Helsińska Fundacja Praw Człowieka

Historia

R1gwcLD2BVkhy1

Ilustracja przedstawia logo Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Są to kontury złączonych liter HR i pod nimi pełen zapis nazwy.

Początek historii tej organizacji sięga Aktu końcowego KBWEKBWEKBWE i komitetów helsińskich, które powstawały po jego podpisaniu – polski Komitet Helsiński powstał w 1982 r. i dał początek fundacji. Rok później przygotował on swój pierwszy raport: Polska w okresie stanu wojennego. Po zmianie systemu politycznego w naszym kraju w 1989 r. w Warszawie oficjalnie założono Helsińską Fundację Praw Człowieka. Została ona zarejestrowana w 1990 r. Jej działacze brali udział m.in. w przygotowaniu Konstytucji RP (Karty Praw i Wolności), Ustawy o funkcjonowaniu służb specjalnych oraz Ustawy o procesie lustracyjnym. Od 2007 r. fundacja ma status konsultatywny przy Radzie Społeczno–Gospodarczej ONZ. Od początku działalności Helsińska Fundacja Praw Człowieka rozwija programy edukacyjne i monitoringu prawnego w zakresie praw człowieka.

Programy edukacyjne

Od początku istnienia Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka jej eksperci prowadzą liczne programy publicystyczne i organizują szkolenia, warsztaty, seminaria oraz konferencje poświęcone prawom człowieka i ich ochronie, w tym:

• Międzynarodową Szkołę Letnią Praw Człowieka – organizowaną corocznie od 1990 r. Program ten adresowany jest do organizacji pozarządowych, dziennikarzy i urzędników publicznych, które zajmują się ochroną praw człowieka w krajach postsocjalistycznych Europy Środkowej i Wschodniej, a także w Azji Centralnej;

• programy edukacyjne dla uczniów szkół średnich i studentów, np. Polskie Warsztaty Młodych Dziennikarzy. Fundacja organizuje również konkurs prac magisterskich poruszających kwestię praw człowieka;

• Międzynarodowy Festiwal Filmowy Watch Docs (z ang. watchdog – określenie organizacji, która patrzy władzy na ręce, oraz watch docs – „oglądaj filmy dokumentalne”) – pierwsza edycja festiwalu odbyła się w 2001 r. Festiwal ten jest jedną z dwóch największych na świecie imprez filmowych poświęconych prawom człowieka, prezentujących filmy dokumentalne, w których zaangażowanie na rzecz praw jednostki łączy się ze sztuką filmową. Co roku na festiwalu pokazywanych jest blisko 70 światowej klasy filmów, które w Polsce ogląda łącznie kilkadziesiąt tysięcy widzów.

W 1993 r. działacze fundacji zorganizowali pierwszą w Polsce wizytę XIV Dalajlamy, duchowego i politycznego przywódcy Tybetańczyków, laureata Pokojowej Nagrody Nobla.

Programy prawne

Do programów prawnych realizowanych przez Helsińską Fundację Praw Człowieka należą m.in.:

• program litygacji strategicznejlitygacja strategicznalitygacji strategicznej – fundacja włącza się lub wszczyna postępowania sądowe o znaczeniu strategicznym, licząc, że jej działania zmienią istniejącą praktykę prawną bądź regulacje prawne dotyczące ochrony praw człowieka; prawnicy fundacji stale udzielają porad prawnych w ramach Programu Interwencji Prawnej w przypadkach naruszania praw i swobód jednostki, zwłaszcza tych gwarantowanych przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej i Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, popularnie nazywaną Europejską Konwencją Praw Człowieka;

• Obserwacja Wolności Mediów w Polsce – program monitorowania standardów ochrony swobody wypowiedzi w Polsce; eksperci fundacji tworzą opinie prawne, analizy i skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach dotyczących wolności wypowiedzi;

• Program Pomocy Prawnej dla Migrantów i Uchodźców – od początku lat 90. XX w. prawnicy fundacji udzielają bezpłatnych porad prawnych cudzoziemcom i uchodźcom.

Amnesty International

RVTVnGPm5gQzp

Ilustracja przedstawiająca logo Amnesty International. Obok nazwy organizacji symbol płonącej świeczki owiniętej drutem kolczastym.

Historia

Początki Amnesty International sięgają listopada 1960 r., kiedy brytyjski prawnik – Peter Benenson – poruszony został historią dwóch portugalskich studentek skazanych na siedem lat więzienia za wzniesienie toastu za wolność. Pół roku później napisał artykuł do tygodnika „The Observer” pt. Zapomniani więźniowie. Wzywał on do solidarnego działania w obronie więźniów sumieniawięzień sumieniawięźniów sumienia oraz sprzeciwu wobec łamania praw człowieka. W lipcu 1961 r. podjęto decyzję o utworzeniu międzynarodowego ruchu na rzecz obrony wolności wyrażania opinii i wyznawania religii. Pierwsze grupy Amnesty International poza Wielką Brytanią powstały w latach 60. w krajach Europy Zachodniej. W 1973 r. organizacja ta rozpoczęła pierwszą tzw. pilną akcjępilne akcje AIpilną akcję w obronie brazylijskiego profesora Luiza Basilio Rossiego. Od tamtej pory podobne akcje, polegające na wysyłaniu listów – apeli w sprawie osób, których podstawowe prawa są zagrożone lub łamane, stały się znakiem rozpoznawczym organizacji. Dotyczą one m.in. osób zagrożonych egzekucją lub torturami, aresztantów pozbawionych kontaktu z prawnikiem, rodziną albo opieki medycznej, a także więźniów sumienia. Organizacja jest laureatką Pokojowej Nagrody Nobla z 1977 r. za wkład w umacnianie podstaw wolności, sprawiedliwości, a tym samym pokoju na całym świecie. Dziś Amnesty International jest globalnym ruchem ponad siedmiu mln ludzi w 150 krajach świata.

Działalność w Polsce

Amnesty International w Polsce jest stowarzyszeniem założonym w 1990 r. w Gdańsku, choć pierwszą nieformalną grupę AI w Polsce utworzyli już w 1975 r. więźniowie sumienia. Stowarzyszenie to prowadzi:

• badania dotyczące naruszania praw człowieka, do których dochodzi na całym świecie;

• rzecznictworzecznictworzecznictwo i lobbinglobbinglobbing – wywieranie nacisku na rządy, koncerny i decydentów, aby podejmowali decyzje zgodne z zasadami praw człowieka;

• kampanie i akcje, z których najważniejszy jest Maraton Pisania Listów – odbywa się on co roku w Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka.Międzynarodowy Dzień Praw CzłowiekaMiędzynarodowy Dzień Praw Człowieka.

Amnesty International mobilizuje ludzi na całym świecie do solidarnego przeciwstawiania się naruszeniom praw człowieka.

Aktywiści i wolontariusze

Amnesty International to organizacja masowego członkostwa. Osoby, którym bliskie są prawa człowieka, zrzesza w grupy lokalne, sieci tematyczne oraz społeczności. Wolontariusze organizują eventy, happeningi, konferencje, by zwiększać świadomość otoczenia na temat praw człowieka i zachęcać do reagowania w przypadku ich łamania przez napisanie listu czy podpisanie petycji.

Edukacja

Amnesty International zajmuje się edukowaniem w zakresie praw człowieka (dokumenty, zasady, podstawowe standardy) i na ich rzecz (praktykowanie praw człowieka w życiu codziennym, upominanie się o prawa swoje i innych ludzi), a także przez praktykowanie tych praw (prowadzoną za pomocą działań włączających, opartych na szacunku oraz aktywnym uczestnictwie).

Szkolne Grupy Amnesty International (SGAI) dają możliwość prowadzenia działalności na rzecz praw człowieka w szkołach. Ich celem jest nauczanie o źródłach, podstawowych dokumentach i istocie praw człowieka, a także edukacja na rzecz tych praw. Zadaniem SGAI jest kształtowanie i rozwijanie środowiska szkolnego na bazie praw człowieka, budowanie szkolnej samorządności, a przez nią społeczeństwa obywatelskiego.

Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża

RktZXzhTOm5Mr

Fotografia przedstawia pomnik upamiętniający osiemdziesiątą piątą rocznicę powstania Polskiego Czerwonego Krzyża, daty od 1919 do 2004 roku. Na granitowym obelisku równoramienny krzyż na okrągłej tarczy. W tle trawnik i drzewa.

Historia

Wieczorem 24 czerwca 1859 r. pod Solferino Henry Dunant ujrzał coś, co zmieniło jego życie: na polu bitwy leżało 40 tys. rannych lub zabitych młodych mężczyzn. Nikt nie zabierał z pola walki umierających w męczarniach. Dunant poświęcił życie i majątek idei niesienia pomocy poszkodowanym w wyniku wojny. W 1863 r. powołał Komitet Pięciu, który wkrótce zmienił nazwę na Międzynarodowy Komitet Pomocy Rannym Wojskowym, a następnie został przemianowany na Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża (MKCK).

Od ponad 150 lat MKCK pomaga ludziom poszkodowanym w wyniku działań wojennych i innych konfliktów zbrojnych. W Polsce został zarejestrowany 14 lipca 1919 r. Organizacja była wielokrotnie doceniana za swoją działalność, w tym czterokrotnie Pokojową Nagrodą Nobla. Po raz pierwszy było to w 1901 r., kiedy nagrodzono założyciela ruchu – Henriego Dunanta, natomiast sama organizacja została wyróżniona w latach: 1917, 1944 i 1963.

R1JZXnZAHPjo2

Fotografia przedstawia dokument. Po lewej stronie napis: Przykazania członka Koła Młodzieży Polskiego Czerwonego Krzyża. 1. Staraj się dopomóc każdemu, kto twej pomocy potrzebuje. 2. Opiekuj się słabszymi. 3. Dbaj o zdrowie. 4. Przestrzegaj czystość. 5. Kochaj i ochraniaj przyrodę. 6. Spełniaj sumiennie swe obowiązki. 7. Wytrwaj w swych zamierzeniach. 8. Szanuj pracę innych. 9. Stwarzaj radość i zadowolenie. 10. Bądź prawy i dzielny. Druk Piotr Pyz i S-ka Warszawa. Po prawej stronie: Rok Szkolny 1933/34, Miłuj Bliźniego, Karta Członka Koła Młodzieży Polskiego Czerwonego Krzyża, Nr 56. Po prawej stronie nad napisem Miłuj Bliźniego równoramienny krzyż.

Główne inicjatywy

Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża to globalna i niezależna sieć ponad 14 mln wolontariuszy w ponad 190 krajach. Wspierają oni przeszło 160 mln potrzebujących na całym świecie.

Misją Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego PółksiężycaRuch Czerwonego Krzyża i Czerwonego PółksiężycaRuchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca jest ochrona ludzi przed cierpieniem, którego przyczyną może być wojna lub dyskryminacja. Szczególną opieką wolontariusze organizacji otaczają ludzi żyjących w miejscach konfliktów zbrojnych.

W ramach ruchu działają:

• Międzynarodowa Federacja Czerwonego Krzyża i Czerwonego PółksiężycaMiędzynarodowa Federacja Czerwonego Krzyża i Czerwonego PółksiężycaMiędzynarodowa Federacja Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca;

• Stowarzyszenia Krajowe Czerwonego Krzyża (np. Polski Czerwony Krzyż)Stowarzyszenia Krajowe Czerwonego Krzyża (np. Polski Czerwony Krzyż)Stowarzyszenia Krajowe Czerwonego Krzyża (np. Polski Czerwony Krzyż);

• Międzynarodowy Komitet Czerwonego KrzyżaMiędzynarodowy Komitet Czerwonego KrzyżaMiędzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża.

Międzynarodowa Federacja Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca

R1aDPv8KVWHyA

Ilustracja przedstawiająca logo organizacji, z napisem International Federation. W obramowaniu w kształcie prostokąta z zaokrąglonymi rogami umieszczone są symbole równoramiennego krzyża i tureckiego półksiężyca, którego rogi zwrócone są w prawą stronę.

Stowarzyszenia Krajowe Czerwonego Krzyża (np. Polski Czerwony Krzyż)

R1PirUXPd6Se5

Ilustracja przedstawiająca logo organizacji. Po środku okręgu o podwójnym obramowaniu umieszczony symbol równoramiennego krzyża. Z brzegu, między obramowaniami napis Polski Czerwony Krzyż.

Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża

R1OTjbDnKvw9b

Ilustracja przedstawiająca logo organizacji. Po środku okręgu o podwójnym obramowaniu umieszczony symbol równoramiennego krzyża. Z brzegu, między obramowaniami napis Comite International Geneve. Pod okręgami skrót ICRC.

Ich zadaniem jest niesienie pomocy humanitarnej ofiarom wojny i przemocy. Swoją działalność prowadzą w ścisłej współpracy z rządami państw, dzięki czemu mogą efektywniej pomagać najbardziej potrzebującym.

Działalność w Polsce

Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża w Polsce prowadzi działania dotyczące:

Organizacja ta działa również na rzecz osób najbardziej potrzebujących, ubogich, chorych, niepełnosprawnych oraz mniejszości narodowych. Prowadzi szkolenia z zakresu aktywizacji zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Human Rights Watch (HRW)

Historia

RdDxTBikvYNJa1

Ilustracja przedstawiająca logo organizacji. W polu o kształcie kwadratu napis Human Rights Watch.

Human Rights Watch (HRW) to następczyni organizacji Helsinki Watch, założonej w 1978 r. przez Roberta Bernsteina w celu monitorowania wywiązywania się państw bloku sowieckiego z postanowień Aktu końcowego KBWE, dotyczących przestrzegania praw człowieka. Human Rights Watch działa od 1988 r., jej siedziba znajduje się w Nowym Jorku. Od 1993 r. funkcję dyrektora pełni Kenneth Roth. HRW składa się z pięciu wydziałów: na Bliskim Wschodzie, w Azji, obu Amerykach, Afryce oraz obszarze OBWE.

Główne inicjatywy

HRW zajmuje się monitorowaniem przestrzegania praw człowieka w różnych rejonach świata. Skupia się przede wszystkim na obronie wolności słowa i przekonań, zwalczaniu cenzury, zapewnieniu oskarżonym prawa do uczciwego procesu i ewentualnego azylu. W przeciwieństwie do Amnesty International, skupia się na lobbingu i pracy z mediami i nie jest organizacją masowego członkostwa – współpracuje z 450 osobami ponad 70 narodowości, głównie ekspertami krajowymi, prawnikami, dziennikarzami i innymi osobami pracującymi nad ochroną osób najbardziej zagrożonych – zarówno mniejszości i ludności cywilnej w czasie wojny, jak i uchodźców oraz dzieci potrzebujących pomocy. Zamiast pikiet i happeningów członkowie HRW prowadzą indywidualne śledztwa, określane mianem misji śledczych, dzięki którym demaskują krzywdzące praktyki. Bardzo pomocna jest w tym współpraca z ogólnoświatowymi i lokalnymi mediami oraz różnymi fundacjami, a także skoncentrowany lobbing, który ma wpływać na opinię publiczną.

Działalność

Organizacja Human Rights Watch prowadzi działania w następujących obszarach:

• badania – badacze pracują na terenie stu krajów, odkrywając fakty, które tworzą niezaprzeczalny zapis naruszeń praw człowieka;

• upowszechnianie – w mediach społecznościowych;

• lobbing – członkowie HRW spotykają się z rządami, Organizacją Narodów Zjednoczonych, grupami rebeliantów, korporacjami itp., aby zobaczyć, jak zmienia się polityka czy egzekwuje się prawa i zapewnia sprawiedliwe traktowanie.

HRW działa na rzecz rozwiązania największych kryzysów we współczesnym świecie, np. takich jak:

• kryzys uchodźczy w Europie;

• konflikt w Sudanie Południowym;

• kampania ograniczania używania min lądowych;

• masowe egzekucje na Filipinach.

Słownik