Przeczytaj
Blisko 55% populacjipopulacji Ziemi, czyli 4,4 miliarda ludzi, mieszka w miastachmiastach. Ludzie przenoszą się do miast w celu poszukiwania korzystniejszej pracy, lepszej edukacji lub dlatego, że preferują intensywniejszy tryb życia. Liczba mieszkańców miast wciąż wzrasta, a te najbardziej oblegane powiększają się, zajmując coraz większą przestrzeń. Obszary będące kiedyś terenem podmiejskim dziś często znajdują się już w obszarze wielkiego miasta.
W 2018 roku każde z 27 największych miast świata zamieszkiwało blisko 11 mln mieszkańców. Według prognoz, w 2030 r. liczba ta zwiększy się o około ⅓, a w 2050 r. 75% ludności na świecie ma zamieszkiwać tereny miejskie. Przewiduje się, że w 2030 r. liczba miast posiadających ludność powyżej 10 mln wyniesie 41, natomiast z ludnością od 5 do 10 mln będą to 63 miasta; w 558 miastach będzie zamieszkiwać od 1 do 5 mln mieszkańców oraz od 0,5 do 1 mln w 731 miastach.
Indeks dolny Źrodło: inzynieria.com Indeks dolny koniecŹrodło: inzynieria.com
lp. | Nazwa zespołu miejskiego | Liczba mieszkańców zespołu miejskiego [mln] | Liczba mieszkańców miasta [mln] |
1 | Tokio (Japonia) | 38,0 | 13,5 |
2 | Dżakarta (Indonezja) | 34,5 | 10,1 |
3 | Delhi (Indie) | 28,5 | 16,8 |
4 | Mumbaj (Indie) | 23,4 | 12,5 |
5 | Manila (Filipiny) | 23,1 | 13,5 |
6 | Szanghaj (Chiny | 22,1 | 24,2 |
7 | São Paulo (Brazylia) | 22,0 | 12,3 |
8 | Seul‑Inczon (Korea Płd.) | 21,8 | 9,8 |
9 | Meksyk (Meksyk) | 21,0 | 8,9 |
10 | Kanton (Chiny) | 20,9 | 15,3 |
Obszar, na którym liczba miast jest największa, to Ameryka Północna. Ponad 80% ludności zamieszkującej ten kontynent mieszka w miastach. Podobna sytuacja występuje w krajach Ameryki Środkowej. W Europie ludność miejska stanowi blisko 75% ogółu, a na wyspach Oceanii blisko 70%. Mniejsza liczba ludności miejskiej zamieszkującej Azję czy Afrykę wynika z faktu, że na tych kontynentach wiele krajów wciąż mieści się w definicji krajów słabo rozwiniętych, a także z tego, że warunki przyrodnicze niekiedy nie pozwalają na rozwój miast.
Aglomeracja monocentryczna – jest to zespół miast powiązanych funkcjonalnie i komunikacyjnie, wśród których jedno jest dominujące pod względem pełnionych funkcji. Z reguły miasto centralne (rdzeń) skupia największą liczbę ludności, a wokół niego rozmieszczone są mniejsze miasta satelitarne. Wśród miast satelitarnych wyróżnia się „miasta sypialnie”, których mieszkańcy pracują w ośrodku centralnym. Aglomeracje monocentryczne związane są najczęściej z miastami stołecznymi, np. aglomeracja Warszawy, Paryża, Londynu, Moskwy, Meksyku czy na szczeblu wojewódzkim aglomeracja Łodzi, Krakowa, Wrocławia.
Aglomeracja policentryczna (konurbacja) – jest to zespół miast powiązanych funkcjonalnie i komunikacyjnie, wśród których żadne nie odgrywa wyraźnie dominującej roli. Kilka lub kilkanaście miast pełni równorzędne funkcje i wszystkie się wzajemnie uzupełniają. Konurbacje kształtują się przede wszystkim w okręgach przemysłowych, np. konurbacja Zagłębia Ruhry (Gelsenkirchen, Dortmund, Bochum, Hagen, Essen, Mülheim, Duisburg, Düsseldorf), konurbacja górnośląska (Katowice, Chorzów, Dąbrowa Górnicza, Bytom, Zabrze) czy konurbacje w obrębie Zagłębia Uralskiego i Zagłębia Donieckiego.
Megalopolis to zespół osadniczy zajmujący ogromne przestrzenie, powstały w efekcie łączenia się aglomeracji wraz z ich strefami podmiejskimi. Najbardziej klasycznym przykładem jest północno‑wschodnie wybrzeże USA (znane także jako BosWash, lub rzadziej BosNyWash) – położone na północno‑wschodnim wybrzeżu USA od Bostonu do Waszyngtonu wraz z takimi miastami jak Hartford, Filadelfia czy Baltimore. Zamieszkuje je ok. 45 mln osób.
Położenie | Nazwa megalopolis | Liczba mieszkańców [mln] |
Delta Rzeki Perłowej na południu Chin | Kanton‑Dongguan‑Foshan‑Shenzhen | 50 |
Południe wyspy Honsiu w Japonii | Tokio‑Jokohama‑Chiba | 40 |
Zachodnia Europa | Paryż‑Bruksela‑Amsterdam | 36 |
Pogranicze amerykańsko‑kanadyjskie | od Chicago do Toronto | 35 |
Południowo‑zachodnie wybrzeże USA | między San Francisco i Los Angeles | 28 |
Południe wyspy Honsiu w Japonii | Osaka‑Kioto‑Kobe | 19 |
MegamiastaMegamiasta (metropolie połączone, silnie zurbanizowane obszary zespołu miejskiego), czyli najludniejsze miasta świata, mogą poszczycić się liczbą mieszkańców przekraczającą kilka milionów osób. Ich powstanie wiązało się z tym, że ludność z terenów wiejskich – z powodu dużego przyrostu naturalnego – masowo przenosiła się do miast w poszukiwaniu pracy i lepszych warunków życia. Ludzie, którzy nie widzieli perspektyw na dalsze życie na wsi, szukali dla siebie miejsca w miastach, rozwijały się wówczas dzielnice biedy, bo wielu osób nie było stać na mieszkanie w wielkiej aglomeracji.
Na świecie jest ponad 30 miast, w których mieszka co najmniej 10 mln osób (m.in. Tokio, Dżakarta, Seul, Delhi, Szanghaj, Manila, Karaczi, Nowy Jork, São Paulo, Meksyk, Pekin, Kanton, Mumbaj, Osaka, Moskwa). Za 10 lat będzie ich powyżej 40. W kolejnych kilkunastu latach ilość megamiast będzie się dalej powiększała, szczególnie w Azji Południowej i Południowo‑Wschodniej, Afryce i obu Amerykach.
Duża część megamiast znajduje się w krajach słabo rozwiniętych, gdzie współczynnik urbanizacjiurbanizacji jest niewielki. Wynika to z tego, że ludzie mieszkający w tych państwach szukają sposobów, aby polepszyć swój komfort życia. Emigrują więc do miast, a z uwagi na to, że są one nieliczne, często ich celem staje się stolica kraju. Duża cześć mieszkańców krajów rozwijających się ma niewielkie dochody i często przybywa do miast bez środków do życia. Szukają więc rejonów podmiejskich – o nieatrakcyjnych warunkach osadniczych – i tam próbują się osiedlić. W ten sposób wokół wielkich miast powstają dzielnice biedy – slumsy, w Indiach nazywane bustees, a w Ameryce Łacińskiej zwane fawelami.
Słownik
liczba ludności zamieszkującej dany obszar przypadająca na jednostkę powierzchni terenu; najczęściej podawana jako liczba osób na km²
miejska jednostka osadnicza charakteryzująca się bardzo dużą liczbą mieszkańców i bardzo dużą powierzchnią
jednostka osadnicza charakteryzująca się dużą intensywnością zabudowy, małą ilością terenów rolniczych; ludność zamieszkująca w mieście pracuje poza rolnictwem
liczba ludności; liczba osób zamieszkujących dany obszar (np. jednostkę osadniczą, jednostkę administracyjną, państwo, kontynent itp.) w danym momencie
proces społeczny i kulturowy wyrażający się w rozwoju miast, wzroście ich liczby, powiększaniu obszarów miejskich i udziału ludności miejskiej w całości zaludnienia (bądź udziału ludności żyjącej wg miejskich wzorów)
Indeks dolny Źródło: Encyklopedia PWN Indeks dolny koniecŹródło: Encyklopedia PWN