Mieczysław Korolko Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny

Wbrew obiegowym sądom, retoryka nie została wymyślona przez uczonych starożytnych. Oni jedynie opisali i ujęli w zwarty system „retorykę naturalną”. Z obserwacji przyrodzonej skłonności człowieka do przekonywania innych (perswazji) wydedukowali szereg zasad ogólnych i szczegółowych. Retoryka opisowa, rozwijająca się przez setki lat w Grecji i Rzymie, nigdy nie była zamkniętym systemem reguł. (...) Jej zasady były stale udoskonalane, komentowane, i objaśniane w różnorodnych szkołach elitarnych i powszechnych.

kor Źródło: Mieczysław Korolko, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990, s. 16.

Arystoteles Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny

Retoryka jest dlatego pożyteczna, że z natury to, co sprawiedliwe i prawdziwe, góruje nad tym, co niesprawiedliwie i fałszywe. A przy wadliwym podejmowaniu decyzji te pierwsze [prawda i sprawiedliwość] są pokazane przez te ostatnie [fałsz i niesprawiedliwość], to zaś jest godne potępienia. Poza tym, jeżeli nawet dysponujemy bardzo dokładną wiedzą, to nie jest rzeczą łatwą przekonać niektórych ludzi jedynie na podstawie tej wiedzy, gdyż argumenty oparte wyłącznie na wiedzy wymagają pouczania słuchaczy; to zaś jest niemożliwe, lecz trzeba posługiwać się argumentami opartymi na tym, co jest własnością ogółu […]. Oprócz tego niezbędną jest rzeczą umieć przekonać słuchacza o rzeczach przeciwnych nie po to, byśmy dokonywali jednego i drugiego (nie należy bowiem przekonywać słuchacza do rzeczy niesłusznych), ale robimy to po to, aby nie uchodziło naszej uwagi, jak to się robi, i po to, by kiedy kto inny posłuży się argumentami w sposób nieuczciwy, żebyśmy sami byli w stanie obalić te argumenty. Żadne inne sztuki nie zajmują się wnioskowaniem prowadzącym do przeciwstawnych konkluzji; czynią to jedynie dialektyka i retoryka, gdyż obie w jednakowym stopniu mają do czynienia z przeciwieństwami.

ar Źródło: Arystoteles, [w:] Mieczysław Korolko, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990, s. 224–225.

Mieczysław Korolko Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny

W pierwszej księdze swego dzieła Arystoteles nie tylko krytykuje retorów sycylijskich za wąskie rozumienie istoty logicznej argumentacji i ograniczenie wymowy do przemówień sądowych, ale modyfikuje też koncepcję swego mistrza (Platona), kładąc większy nacisk na formalny charakter retoryki. [...] W księdze drugiej omawia także psychologiczne warunki oddziaływania [...] na słuchaczy i przeprowadza analizę argumentacji subiektywnej i moralnej, uwzględniając takie zagadnienia, jak autorytet mówcy (etos), emocje i zróżnicowanie charakterologiczne słuchaczy (słuchacz młody, stary, mężczyzna itd.). [...] Księga trzecia poświęcona jest zagadnieniom stylistyki retorycznej, a także problemom kompozycji mowy.

kor2 Źródło: Mieczysław Korolko, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990, s. 175.

Mahatma Gandhi Moją religią jest brak przemocy

Pośród śmierci, trwa życie. Pośród kłamstw, trwa prawda. Pośród ciemności, trwa światło.

Stąd wnioskuję, że Bóg jest Życiem, Prawdą, Światłem, Miłością i najwyższym Dobrem.

Odkryłem, że życie trwa nawet pośród zniszczeń i dlatego też uważam, że musi istnieć jakieś prawo nadrzędne wobec prawa zniszczenia. Tylko dzięki temu prawu ma rację bytu uporządkowane społeczeństwo, a życie zyskuje sens. Jeśli jest to faktycznie prawo życia, musimy go przestrzegać na co dzień. Gdziekolwiek pojawią się zgrzyty, gdziekolwiek dochodzi do konfrontacji z przeciwnikiem, starajcie się pokonać go miłością. Przez całe swoje życie starałem się być wierny tej zasadzie. Nie oznacza to, że wszystkie moje problemy zostały rozwiązane. Przekonałem się jednak, że prawo miłości miało taką siłę oddziaływania, jakiej nigdy nie miało prawo zniszczenia.

W Indiach mogliśmy się na własne oczy przekonać, jak to prawo działa na prawdziwie dużą skalę. Nie twierdzę zatem, że hasło braku przemocy dotarło do każdego z 300 mln mieszkańców, ale twierdzę, że spotkało się ze znacznie większym odzewem niż jakiekolwiek inne przesłanie, i że stało się to w niezmiernie krótkim czasie. Nie wszyscy realizowaliśmy je w równym stopniu, a w przypadku zdecydowanej większości była to jedynie forma deklaracji. Nawet jednak jeśli tak było, należy odpowiedzieć sobie na pytanie, czy postęp, jaki dokonał się w tym kraju dzięki idei braku przemocy, nie stanowił swoistego fenomenu. Brak przemocy jest największą siłą, którą ma do dyspozycji ludzkość. Ma większą moc niż najcięższa broń rażenia stworzona przez ludzki umysł.

Zniszczenie nie jest prawem ludzi. Swoboda dysponowania ludzkim życiem polega na tym, że człowiek jest gotów, w razie potrzeby, poświęcić je za brata, nigdy zaś nie oznacza swobody w kwestii pozbawiania życia. Jakiekolwiek morderstwo lub okaleczenie, niezależnie od przyczyn, dla których je popełniono, jest zbrodnią przeciwko ludzkości.

1 Źródło: Mahatma Gandhi, Moją religią jest brak przemocy, dostępny w internecie: http://www.przemowienia.pl/inne/przemowienia_slawnych/mahatma_gandhi_-_moja_religia_jest_brak_przemocy__1.html.

Martin Luther King Mam marzenie

RLNM1z18JpcUK1

Nagranie dźwiękowe lekcji.

Nagranie dźwiękowe lekcji.

Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/Dml5AJ56g

Nagranie dźwiękowe lekcji.

Jestem szczęśliwy mogąc dzielić z wami dzisiaj ten moment, który przejdzie do historii jako największa demonstracja za wolnością w historii naszego kraju. (...)

Mam marzenie, że pewnego dnia, na czerwonych wzgórzach Georgii, synowie byłych niewolników i synowie ich właścicieli będą mogli usiąść razem przy stole braterstwa.

Mam marzenie, że pewnego dnia nawet stan Mississippi, stan upalny od gorąca niesprawiedliwości, upalny od gorąca ucisku będzie przekształcony w oazę wolności i sprawiedliwości.

Mam marzenie, że czwórka moich małych dzieci będzie pewnego dnia żyła w kraju, gdzie nie będą osądzane po kolorze ich skóry ale po istocie ich osobowości. Mam dziś marzenie! Mam marzenie, że pewnego dnia w Alabamie, z jej zajadłymi rasistami, z jej gubernatorem, z którego ust sączą się słowa wprowadzania i anulowania; pewnego dnia właśnie w Alabamie mali czarni chłopcy i czarne dziewczęta będą mogli wziąć się za ręce z małymi białymi chłopcami i białymi dziewczętami jak bracia i siostry. Mam dziś marzenie! Mam marzenie, że pewnego dnia każda dolina będzie wyniesiona, każdy szczyt i góra obniżona, szorstkie miejsca wygładzone, krzywe wyprostowane, a chwała Pana objawiona i wszyscy ludzie to razem zobaczą. To nasza nadzieja. To jest wiara, z którą wrócę na Południe.

Z tą wiarą będziemy mogli wykuć z góry rozpaczy skałę nadziei. Z tą wiarą będziemy zdolni do zmiany brzęczących dysonansów w naszym kraju w piękną symfonię braterstwa. Z tą wiarą będziemy zdolni do wspólnego działania, do wspólnej modlitwy, do wspólnej walki, do pójścia razem do więzienia, do wspólnego stanięcia w obronie wolności, wiedząc, że pewnego dnia będziemy wolni.

I to będzie dzień, to będzie dzień, kiedy dzieci Boga będą mogły śpiewać z nowym znaczeniem słowa – “Moja ziemio, to o tobie; słodka kraino wolności; o tobie śpiewam. Ziemio gdzie mój ojciec umarł, ziemio dumy pielgrzyma; z każdej strony gór, niech zabrzmi wolność”.

Jeśli Ameryka ma być wielkim narodem, to musi stać się prawdą. (...)

2 Źródło: Martin Luther King, Mam marzenie, dostępny w internecie: https://pracownik.kul.pl/files/83913/public/pr/martin_luther_king_-_i_have_a_dream.pdf.