Hamas

Hamas jest jednym z najbardziej radykalnych, niebezpiecznych i wpływowych ugrupowań fundamentalistów islamskich. Posługując się metodami terrorystycznymi i politycznymi, dąży do utworzenia państwa palestyńskiegopaństwo palestyńskiepaństwa palestyńskiego. Uznanie i popularność wśród ludności zamieszkałej na Zachodnim Brzegu i w Strefie Gazy przyniosła Hamasowi działalność społeczna polegająca na zorganizowaniu systemu szkół i ośrodków pomocy społecznej dla najbiedniejszych.

Główne tezy ideologii ugrupowania dotyczą likwidacji Izraela i utworzenia w jego miejsce Państwa Islamskiego. Ponadto Hamas nawołuje do świętej wojnyświęta wojnaświętej wojny, deklarując równocześnie przeciwstawienie się wszelkim inicjatywom pokojowym dotyczącym problemu palestyńskiego i uznając je za sprzeczne ze swoją ideologią. Choć Hamas został w 1989 roku zdelegalizowany przez władze Izraela, to jednak bardzo szybko poparcie dla tego ruchu odrodziło się i nasilało. Sprzyjało temu między innymi niezadowolenie z działalności Jasira Arafata kierującego Organizacją Wyzwolenia Palestyny.

W 1993 roku Hamas nie poparł pokojowego porozumienia izraelsko‑palestyńskiego i zbojkotował wybory parlamentarne na obszarze Autonomii Palestyńskiej. Równocześnie nasilił działalność terrorystyczną. Podobnie w roku 2002 ugrupowanie odrzuciło projekt dialogu między Izraelem i Autonomią Palestyńską, dopuszczając się krwawych zamachów. Popularność Hamasu osiągnęła szczyt w 2006 roku, kiedy wygrał on wybory do parlamentu Autonomii Palestyńskiej i przejął władzę od założonego przez Jasira Arafata ugrupowania Fatah. Struktura Hamasu obejmuje trzy niezależne od siebie poziomy:

• pierwszy prowadzi działalność społeczną (żłobki, szkoły, pomoc medyczna), jak również zajmuje się działalnością propagandową (organizuje protesty, werbuje nowych członków, indoktrynuje, pozyskuje środki finansowe);

• drugi poziom zajmuje się bezpieczeństwem (wywiad, kontrwywiad, egzekwowanie przestrzegania wewnętrznych praw islamu);

• trzeci poziom to utajnione komórki realizujące zamachy terrorystyczne.

R12xkhwaaurrx

Zdjęcie przedstawia ulicę, na której znajduje się tłum mężczyzn, część z nich trzyma w rękach zielone flagi. W oddali widać plakat z dwoma mężczyznami i arabskimi napisami.

Hezbollah

Hezbollah jest szyickimszyizmszyickim ugrupowaniem ekstremistycznym działającym na terenie Libanu. Powstał w następstwie agresji Izraela na Liban w 1982 roku. W swojej wymowie jest nastawiony negatywnie wobec państw zachodnich (uważa kraje zachodnie oraz USA za głównego wroga świata islamskiego) i Izraela jako przedstawiciela interesów imperialnych na Bliskim Wschodzie. Łączy metody terroru z działalnością polityczną, społeczną (prowadzi szkoły i szpitale) i religijną. Współpracuje z innymi bliskowschodnimi ugrupowaniami terrorystycznymi (np. Hamasem, Palestyńskim Islamskim Dżihadem), a jest głównie finansowany przez Iran i Syrię.

Naczelnym gremium w strukturze Hezbollahu jest rada konsultatywna (szura) składająca się z dwunastu duchownych i sekretarza generalnego. Jako organy pomocnicze funkcjonują komisje zajmujące się konkretnymi zagadnieniami (polityka, prawo, ideologia, militaria). Należy wspomnieć, że w ramach komisji militarnej funkcjonuje Specjalna Służba Bezpieczeństwa o profilu wywiadowczym, zajmująca się także kwestiami bezpieczeństwa.

Ideologia i terrorystyczny pragmatyzm Hezbollahu są wymierzone w kilka obszarów:

• utworzenie w Libanie państwa szyickiego (na wzór Iranu) jako najważniejszy cel;

• walka o całkowitą likwidację Izraela jako państwa i wprowadzenie władzy opartej na islamie na terytorium Palestyny;

• sprzeciwianie się za pomocą różnych środków procesowi pokojowemu na Bliskim Wschodzie.

Okresem szczególnej aktywności omawianego ugrupowania były lata dziewięćdziesiąte ubiegłego stulecia. Należy także wspomnieć o roku 2006, kiedy to w wyniku wkroczenia wojsk izraelskich do południowego Libanu doszło do eskalacji napięcia i wybuchu ponad trzydziestodniowego konfliktu, wskutek którego śmierć poniosło ponad dwa tysiące osób. Dopiero rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ doprowadziła do wycofania wojsk obu stron z rejonu konfliktu. W początkach swojej działalności organizacja podjęła walkę o usunięcie z kraju wojsk zachodnich i izraelskich, później inicjatywa zbrojna objęła ataki na przedstawicielstwa tych dwóch podmiotów.

R1aMV4wxxYXrB

Zdjęcie przedstawia fragment pola i drogi, przy której widać ruiny budynków oraz bunkier.

ETA

ETA była założoną w 1959 roku przez członków Nacjonalistycznej Partii Basków organizacją terrorystyczną walczącą o niezależność Baskonii (pogranicze Hiszpanii i Francji). Założyciele ETA określali ją jako organizację patriotyczną i bezwyznaniową, co było wynikiem ich lewicowych tendencji. Już wkrótce po utworzeniu tej struktury uwypukliły się w niej dwa nurty: z jednej strony istnieli zwolennicy rewolucyjnego nurtu walki o niepodległość Kraju Basków, z drugiej – funkcjonował nurt umiarkowany dążący do uzyskania autonomii. Miało to oczywiste przełożenie na sposób i metody działania ugrupowania: lewicowcy domagali się wykorzystywania bezwzględnej przemocy, narodowcy z kolei propagowali uzupełnienie terroru perspektywą polityczną.

RpNR32aQCmOWI1

Zdjęcie przedstawia pomnik. To dwie lekko okręcone, pionowe płaszczyzny stali.

Okres do roku 1975 charakteryzował się znacznym poparciem społecznym dla ETA. Po śmierci generała Francisco Franco (1975) rządy objął mianowany przez dyktatora następca – król Juan Carlos, który złamał obietnicę kontynuowania frankistowskiej polityki. Efektem tego był zauważalny spadek liczby zwolenników ETA, wynikający z faktu, iż organizacja stosowała formy terroru wobec już demokratycznego państwa hiszpańskiego. Apogeum przemocy i terroru ETA przypadło na lata 1978–1980. Głównymi celami zamachów były madryckie władze i ich lokalni przedstawiciele (również policjanci i ich rodziny), a także sędziowie, dziennikarze, wojskowi i biznesmeni. Nie obyło się bez przypadkowych, niewinnych ofiar, w tym turystów odwiedzających Hiszpanię, co spotkało się z potępieniem nawet ze strony lokalnych mieszkańców.

Fale nasilenia agresji ze strony ETA przewijały się jeszcze przez następne dziesięciolecia, pociągając za sobą setki ofiar. Władze Hiszpanii kilkakrotnie próbowały porozumieć się z organizacją, jednakże to terroryści zrywali ogłaszane zawieszenia broni. Dopiero we wrześniu 2010 roku ETA ogłosiła bezterminowe zawieszenie broni potwierdzone oświadczeniem ze stycznia 2011 roku. W 2017 roku terroryści oddali będącą w ich posiadaniu broń i materiały wybuchowe, a w rok później oficjalnie przeprosili ofiary, które nie miały bezpośredniego udziału w konflikcie, i zakończyli działalność organizacji.

Struktura ETA obejmowała małe (dwudziestoosobowe) grupy oraz całą rzeszę osób wspierających jej działalność. Dowództwo ulokowane było w hiszpańskich i francuskich prowincjach Baskonii. Członkowie i sympatycy ETA rozrzuceni byli po całym świecie (np. Algieria, Argentyna, Kuba, Niemcy, Niderlandy, Belgia, Włochy, Meksyk). Organizacja wysyłała swoich członków na szkolenia do Libii, Jemenu, Nikaragui. Fundusze na jej działalność pochodziły od sponsorów (darczyńców) z haraczy, handlu narkotykami, okupów, napadów rabunkowych. Obecna Baskonia jest regionem Europy mającym największą wewnętrzną niezależność: własny rząd, parlament, prezydenta i policję, decyduje o systemie podatkowym, ma konstytucyjną możliwość zjednoczenia się z sąsiadującą Nawarrą, baskijski jest językiem oficjalnym obok hiszpańskiego.

RAF

RAF (Frakcja Czerwonej Armii, zwana także grupą Baader‑Meinhof) to organizacja terrorystyczna utworzona w 1970 roku na terenie Niemiec Zachodnich, odwołująca się do ideologii marksizmu i anarchizmu oraz rewolucyjnych zdobyczy Trzeciego Świata (Kuba). W historii funkcjonowania RAF wymienia się tzw. pokolenia, czyli różne składy osobowe, powstałe po kolejnych aresztowaniach jej przywódców. Najbardziej znane było pierwsze pokolenie ugrupowania, w którym funkcjonowali jego założyciele: Andreas Baader, Ulrike Meinhof, Holger Meins, Jan‑Carl Raspe. Druga generacja, działająca w latach 1975–1977, także uważała państwo za głównego wroga i stosowała bardzo radykalne metody walki (uprowadzenia samolotów i polityków, zamachy bombowe). Z kolei od roku 1977 doszło do głosu trzecie pokolenie, które zwalczało władzę państwową, gospodarczą i środowisko wymiaru sprawiedliwości.

Niemieccy terroryści współpracowali między innymi z Organizacją Wyzwolenia Palestyny: atakiem na izraelskich sportowców w trakcie olimpiady w Monachium w 1972 roku kierował członek Czarnego Września (organizacji terrorystycznej należącej do Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny), szkolący uprzednio w Jordanii terrorystów z RAF. Działalność organizacji była wspierana przez służby specjalne NRD Stasi, które zapewniały między innymi poszukiwanym listami gończymi terrorystom schronienie w postaci mieszkań i zatrudnienia na terenie kraju. RAF przestał funkcjonować w 1998 roku przez samorozwiązanie.

Czerwone Brygady

Czerwone Brygady to najsłynniejsze, skrajnie lewicowe włoskie ugrupowanie terrorystyczne powstałe w 1970 roku. To właśnie z rąk tego ugrupowania zginął premier Włoch Aldo Moro. Tylko do roku 1980 terroryści z Czerwonych Brygad zamordowali pięćdziesiąt pięć osób, przeprowadzili ponad dwa tysiące zamachów, podpaleń i aktów sabotażu. Znaczną skuteczność zapewniała organizacji jej struktura podobna do piramidy: ścisła konspiracja, centralnie zapadające decyzje, decentralizacja wykonawcza. Na czele struktur stała dyrekcja, dalej komitet kierujący bieżącymi działaniami organizacji oraz samodzielne oddziały (kolumny). Jednak sedno stanowiły brygady złożone z komórek. Obiektami ataków terrorystycznych były przede wszystkim symbole państwowości (policja, karabinierzy, więzienia, koszary itd.). W późniejszym okresie cele przekierowano na instytucje demokratyczne, aparat biurokratyczny, sądownictwo, policję. Kres Czerwonych Brygad przypadł na lata osiemdziesiąte ubiegłego stulecia. Powodem była niechęć i ograniczenie poparcia ze strony społeczności, ale także brak jasnego i przekonującego programu.

IRA

Irlandzka Armia Republikańska (IRA) powstała w 1919 roku jako tajna organizacja wojskowa partii Sinn Féin. Była wielokrotnie delegalizowana, by w 1956 roku wznowić działalność wymierzoną przeciw obecności Brytyjczyków w Irlandii Północnej. Bardziej radykalne skrzydło IRA stosowało rozmaite metody walki (podkładanie bomb, uprowadzenia, paraliż gospodarki, zabójstwa polityków) w celu utworzenia jednego państwa irlandzkiego. Struktura organizacji miała charakter terytorialny, głęboko zakonspirowany, złożony z wywiadu i komórek taktycznych. Członkowie wywodzili się najczęściej spośród biednych, źle wykształconych obywateli Irlandii Północnej. Finansowanie terrorystycznej działalności IRA opierało się na datkach od nacjonalistycznej, katolickiej ludności tego kraju; środki pochodziły także z napadów na banki i poczty, z przemytu, od środowisk emigracyjnych. W 2002 roku IRA wydała oświadczenie, w którym wyrzekła się stosowania przemocy i przeprosiła za ofiary wśród ludności cywilnej.

Al‑Kaida

Al‑Kaida to religijna (sunnicka) organizacja terrorystyczna powstała w 1988 roku. Za swojego głównego wroga uważa świat zachodni na czele z USA oraz Izraelem. Jej struktura jest silnie zdecentralizowana, opiera się na luźnych połączeniach między poszczególnymi elementami. Gwarantuje to szybką odbudowę w momencie likwidacji któregoś z nich. Na początku lat dziewięćdziesiątych minionego wieku organizacja przeszła metamorfozę: z formacji walczącej z sowieckimi wojskami okupującymi Afganistan stała się typową strukturą terrorystyczną stawiającą sobie za cel rozpowszechnianie fundamentalizmu religijnego i radykalizowanie już istniejących organizacji islamskich. Hermetyczność środowiska Al‑Kaidy oraz specyficzna, chroniąca swoich krajanów, mentalność społeczności arabskich (świadczą o tym choćby problemy z ujęciem Osamy bin Ladena) powodują brak rzetelnej wiedzy na temat jej struktur i stanu liczebnego (przypuszczalnie około pięciu tysięcy członków). Zamachy organizowane przez Al‑Kaidę wymierzone były w główne instytucje zachodniego życia gospodarczego (zamach na World Trade Center w 2001 roku) lub społecznego (zamach na metro w Londynie w 2005 roku).

Inne organizacje

Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny to radykalna, lewicowa, polityczno‑militarna formacja założona w 1967 roku na terenie tego kraju, posługująca się metodami przypisywanymi ugrupowaniom terrorystycznym. Głównym celem działań formacji jest Izrael. W początkach XXI wieku organizacja podzieliła się na kilka innych.

Japońska Armia Czerwona to grupa terrorystyczna funkcjonująca od 1971 do 2001 roku, na czele której stała kobieta, Fusako Shigenobu. Organizacja miała powiązania z ugrupowaniami terrorystycznymi z obszaru Palestyny; za główny cel stawiała sobie walkę z aparatem państwowym i obalenie cesarza.

RY7Ut9Ui9DWtm

Zdjęcie przedstawia ścianę, na której naklejone są tysiące małych, kolorowych kartek z napisami.

Słownik