Jeśli chcemy określić położenie ciała, musimy najpierw ustalić, względem czego będziemy je opisywać. Musimy zatem wybrać jakieś inne ciało, które będzie układem odniesienia. Pojęcie to zostało szerzej omówione w e‑materiale „Układ odniesienia”.
Wektor położenia będzie miał początek w centralnym punkcie układu odniesieniaukład odniesieniaukładu odniesienia, a koniec tam, gdzie w danej chwili znajduje się obserwowane przez nas ciało.
R14BSoY6TboeD
Obserwujemy lecącą w powietrzu piłkę. Jako układ odniesieniaukład odniesieniaukład odniesienia wybraliśmy leżący na ziemi kamień. Wektor położenia piłki ma początek tam, gdzie kamień, a jego koniec jest tam, gdzie znajduje się piłka (Rys. 1.).
Jeśli chcemy opisać, jak zmieniło się położeniepołożeniepołożenie ciała, potrzebujemy kolejnej wielkości – przemieszczenia. PrzemieszczenieprzemieszczeniePrzemieszczenie jest wielkością wektorową. Wektor ten łączy początkowe i końcowe położenie obserwowanego ciała.
R1cSQLU5tWgjp
Jeśli znamy wektor położenia początkowego oraz wektor położenia końcowego , to wtedy możemy obliczyć przemieszczenie :
Do ilościowego opisu przemieszczenia potrzebny jest odpowiednio dobrany układ współrzędnych, powiązany z układem odniesienia. Przykład wyznaczania przemieszczenia przedstawiono w filmie samouczku.
Słowniczek
Droga
Droga
(ang.:distance) – długość toru, jaki przebyło ciało.
Położenie
Położenie
(ang.:position) – określa umiejscowienie ciała w układzie odniesienia.
Prędkość
Prędkość
(ang.:velocity) – wielkość wektorowa określająca, jak szybko zmienia się położenie w czasie.
Prędkość średnia
Prędkość średnia
(ang.:average velocity) – wielkość wektorowa, obliczamy ją dzieląc całkowitą zmianę położenia przez czas, w jakim ta zmiana nastąpiła.
Przemieszczenie
Przemieszczenie
(ang.:displacement) – zmiana położenia ciała.
Szybkość
Szybkość
(ang.:speed) – wielkość skalarna, obliczamy ją dzieląc całkowitą drogę, jaką przebyło ciało, przez czas, w jakim to nastąpiło.
Układ odniesienia
Układ odniesienia
(ang.:frame of reference) – ciało, względem którego opisujemy ruch lub spoczynek innego ciała.