek organiczny złożony z czterech pierścieni pirolowych, połączonych mostkami metinowymi (=CH–)
oksydacyjna dekarboksylacja pirogronianu – reakcja odłączania dwutlenku węgla od cząsteczki pirogronianu z jego jednoczesną dehydrogenacją i przyłączeniem powstałej reszty acetylowej do koenzymu A, w wyniku czego tworzy się acetylokoenzym A