Początki ogólnodostępnej sieci Internet datuje się na przełom lat 80. i 90. ubiegłego wieku. Dziś, po ponad 30 latach, wiele się w „internetowym świecie” zmieniło. Na początkowym etapie swojego rozwoju ta globalna sieć pozwalała na przesyłanie e‑maili, wymianę plików czy publikację stron WWW. Obecnie nadal wszystkie te możliwości są dla nas dostępne, natomiast do tej listy dodać możemy jeszcze wiele innych pozycji.

E‑handel (e‑commerce)

Dokonywanie zakupów w internecie możliwe jest od dawna. Nikogo już nie dziwi fakt, że zamiast do centrum handlowego udajemy się na stronę internetową sprzedawcy i za jej pośrednictwem zamawiamy produkty bezpośrednio do domu. Kupno żywności, książek, odzieży, telefonu czy pralki przez internet to codzienność.

Nie każdy natomiast ma świadomość, że dzisiaj możemy wykupić bez wychodzenia z domu nie tylko produkty materialne, ale również te niematerialne, takie jak: ubezpieczenia, wycieczki zagraniczne czy abonament na telefon komórkowy.

Dostępność usług elektronicznych spowodowała także rozwój handlu „z drugiej ręki”, który umożliwia odsprzedawanie przez użytkowników produktów, których już nie potrzebują. To bardzo ciekawa i zdobywająca coraz większą rzeszę zwolenników forma pozbywania się przedmiotów, z których już nie korzystamy, np. niepotrzebnych ubrań czy przeczytanych książek.

E‑handel - szczególnie w czasach pandemii - rozwinął się tak bardzo, iż w wielu sektorach wartość sprzedaży internetowej znacznie przewyższyła wartość sprzedaży stacjonarnej. Rozwój tej gałęzi gospodarki z całą pewnością będzie nadal postępował, bo ludzie pokochali zakupy on‑line.

E‑administracja

R1Cj3pDOJ3feq1

Zdjęcie przedstawia logo profilu zaufanego.
Obok granatowego napisu: Profil zaufany znajduje się prostokąt z zielonym i białym profilem twarzy oraz kropkami na granatowym tle.

Dawniej, kiedy chcieliśmy załatwić ważną sprawę w urzędzie, udawaliśmy się do odpowiedniej placówki w naszym miejscu zamieszania i składaliśmy we właściwym wydziale odpowiedni wniosek. Dzisiaj natomiast sprawy urzędowe i administracyjne w znacznej części możemy załatwić bez wychodzenia z domu, korzystając z e‑administracjie‑administracjae‑administracji. Wystarczy posiadać profil zaufany, potwierdzający naszą tożsamości.

Profil zaufany umożliwia załatwienia spraw urzędowych on‑line w serwisach:

• ePUAP – ogólnodostępna platforma umożliwiająca komunikację obywatela z jednostkami samorządowymi (np. z urzędem miasta)

• PUE ZUS – portal usług elektronicznych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

• obywatel.gov.pl – elektroniczny portal obywatela

• pacjent.gov.pl – elektroniczny portal pacjenta.

Kwalifikowany podpis elektroniczny

Rozwinięciem profilu zaufanego jest kwalifikowany podpis elektroniczny. To nic innego jak usługa (płatna), która pozwala cyfrowo podpisywać każdy dokument, również urzędowy. Przewagą kwalifikowanego podpisu elektronicznego nad profilem zaufanym jest to, że ten pierwszy może być wykorzystywany do podpisywania wszelkich dokumentów elektronicznych, również tych firmowych.

Podpis elektroniczny może występować w postaci zewnętrznego urządzenia, np. czytnika i specjalnej karty, na której zapisane są nasze dane lub jako aplikacja na komputer czy smartfon. W praktyce podpis elektroniczny to nic innego jak zbiór zaszyfrowanych danych dodawanych do dokumentu, który chcemy podpisać.

Kwalifikowany podpis elektroniczny to usługa, którą należy wykupić (można to oczywiście zrobić przez internet). W zależności od dostawcy, ważny jest przez rok lub dwa lata.

Bankowość elektroniczna

Podobnie jak w przypadku zakupów i załatwiania spraw urzędowych, możemy również przez internet korzystać z usług bankowych.

Jeszcze kilka lat temu taka możliwość była tylko opcją, o której informowała nas obsługa banku, kiedy zakładaliśmy konto. Dzisiaj już w ogóle nie musimy pojawiać się w oddziale banku, aby takie konto otworzyć - wszystko można załatwić przez internet, bez wychodzenia z domu. Jeśli posiadamy już konto bankowe, za pośrednictwem strony WWW udostępnianej przez bank lub też poprzez dedykowaną aplikację mobilną możemy sprawdzać saldo rachunku, zlecać przelewy czy opłacać rachunki.

Medycyna na odległość

Pandemia wirusa SARS‑CoV‑2 wywróciła do góry nogami świat, który znaliśmy do tej pory. Wszystko wokół nas się zmieniło, a my musieliśmy się dostosować do nowych warunków. Jednym z wielu elementów tej zmiany stała się telemedycyna, zwłaszcza usługa teleporady, czyli spotkania z lekarzem na odległość - przez smartfon czy komputer.

Sama idea wydaje się słuszna - wszak nie każda dolegliwość wymaga od razu wizyty w przychodni i bezpośredniego kontaktu z lekarzem. Często wizyty ograniczają się do przedłużenia recepty przewlekle choremu pacjentowi. W takich sytuacjach telemedycyna sprawdza się doskonale – nie tracimy czasu w przychodni, nie narażamy się na kontakt z innymi chorymi, a i sam lekarz ma nieco mniej pracy. 

Z drugiej strony e‑wizyta nie może zastąpić tradycyjnej porady lekarskiej, ponieważ leczenie chorób zaawansowanych wymaga bezpośredniego kontaktu z lekarzem, a często również pobytu w szpitalu.

Zdalna praca i nauka

Nikt z nas nie przypuszczał, co może się wydarzyć na początku 2020 roku. Pandemia zmieniła całe nasze życie, w tym szkolne i zawodowe - musieliśmy przenieść je do własnych domów, gdzie korzystając z laptopa i połączenia z siecią próbowaliśmy się uczyć i pracować. Jak wyglądała zdalna nauka, wiemy doskonale i każdy zdaje sobie sprawę, że taka forma edukacji nie jest odpowiednia, zwłaszcza dla młodych ludzi. Dzieci i młodzież szczególnie potrzebują kontaktów z rówieśnikami, relacji bezpośrednich, a nie tylko on‑line. Poza społecznym aspektem zdalnej edukacji, istnieje dodatkowo problem braku możliwości obcowania z profesjonalnym sprzętem w przypadku nauki zawodu.

Nieco inaczej sytuacja wygląda w kontekście pracy zawodowej, która w znacznej mierze opiera się na pracy biurowej, pracy przy komputerze. Jeśli nasze obowiązki zawodowe polegają głównie na kontaktach telefonicznych, wymianie korespondencji elektronicznej czy korzystaniu z pakietu Office, wówczas praca zdalna może być dla wielu osób całkiem korzystnym rozwiązaniem. Nie każdy jest przecież ekstrawertykiem, osobą o rozwiniętych predyspozycjach interpersonalnych, nie każdy potrzebuje bezpośredniego kontaktu z innymi współpracownikami.

Wykluczenie cyfrowe

Wydawać by się mogło, że świat e‑usług to doskonała rzeczywistość, pozbawiona wad i spełniająca wszelkie pragnienia i potrzeby. Być może tak jest dla osób, które swobodnie posługują się smartfonami i komputerami, a sam internet jest dla nich czymś całkowicie naturalnym. Pamiętajmy jednak o tym, że nie jesteśmy sami. Może wydawać się to dziwne w XXI wieku, ale są wokół nas ludzie, dla których świat internetu jest czymś zupełnie abstrakcyjnym. Powodem tego może być brak komputera, brak telefonu komórkowego z dostępem do sieci czy też mieszkanie w miejscu, gdzie dostęp ten jest mocno ograniczony. Okazuje się, że w Polsce jest jeszcze wiele takich miejsc. Przejście do e‑rzeczywistości, które dla większości z nas jest oczywiste i naturalne, dla innych nie jest możliwe. Tacy ludzie nie potrafią wejść do cyfrowego świata z obawy i strachu przed czymś nowym lub zwyczajnie nie posiadają możliwości technicznych. Zjawisko wykluczenia cyfrowego, pomimo szybkiego rozwoju technologii informatycznych, to nadal duży problem, który dotyczy wielu osób, w szczególności starszych.

Słownik