Limfa (nazywana też chłonką) to lekko zasadowy jasnożółty płyn tkankowy, który powstaje na skutek przenikania osoczaosoczeosocza krwi przez ściany włosowatych naczyń krwionośnych do przestrzeni międzykomórkowych. Warunkiem jej powstania jest wysokie ciśnienie panujące w naczyniach włosowatych. Limfę zbierają ślepo zakończone, otwarte naczynia chłonne (tzw. początkowe), przechodzące w większe naczynia chłonne (tzw. zbierające). Charakteryzują się one obecnością zastawek, które zapobiegają cofaniu się limfy. Oznacza to, że jej przepływ zachodzi tylko w jednym, właściwym kierunku. By dotrzeć do układu żylnego, limfa musi najpierw pokonać przewód piersiowy, a później przewód chłonny prawy. Przez przewód piersiowy do układu krążenia trafia większość wyprodukowanej limfy, która pojawia się we wszystkich kończynach, jamie brzusznej i przewodzie pokarmowym oraz w lewej części głowy, szyi i klatce piersiowej. Z kolei przewód chłonny prawy odbiera limfę z prawej strony głowy, szyi i klatki piersiowej. W ten sposób białka osocza, limfocyty oraz inne elementy zawarte w limfie trafiają ponownie do krwiobiegu.

Na powstawanie limfy wpływa wiele czynników, m.in. temperatura zewnętrzna, niedotlenienie tkanek oraz działanie układów nerwowego i hormonalnego.

Skład chemiczny limfy jest podobny do składu osocza krwi. Podobnie jak osocze, limfa zawiera przede wszystkim wodę, a ponadto białka (albuminyalbuminyalbuminy i globulinyglobulinyglobuliny) oraz związki organiczne i nieorganiczne, takie jak:

• lipoproteiny;

• trójglicerydy;

• kwasy tłuszczowe;

• cholesterol;

• glukoza;

• hormony;

• witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E i K),

• jony NaIndeks górny +⁺, KIndeks górny +⁺, ClIndeks górny −⁻.

RnDsFmKBA9L2O1

Zdjęcie przedstawia próbówkę wypełnioną do około 1/4 wysokości białym, nieprzejrzystym płynem. Próbówka stoi na drewnianym tle.

W porównaniu z osoczemosoczeosoczem krwi w limfie występuje mniej białek, szczególnie globulinglobulinyglobulin, które ze względu na swoje rozmiary z trudnością przedostają się przez ściany włosowatych naczyń krwionośnych do przestrzeni międzykomórkowych. Zawartość białek w limfie wynosi ok. 4–6%, podczas gdy w osoczu związki te stanowią ok. 7%. Z tego powodu ciśnienie onkotyczneciśnienie onkotyczneciśnienie onkotyczne limfy jest niższe niż osocza.

Limfa zawiera też liczne limfocytylimfocytylimfocyty, pochodzące z węzłów chłonnych, oraz nieliczne granulocytygranulocytygranulocyty. Limfocyty są bezziarnistymi, białymi krwinkami, które mają zdolność do ruchu pełzakowatego, dzięki czemu przemieszczają się bezpośrednio do naczyń krwionośnych. W limfie znajduje się aż 25% wszystkich limfocytów w organizmie człowieka. Krwinki te krążą także we krwi.

Limfocyty odpowiedzialne są za zwalczanie infekcji. Kiedy limfa przepływa przez węzły chłonne, unieszkodliwiają patogeny i zapobiegają ich dalszemu rozprzestrzenianiu się. Przejawem tej walki są powiększone i bolesne węzły chłonne.

Skład chemiczny limfy nie jest stały, zależy bowiem od tkanki, z której płyn ten został odprowadzony – koncentracja poszczególnych składników w różnych narządach jest zmienna. Limfa płynąca w naczyniach chłonnych jelit transportuje duże ilości tłuszczów oraz produkty ich enzymatycznego rozkładu, dlatego ma postać gęstego, żółtomlecznego płynu (zwanego mleczem). Limfa opływająca inne narządy jest zazwyczaj bezbarwna i uboższa w tłuszcze.

Objętość limfy uzależniona jest od ilości wypitych płynów i od ciśnienia hydrostatycznegociśnienie hydrostatyczneciśnienia hydrostatycznego krwi. Podwyższone ciśnienie hydrostatyczne krwi w naczyniach włosowatych zwiększa dyfuzję osocza do płynu tkankowegopłyn tkankowypłynu tkankowego, obecnego w przestrzeniach międzykomórkowych.

Słownik