Przeczytaj
Czym jest społeczeństwo?
SpołeczeństwoSpołeczeństwo jest jednym z podstawowych terminów socjologicznych. To pojęcie o bardzo szerokim znaczeniu i używane na co dzień zarówno przez dziennikarzy, naukowców, jak i zwykłych ludzi na określenie ogółu mieszkańców danego terytorium (najczęściej państwa). Zwykle jego członków łączy kultura, sieć wzajemnych powiązań czy wspólna tożsamość.
W literaturze przedmiotu termin ten pojawił się w XVIII w., kiedy zauważono, że istnieją zbiorowe formy życia ludzi, powstające nieraz spontanicznie i niezależnie od woli władzy, kierujące się własnymi prawami.
Należy jednak pamiętać, że nie każda zbiorowośćzbiorowość jest społeczeństwem. W tym celu w socjologii wyróżniono trzy pojęcia:
zbiorowość
Grupa ludzi zamieszkująca określony obszar i związana ze sobą luźnymi więzami społecznymi.
społeczność
Zbiorowość powiązana uporządkowanymi i trwałymi więzami, w której występują wspólne interesy czy zależności.
społeczeństwo
Duża społeczność, która przebywa na danym terytorium i jest powiązana, obok wspólnych interesów i relacji, także własnymi instytucjami, np. rządem, parlamentem, wojskiem.
Nierówności społeczne
Nierówności społeczneNierówności społeczne są zjawiskiem gospodarczo‑społecznym. Związane są z nierównym dostępem do władzy, zasobów czy zróżnicowanymi dochodami w określonych grupach społecznych.
Nierówności społeczne opierają się na zajmowaniu określonego miejsca w hierarchii społecznej. Może być ono legitymizowane formalnie (przez zapisy prawne) lub przez mechanizm naturalny (związany z pierwotną pozycją danej osoby w społeczeństwie, którą w trakcie swojego życia jednostka może zmienić) albo mechanizm gospodarczy (który powiązany z mechanizmem rynkowym determinuje poziomy dochodów poszczególnych jednostek).
Skala nierówności społecznych jest duża. Można je obserwować na różnych polach. W zasadzie dobrem generującym nierówności są przede wszystkim pieniądze, które często przekładają się na prestiż, bogactwo i władzę. Są one dobrem pożądanym przez większość społeczeństwa, ale jednocześnie należą do rzadkich zasobów, więc nie wystarcza ich dla wszystkich.
-
tło nierówności społecznych{color=#1C2D1E}{value=52}
-
jakość życia – rozbieżności [br]w poziomie życia między[br] najbogatszymi i najuboższymi{color=#405843}{value=42}
-
różnice w starcie w życie{color=#405843}{value=42}
-
rozbieżności w zakresie[br] pozyskiwania awansów,[br] zarówno zawodowych,[br] jak i społecznych{color=#405843}{value=42}
-
zakres wykorzystywania[br] indywidualnych uzdolnień{color=#405843}{value=42}
-
poziom opieki zdrowotnej {color=#405843}{value=42}
-
Większość społeczeństwa nie akceptuje nierówności społecznych, ponieważ:
umożliwiają osobom zamożnym kontrolę nad życiem uboższej części społeczeństwa;
pozwalają osobom zamożnym na większy wpływ na życie polityczne, ograniczając tym samym wpływ pozostałych jednostek;
dają osobom zamożnym większy udział w dochodzie narodowym;
pozwalają dzieciom osób zamożnych na lepszy start w życie, dają szansę na lepsze wykształcenie i lepszą pracę, a przez to bycie zamożniejszymi;
powodują problemy społeczne;
najczęściej są niezasłużone (człowiek nie wybiera rodziny, w której się rodzi);
przekładają się na poczucie spełnienia/satysfakcji;
wpływają na poziom zdrowia jednostek (zamożniejsze osoby łatwiej i szybciej mają dostęp do nowoczesnej medycyny).
Przyczyny i skutki nierówności społecznych
Wśród przyczyn nierówności społecznych można wyróżnić:
nierówny podział dóbr
Na przykład 10 najbogatszych osób w Polsce ma tyle, co 6,8 mln najuboższych. Czynnikiem, który wspomaga nierówny podział dóbr, jest m.in. liberalizacja handlu, która wyrównuje dysproporcje między krajami, ale przyczynia się do zwiększenia różnic wewnątrz danego państwa, oraz nierówny rozwój technologiczny poszczególnych społeczeństw.
zawodność państwa
Związana m.in. z klientyzmem i lepszym traktowaniem elit oraz rosnącymi kosztami usług publicznych (np. ochrony zdrowia czy edukacji).
różnice w postrzeganiu dóbr
Ludzie inaczej postrzegają różne sprawy i rzeczy – co dla jednej osoby jest ważne, dla drugiej może nie istnieć.
niewiedza i ubóstwo
Sprawiają, że część osób, które mogłyby poprawić swój los, tego nie robi – albo z powodu braku wiedzy, albo braku pieniędzy.
niechęć do rozwijania niektórych dóbr, zdolności czy predyspozycji
Są osoby, które dzięki ciężkiej pracy potrafią osiągnąć sukces i osoby, które nawet nie chcą podejmować takiego wysiłku, tym samym dążąc do degradacji społecznej.
Natomiast wśród skutków można wymienić:
Słownik
zjawisko gospodarczo‑społeczne związane z nierównym dostępem do władzy, zasobów czy zróżnicowanymi dochodami w określonych grupach społecznych
duża grupa ludzi, która przebywa na danym terytorium i jest powiązana, obok wspólnych interesów i relacji, także własnymi instytucjami, np. rządem, parlamentem, wojskiem; jest to zbiorowość o wysokim stopniu złożoności; w związku z dużą różnorodnością społeczeństw często dodaje się określenie pozwalające je zidentyfikować (społeczeństwo pierwotne, tradycyjne itp.)
zbiorowość powiązana uporządkowanymi i trwałymi więzami, w której występują wspólne interesy czy zależności; przykładem może być społeczność lokalna związana wspólnym terenem zamieszkania i formami komunikowania się
grupa ludzi, która w danym czasie zajmuje określony obszar; między jej członkami mogą pojawić się krótkotrwałe, przypadkowe więzi oraz może dochodzić do różnego rodzaju interakcji