Projektowanie i tworzenie struktury bazy danych mamy już za sobą. Nadszedł czas pracy z danymi. Na początek wykonamy kilka prostych operacji w bazie danych, którą wykorzystują rodzice Tomka w swoim sklepie z produktami pszczelimi. W ciągu niedługiego czasu udało się zgromadzić całkiem pokaźną liczbę rekordów w każdej z tabel. Teraz po każdym dniu, tygodniu, miesiącu lub „na życzenie” można z takiej bazy uzyskiwać rozmaite zestawienia: podsumowania sprzedaży, informacje o produktach oraz klientach, które mogą być przydatne w opracowywaniu strategii marketingowej na kolejny sezon działalności produkcyjno‑handlowej.
Przypomnijmy sobie strukturę bazy danych:
RwYVPWhTIUiG9
Ilustracja przedstawia relacje jeden do wielu czterech tabel: Klienci, zamówienia, pozycje_zamowienia, produkty.
W pierwszej tabeli o nazwie klienci przy polu IdKlienta znajduje się ikona klucza, a po prawej stronie od tego pola koniec linii łączący dwie tabele (klienci oraz zamówienia) ma oznaczenie 1.
W drugiej tabeli o nazwie zamówienia, obok pola IdZamówienia znajduje się ikona klucza
Poniżej znajduje się pole klient, do którego dąży drugi koniec linii łączący tabele z tabelą klienci oznaczony znakiem nieskończoności. Następnie od pola IdZamówienia wychodzi linia z oznaczeniem 1 do tabeli pozycje_zamowienia.
Do trzeciej tabeli o nazwie pozycje_zamówienia do pola IdZamówienia dochodzi linia oznaczona znakiem nieskończoności.
Poniżej od pola IdProduktu wychodzi linia oznaczona znakiem nieskończoności do pola IdProduktu.
W czwartej tabeli o nazwie produkty przy polu IdProduktu znajduje się ikona klucza a po lewej stronie od tego pola koniec linii łączący z tabelą pozycje_zamówienia ma oznaczenie 1.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Zapytania do bazy danych
Skąd pochodzą nasi klienci?
Po kilku miesiącach funkcjonowania bazy danych właściciele sklepu są zainteresowani, skąd pochodzą ich klienci. Informacje na ten temat można uzyskać, tworząc zapytanie, zwane kwerendąkwerendakwerendą, a dokładniej – kwerendą wybierającąkwerenda wybierającakwerendą wybierającą.
W programie Microsoft Access zapytanie (kwerendę) możemy utworzyć za pomocą tzw. Kreatora kwerend, poprzez tzw. Projekt kwerendy lub zapytanie w języku SQL. Dwie pierwsze metody są dostępne w zakładce Tworzenie:
RD1kANfAMguj1
Zrzut ekranu przedstawia fragment okna Microsoft Access. Znajdują się na nim trzy zielone strzałki. Pierwsza wskazuje na zakładkę tworzenie. Druga wskazuje na narzędzie Kreator kwerend. Trzecia wskazuje na narzędzie Projekt kwerendy. Zakładka tworzenie oraz narzędzia tworzenia kwerend zaznaczone są zielonym prostokątem.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Trzeci sposób – język SQL – jest dostępny, gdy tworzymy kwerendę za pomocą metody Projekt kwerendy po wyborze opcji Widok, a następnie Widok SQL:
R1KzlHon90mga
Zrzut ekranu przedstawia fragment okna Microsoft Access. Podświetlona jest zakładka Projektowanie. Na zrzucie ekranu znajdują się trzy zielone strzałki. Pierwsza strzałka wskazuje na przycisk Widok. Po jej kliknięciu pojawiła się lista rozwijana. Druga strzałka wskazuje na opcję z listy rozwijalnej Widok SQL. Po prawej stronie w zakładce Kwerenda1 trzecia zielona strzałka wskazuje na zapytanie o treści SELECT FROM klienci.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Więcej o tworzeniu zapytań w języku SQL przeczytasz w dalszej części tego materiału.
Utwórzmy kwerendę wybierającą, korzystając z opcji Kreator kwerend.
W pierwszym okienku dialogowym wybieramy opcję Kreator prostych kwerend:
R1BTHsOyu4UN4
Zrzut ekranu przedstawia program Microsoft Access. Widoczne jest także okno dialogowe Nowa kwerenda. W oknie tym znajduje się informacja: Ten kreator tworzy kwerendę wybierającą z zaznaczonych pól. Po prawej stronie wypisana jest lista kreatorów kwerend. Z listy zaznaczona została opcja Kreator prostych kwerend. Okno to posiada takie przyciski jak OK oraz Anuluj.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
W następnym okienku:
wskazujemy tabelę, z której chcemy wyświetlać dane,
spośród dostępnych pól tabeli wybieramy wszystkie lub tylko te, które nas interesują,
wyboru pól oraz rezygnacji dokonujemy za pomocą dostępnych pośrodku czterech przycisków,
upewniamy się, czy wybór jest odpowiedni,
przechodzimy dalej.
RE2D2gak6LuJz
Zrzut ekranu przedstawia okno dialogowe: Kreator prostych kwerend. Znajduje się na nim pięć zielonych strzałek z numerami. Strzałka z numerem 1 wskazuje na pole: Tabele/kwerendy gdzie z listy wybrana została opcja Tabela: klienci. Strzałka z numerem 2 wskazuje na sekcje o nazwie Dostępnie pola. W sekcji tej wypisane jest: IdKlienta, UlicaNr, KodPocztowy, Telefon oraz Email. Strzałka z numerem 3 wskazuje na przyciski akcyjne umożliwiające przenoszenie Pola z sekcji Dostępne pola oraz Zaznaczone pola. Są to przyciski: strzałka w prawo, podwójna strzałka w prawo, strzałka w lewo, podwójna strzałka w lewo. Po prawej stronie strzałka z numerem 4 wskazuje na sekcję Zaznaczone pola. Znajdują się w niej: Imię, Nazwisko oraz Miejscowość. Strzałka z numerem 5 wskazuje na przycisk dalej.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
W kolejnym kroku możemy nadać nazwę tworzonej kwerendzie:
RD16MABES24aj
Zrzut ekranu przedstawia okno dialogowe: Kreator prostych kwerend. Znajduje się na nim zielona strzałka wskazująca na pole Jaki tytuł ma mieć kwerenda? W polu tym wpisano: klienci Kwerenda. Niżej znajduje się napis: To już wszystkie informacje potrzebne kreatorowi do utworzenia kwerendy. Poniżej znajduje się zapytanie Czy chcesz otworzyć kwerendę lub zmodyfikować jej projekt? Poniżej zaznaczono opcję Otwórz kwerendę, aby przejrzeć informacje. Okno to zawiera takie przyciski jak Anuluj, wstecz, dalej oraz zakończ.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
W rezultacie otrzymujemy następujący arkusz danych:
R1LGRCqpAVEdO
Zrzut ekranu przedstawia fragment programu Microsoft Access. Włączony jest widok tabeli: pochodzenie klientów. Tabelę ta zaznaczono zielonym prostokątem. Tabela ta w nagłówkach zawiera opisy: Imie, Nazwisko, Miejscowość. W kolumnach tych pod nagłówkami znajdują się adekwatne dane.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Zapisana kwerenda jest dostępna w lewej części widoku okna programu po rozwinięciu listy Kwerendy:
Rqp6pJWv9roOh
Zrzut ekranu przedstawia program Microsoft Access. Znajduje się na nim zielona strzałka wskazująca na sekcje: Kwerendy. Zawiera ona pole wyszukiwania a poniżej znajduje się lista kwerend. W liście tej znajduje się kwerenda o nazwie: pochodzenie klientów.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Podsumowując, dzięki utworzonej kwerendzie wybierającej uzyskaliśmy fragment zawartości określonej tabeli bazy danych z pominięciem tych kolumn, których akurat nie potrzebowaliśmy.
Dla zainteresowanych
Operacja, którą właśnie wykonaliśmy, polegająca na wyselekcjonowaniu tylko niektórych kolumn, nazywana jest rzutowaniemrzutowanierzutowaniem (lub projekcją). To zagadnienie pochodzi z tzw. algebry relacji.
W programie LibreOffice Base kwerendę możemy utworzyć również na trzy sposoby:
za pomocą kreatora,
w widoku projektu,
w języku SQL.
RO6wFsor5L3oW
Zrzut ekranu przedstawia bazę sklep‑pszczelarski w programie LibreOffice Base. Pod paskiem narzędzi znajdują się trzy sekcje: Baza danych, Zadania oraz kwerendy. W sekcji baza danych znajduje się zielona strzałka wskazująca na opcję: Kwerendy. W sekcji Zadania znajdują się trzy zielone strzałki wskazujące na trzy dostępne opcje: Utwórz projekt kwerendy, Użyj kreatora, aby utworzyć kwerendę, utwórz kwerendę SQL.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Tworzenie opisanej wyżej kwerendy rozpoczniemy od sposobu z kreatorem. Z tabeli klienci wybieramy pole Imie, pole Nazwisko oraz pole Miejscowosc:
RItZwNRjMPsX5
Zrzut ekranu przedstawia bazę sklep‑pszczelarski w programie LibreOffice Base. Pod Paskiem narzędzi znajdują się trzy sekcje: Baza danych, Zadania oraz kwerendy. W sekcji baza danych znajduje się zaznaczona opcja: Kwerendy. W sekcji Zadania znajdują się zaznaczona zieloną strzałką opcja: Użyj kreatora, aby utworzyć kwerendę. Poniżej znajduje się okno dialogowe: Kreator kwerendy. W sekcji: kroki podświetlona jest opcja: Wybór pól. Po prawej Znajduje się sekcja: Wybierz pola (kolumny) do kwerendy. Poniżej znajduje się pole: Tabele, w którym wybrano opcję: Tabela:klienci z listy rozwijanej. Poniżej znajduje się sekcja: Dostępnie pola. Wypisane w niej jest: IdKlienta, UlicaNr, KodPocztowy, Telefon, Email. Następnie po prawej stronie znajduje się rząd przycisków umożliwiający przenoszenie pól pomiędzy sekcjami: Dostępne pola a Pola w kwerendzie. Są tą przyciski o ikonach: strzałka w prawo, podwójna strzałka w prawo, strzałka w lewo, podwójna strzałka w lewo. Po prawej stronie znajduje się sekcja: Pola w kwerendzie. Wypisane są w niej takie pola jak: klienci.Imie, klienci.Nazwisko, klienci.Miejscowość. Okno to zawiera takie przyciski jak: Pomoc, wstecz, dalej, zakończ, anuluj.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
W kolejnym kroku określamy porządek sortowania:
R1HiONTrB6bG0
Zrzut ekranu przedstawia okno dialogowe: Kreator kwerendy. Po lewej stronie znajduje się sekcja kroki, w której znajdują się: 1. Wybór pól, 2. Porządek sortowania, 3. Warunki przeszukiwania, 4. Szczegóły lub skrót, 5. Grupowanie, 6.Warunki grupowania, 7. Aliasy, 8. Przegląd. Podświetlony jest krok: 2.Porządek sortowania. Po prawej stronie znajduje się nagłówek: Określ sposób sortowania. Poniżej znajduje się sekcja: Kolejność sortowania. W sekcji tej z listy wybrano klienci.Nazwisko oraz zaznaczono opcję: Rosnąco. Następnie widoczna jest sekcja: a następnie, gdzie z listy rozwijanej wybrano: klienci.Imie oraz zaznaczono opcję rosnąco. Poniżej znajduje się kolejna sekcja: A następnie, gdzie z listy wybrano: klienci.Miejscowość i zaznaczono opcję rosnąco. Następnie widoczna jest trzecia sekcja: A następnie, gdzie z listy wybrano: niezdefiniowane i wybrano opcję: Rosnąco. Okno to zawiera takie przyciski jak pomoc, wstecz, dalej, zakończ, anuluj.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Następny krok Warunki przeszukiwania możemy w tej kwerendzie pominąć, ponieważ nie określamy żadnych warunków:
R1Hf2gkN1Ptof
Zrzut ekranu przedstawia okno dialogowe: Kreator kwerendy. Po lewej stronie znajduje się sekcja kroki, w której znajdują się: 1. Wybór pól, 2. Porządek sortowania, 3. Warunki przeszukiwania, 4. Szczegóły lub skrót, 5. Grupowanie, 6.Warunki grupowania, 7. Aliasy, 8. Przegląd. Podświetlony jest krok: 3.Warunki przeszukiwania. Po prawej stronie znajduje się sekcja: Podaj warunki przeszukiwania. Poniżej znajduje się zaznaczona opcja: Dopasuj do wszystkich poniższych. Niżej znajduje się pole: Pola, które jest podświetlone , po prawej znajduje się pole warunek z wybranym: jest równa, na końcu znajduje się pole wartość, które jest puste. Okno to zawiera takie przyciski jak: pomoc, wstecz, dalej, zakończ, anuluj.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ponieważ kroki 4, 5 i 6 są nieaktywne, w kroku 7. możemy poszczególnym polom nadać tzw. aliasy, czyli alternatywne nazwy, które zostaną wyświetlone zamiast pierwotnych nazw pól po uruchomieniu projektowanej kwerendy. Np. dla pola klienci.Imie możemy ustalić alias Imie:
RcXrG68u9DwBB
Zrzut ekranu przedstawia okno dialogowe: Kreator kwerendy. Po lewej stronie znajduje się sekcja kroki, w której znajdują się: 1. Wybór pól, 2. Porządek sortowania, 3. Warunki przeszukiwania, 4. Szczegóły lub skrót, 5. Grupowanie, 6.Warunki grupowania, 7. Aliasy, 8. Przegląd. Podświetlony jest krok: 7.Aliasy. Po prawej stronie znajduje się sekcja: Przypisz aliasy. Sekcja ta podzielona jest na Pole oraz aliasy. Poniżej wypisane jest: pole klienci.Imie z aliasem: Imię, klienci.Nazwisko z aliasem: Nazwisko, klienci.Miejscowość z aliasem Miejscowość. Okno to zawiera takie przyciski jak: pomoc, wstecz, dalej, zakończ, anuluj.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
W kroku 8. kończymy procedurę z zaznaczoną opcją Wyświetl kwerendę:
R1cSK3pCITmg9
Zrzut ekranu przedstawia okno dialogowe: Kreator kwerendy. Po lewej stronie znajduje się sekcja kroki, w której znajdują się: 1. Wybór pól, 2. Porządek sortowania, 3. Warunki przeszukiwania, 4. Szczegóły lub skrót, 5. Grupowanie, 6.Warunki grupowania, 7. Aliasy, 8. Przegląd. Podświetlony jest krok: 8.Przegląd. Po prawej stronie znajduje się sekcja: Sprawdź przegląd kwerendy. Poniżej znajduje się pole: Nazwa kwerendy z wpisanym: Kwerenda_klienci. Po prawej napisane jest zapytanie: Co chcesz zrobić po utworzeniu kwerendy? Gdzie zaznaczona jest opcja: Wyświetl kwerendę. Poniżej znajduje się sekcja Przegląd gdzie wypisane jest podsumowanie kwerendy o treści: Pola w kwerendzie:Imię (klienci.Imie), Nazwisko (klienci.Nazwisko), Miejscowość (klienci.Miescowość). Porządek sortowania: Nazwisko (ASC), Imię (ASC), Miejscowość (ASC). Nie przypisano warunków. Nie przypisano grup. Nie przypisano warunków grupowania. Okno to zawiera takie przyciski jak: pomoc, wstecz, dalej, zaznaczony zieloną strzałką przycisk zakończ oraz anuluj.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
W rezultacie otrzymujemy następujący arkusz danych:
R19LDKe24uV4Q
Zrzut ekranu przedstawia fragment programu LibreOffice Base. Włączony jest widok kwerendy. Kwerenda ta w nagłówkach zawiera opisy: Imię, Nazwisko, Miejscowość. W kolumnach tych pod nagłówkami znajdują się adekwatne dane.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Rozszerzamy kwerendę o numer telefonu
Gotową kwerendę możemy zmodyfikować. Rozszerzmy więc zapytanie dotyczące miejscowości pochodzenia naszych klientów o numer telefonu. W tym celu, w programie Microsoft Access, klikając prawym przyciskiem myszy nad utworzoną wcześniej kwerendą, wskazujemy opcję Widok projektu:
R1IO68ViEcndO
Zrzut ekranu przedstawia program Microsoft Access. Z sekcji: kwerendy zaznaczono kwerendę: pochodzenie klientów. Po kliknięciu prawego przycisku myszy na kwerendę pochodzenie klientów pojawiła się lista. Zielona strzałka wskazuje na opcję z listy: Widok projektu.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Otrzymujemy widok, w którego górnej części pokazana jest tabela służąca do uzyskania kwerendy, zaś w dolnej – projekt kwerendy z możliwością dokonania wyboru konkretnych pól, zastosowaniem sortowania oraz wskazania kryteriów filtrowania danych. Dołóżmy więc potrzebne pole Telefon, wybierając je z rozwijanej listy dostępnych pól w pierwszej wolnej kolumnie na wysokości etykiety Pole:
R1ZVnO6GYeCZw
Zrzut ekranu przedstawia program Microsoft Access. Włączone jest projektowanie dla kwerendy: pochodzenie klientów. Poniżej znajduje się struktura tabeli klienci, która zawiera pola: IdKlienta z ikoną klucza, Imie, Nazwisko, UlicaNr, KodPocztowy, Miejscowość, Telefon, Email. Poniżej znajduje się projekt kwerendy. W polach z listy rozwijanej wybrano: Imie, Nazwisko, Miejscowość. Poniżej w trzech polach Tabela wypisano: klienci. W polu: Pokaż, znajdują się trzy zaznaczone pola wyboru.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
REPOIPAdgLFEP
Zrzut ekranu przedstawia program Microsoft Access. Włączone jest projektowanie dla kwerendy: pochodzenie klientów. Poniżej znajduje się struktura tabeli klienci zawierająca: IdKlienta z ikoną klucza, Imie, Nazwisko, UlicaNr, KodPocztowy, Miejscowość, Telefon, Email. Poniżej znajduje się projekt kwerendy. W polach z listy rozwijanej wybrano: Imie, Nazwisko, Miejscowość. W czwartym polu jest rozwinięta jest lista rozwijana oraz zaznaczona opcja: Telefon. Poniżej w pola Tabela wypisano: klienci. W polu: Pokaż, wszystkie pola wyboru zostały zaznaczone.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Uruchamiamy zmodyfikowaną kwerendę za pomocą przycisku Uruchom:
RpTKcQaKQCyf9
Zrzut ekranu przedstawia program Microsoft Access. Włączone jest projektowanie dla kwerendy: pochodzenie klientów. Poniżej znajduje się struktura tabeli klienci, która zawiera pola: IdKlienta z ikoną klucza, Imie, Nazwisko, UlicaNr, KodPocztowy, Miejscowość, Telefon, Email. Poniżej znajduje się projekt kwerendy. W polach z listy rozwijanej wybrano: Imie, Nazwisko, Miejscowość oraz Telefon. Poniżej dla pól Tabela wpisano: klienci. W polu: Pokaż, w każdej kolumnie znajduje się zaznaczone pole wyboru. W górnej sekcji znajduje się zielona strzałka wskazująca na przycisk: Uruchom z znakiem wykrzyknika. Po najechaniu myszką na tą opcję pojawiła się informacja o treści: Uruchom, umożliwia wykonanie akcji określonych w kwerendzie.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
W rezultacie otrzymujemy następujący, poszerzony o kolumnę Telefon, arkusz danych:
RXVJ6rqLOliql
Zrzut ekranu przedstawia fragment programu Microsoft Access. Włączony jest widok tabeli: pochodzenie klientów. Tabela ta w nagłówkach zawiera opisy: Imie, Nazwisko, Miejscowość oraz Telefon. W kolumnach tych pod nagłówkami znajdują się adekwatne dane.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Podczas próby zamknięcia widoku arkusza danych możemy zdecydować o zapisie zmodyfikowanej kwerendy:
RjIc5T3900wU4
Zrzut ekranu przedstawia fragment programu Microsoft Access. Włączony jest widok tabeli: pochodzenie klientów. Tabela ta w nagłówkach zawiera opisy: Imie, Nazwisko, Miejscowość oraz Telefon. W kolumnach tych pod nagłówkami znajdują się adekwatne dane. Przy nazwie widoku kwerendy: pochodzenie klientów znajduje się zielona strzałka wskazująca na krzyżyk. Po jego kliknięciu Pojawiło się okno dialogowe: Microsoft Access z komunikatem: Czy chcesz zapisać zmiany w projekcie kwerenda ''pochodzenie klientów'. Okno to zawiera przyciski: tak, nie, anuluj.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Analogicznie postępujemy w programie LibreOffice Base. Spod prawego przycisku myszy wybieramy opcję Edycja… nad zapisaną wcześniej kwerendą:
R1CtzcKdDod3M
Zrzut ekranu przedstawia bazę sklep‑pszczelarski w programie LibreOffice Base. Pod Paskiem narzędzi znajdują się trzy sekcje: Baza danych, Zadania oraz kwerendy. W sekcji baza danych wybrano opcję: Kwerendy. W sekcji Zadania znajdują się trzy dostępne opcje: Utwórz projekt kwerendy, Użyj kreatora, aby utworzyć kwerendę, utwórz kwerendę SQL. W sekcji kwerendy zielona strzałka wskazuje na istniejącą kwerendę gdzie po kliknięciu prawym przycisku myszy pojawiła się lista opcji. Następnie kolejna zielona strzałka wskazuje na opcję: Edycja.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
W widoku projektu kwerendy dodajemy potrzebne pole, korzystając z listy rozwijanej w pierwszym rekordzie pomocniczej siatki:
R1Q7lAX4mtFAU
Zrzut ekranu przedstawia fragment programu LibreOffice Base. Znajduje się na nim struktura tabeli klienci. Zawiera ona: IdKlienta z ikoną klucza, Imie, Nazwisko, UlicaNr, KodPocztowy, Miejscowość, telefon, Email. Poniżej znajduje się sekcja projektowania tabeli. W Pole, wypisano: Imie, Nazwisko, Miejscowość. Przy następnym polu znajduje się zielona strzałka wskazująca na ikonę strzałki skierowanej do dołu (rozwijanie listy). Kolejna zielona strzałka wskazuje na opcję z listy: klienci.Telefon. W aliasach wypisano: Imie, Nazwisko, Miejscowość. W tabela: klienci. W sortowanie dla pola Nazwisko wpisano: rosnąco. Zaznaczona opcja widoczny dla każdego pola.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Po uruchomieniu kwerendy otrzymujemy następujący arkusz danych poszerzony o zadaną kolumnę Telefon:
R1UueMfpBCoiA
Zrzut ekranu przedstawia fragment programu LibreOffice base. Znajduje się na nim struktura tabeli klienci o nagłówkach kolumn: Imie, Nazwisko, Miejscowość, Telefon. Pod nagłówkami znajdują się adekwatne dane. Powyżej zielona strzałka wskazuje na opcję z ikoną dwóch arkuszy i niebieskim znakiem OK. Niżej znajduje się struktura tabeli klienci, która zawiera takie pola jak: IdKlienta z ikoną klucza, Imie, Nazwisko, UlicaNr, KodPocztowy, Miejscowość, Telefon, Email. Poniżej znajduje się sekcja projektowania tabeli. W polach: wypisane jest: Imie, Nazwisko miejscowość, telefon. Aliasach: Imie, Nazwisko miejscowość, w Tabela: klienci, sortowanie: rosnąco dla pola Nazwisko. Zaznaczona opcja widoczny dla każdego pola.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Oprócz rzutowania polegającego na wyborze wszystkich rekordów zawierających wskazane pola o wiele ciekawszą możliwością wydaje się być tzw. filtrowaniefiltrowaniefiltrowanie, czyli wybór rekordów spełniających określone kryteria. Oto dwa przykłady dotyczące właśnie filtrowania:
Klienci z Poznania
Spróbujmy teraz wyłuskać z naszej bazy wszystkie informacje o naszych klientach, ale tylko tych, którzy pochodzą z określonej miejscowości. Korzystając z Kreatora kwerend w programie Microsoft Access, wybierzmy więc wszystkie pola z wyjątkiem pola IdKlienta:
R1JSKU7g7XlH7
Zrzut ekranu przedstawia program Microsoft Access. Na samej górze znajduje się tekst: Jakie pola mają być umieszczone w kwerendzie? Możesz wybrać spośród kilku tabel lub kwerend. Po lewej stronie znajduje się sekcja Kwerendy, w której znajduje się kwerenda: pochodzenie klientów. Widoczne jest także okno dialogowe: kreator prostych kwerend. Znajduje się w nim pole Tabele/kwerendy gdzie z listy rozwijanej wybrano Tabela: klienci. Poniżej znajdują się sekcje Dostępne pola z IdKlienta oraz zaznaczona na zielono: Zaznaczone pola, która zawiera: Imie, Nazwisko, UlicaNr, KodPocztowy, Miejscowość, Telefon, Email. Pomiędzy tymi sekcjami znajdują się przyciski służące do przenoszenia pól między sekcjami. Są to przyciski: Strzałka w prawo, podwójna strzałka w prawo, strzałka w lewo, podwójna strzałka w lewo. Okno to zawiera takie przyciski jak anuluj, wstecz, dalej, zakończ.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
W widoku projektu określamy kryterium Poznań, zapisując je w odpowiedniej kolumnie:
R1H06WQk5SYRn
Na zrzucie ekranu znajduje się program Microsoft Access. Włączony jest widok struktury kwerendy: klienci z Poznania. Wyświetlona jest struktura tabeli klienci, która zawiera pola: IdKlienta z ikoną klucza, Imie, Nazwisko, UlicaNr, KodPocztowy, Miejscowość, Telefon, Email. Poniżej znajduje się sekcja projektowania tabeli. W polach: wypisane jest: [Imie], [Nazwisko], [UlicaNr], [KodPocztowy], [Miejscowość], [Telefon], [Email]. W Tabela, w każdej kolumnie wypisano: klienci. Zaznaczona opcja widoczny dla każdego pola. W kryteriach dla pola Miejscowość wpisano: "Poznań"
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Po uruchomieniu kwerendy otrzymujemy następujący arkusz danych prezentujący wybrane kolumny tabeli klienci dla tych spośród klientów, którzy pochodzą z Poznania:
R1KBz2SN7ybg1
Na zrzucie ekranu znajduje się struktura tabeli klienci z Poznania, o nagłówkach kolumn: Imie, Nazwisko, UlicaNr, KodPocztowy, Miejscowość (zaznaczona zielonym prostokątem), Telefon, Email. Poniżej nagłówków znajdują się adekwatne dane. Dla kolumny o nagłówku miejscowość wypisane są tylko wartości: Poznań.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Korzystając z kreatora w programie LibreOffice Base, z tabeli klienci wybieramy wszystkie pola z wyjątkiem pola IdKlienta:
R1OA1EQ1wP3N8
Zrzut ekranu przedstawia program LibreOffice Base. Znajdują się na nim trzy sekcje: Baza danych, Zadania oraz Kwerendy. W sekcji Kwerendy wybrano: Kwerenda_klienci Na zrzucie znajduje się także okno dialogowe: Kreator kwerendy. W oknie tym, po lewej stronie znajduje się sekcja kroki, w której znajdują się: 1. Wybór pól, 2. Porządek sortowania, 3. Warunki przeszukiwania, 4. Szczegóły lub skrót, 5. Grupowanie, 6.Warunki grupowania, 7. Aliasy, 8. Przegląd. Podświetlony jest krok: Wybór pól. Po prawej Znajduje się sekcja: Wybierz pola (kolumny) do kwerendy. Poniżej znajduje się pole: Tabele, w której wybrano z listy rozwijanej opcję: Tabela:klienci. Poniżej znajduje się sekcja: Dostępnie pola. Wypisane w niej jest: IdKlienta. Następnie po prawej stronie znajduje się rząd przycisków umożliwiający przenoszenie pól pomiędzy sekcjami: Dostępne pola a Pola w kwerendzie. Przyciski: Strzałka w prawo, podwójna strzałka w prawo, strzałka w lewo, podwójna strzałka w lewo. Po prawej stronie znajduje się sekcja: Pola w kwerendzie. Wypisane są w niej takie pola jak: klienci.Imie, klienci.Nazwisko, klienci.UlicaNr, klienci.KodPocztowy, klienci.Miejscowość, klienci.Telefon, klienci.Email. Po prawej stronie znajdują się przyciski: strzałka skierowana do góry, strzałka skierowana do dołu. Okno to zawiera takie przyciski jak: Pomoc, wstecz, dalej, zakończ, anuluj.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
W kroku 3. (Warunki przeszukiwania) ustalamy, że wartość w polu Miejscowosc ma być równa Poznań:
R1DITMqq2shIa
Zrzut ekranu przedstawia okno dialogowe: Kreator kwerendy. Po lewej stronie znajduje się sekcja kroki, w której znajdują się: 1. Wybór pól, 2. Porządek sortowania, 3. Warunki przeszukiwania, 4. Szczegóły lub skrót, 5. Grupowanie, 6.Warunki grupowania, 7. Aliasy, 8. Przegląd. Podświetlony jest krok: 3.Warunki przeszukiwania. Po prawej stronie znajduje się nagłówek: Podaj warunki przeszukiwania. Poniżej znajduje się zaznaczona opcja: Dopasuj do wszystkich poniższych. Niżej znajduje się pole: Pola z wybraną wartością: klienci.Miejscowość. Następnie w polu Warunek wybrano: jest równa. W pole Wartość wpisano: Poznań. Okno to zawiera takie przyciski jak: pomoc, wstecz, dalej, zakończ, anuluj.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
W rezultacie otrzymujemy następujący arkusz danych:
R1mzmlgCHW8kG
Zrzut ekranu przedstawia tabelę o nagłówkach: Imie, Nazwisko, UlicaNr, KodPocztowy, Miejscowość, Telefon, Email. Poniżej znajdują się adekwatne dane do nagłówków. Dla Miejscowości wpisane zostały tylko wartości: Poznań.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Dzień Kobiet
W związku ze zbliżającym się Dniem Kobiet rodzice Tomka postanowili wszystkim paniom – klientkom sklepu – przesłać specjalny kod rabatowy na zakupy. Aby to zrobić, potrzebne są takie dane jak imię, nazwisko oraz adres e‑mail:
RPJy6zJkIxT2p
Zrzut ekranu przedstawia okno dialogowe: kreator prostych kwerend. Znajduje się w nim pole Tabele/kwerendy gdzie wpisano Tabela: klienci. Poniżej znajdują się sekcje Dostępne pola z wpisanymi: IdKlienta, UlicaNr, KodPocztowy, Miejscowość, Telefon oraz zaznaczona na zielono: Zaznaczone pola z wpisanymi: Imie, Nazwisko, Email. Okno to zawiera takie przyciski jak anuluj, wstecz, dalej, zakończ.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Wykorzystując pewną własność imion żeńskich w języku polskim (kończą się na literę „a”), w widoku projektu określamy kryterium dla pola Imie jako: Like „*a”:
RzpnJRrjoPbHJ
Na zrzucie ekranu znajduje się program Microsoft Access. Włączony jest widok struktury tabeli klienci o polach: IdKlienta z ikoną klucza, Imie, Nazwisko, UlicaNr, KodPocztowy, Miejscowość, Telefon, Email. Poniżej znajduje się sekcja projektowania tabeli. W polach: wypisane jest: [Imie], [Nazwisko], [Email]. W Tabela w każdej z kolumn wypisano: klienci. W Pokaż zaznaczono wszystkie pola wyboru. W Kryteria dla pola [Imie] wpisano: Like "*a"
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
W zapisie tym symbol gwiazdki (*) oznacza dowolny ciąg znaków (w tym również pusty ciąg znaków), zaś litera „a” sygnalizuje, że tą literą kończy się poszukiwany ciąg znaków, a po niej nie następuje już żaden inny znak.
Po uruchomieniu kwerendy otrzymujemy następujący arkusz danych:
RNOrDlkbQZYvD
Na zrzucie ekranu znajduje się struktura tabeli klientki o nagłówkach kolumn: Imie, Nazwisko, Email. Poniżej nagłówków znajdują się adekwatne dane. Zielonym prostokątem zaznaczono kolumnę Imie.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Jeśli w kryteriach zapytań zaszłaby potrzeba znajdowania określonej długości tekstów, można posłużyć się znakiem „?”, który zastępuje dokładnie jeden dowolny znak alfanumeryczny.
W programie LibreOffice Base zaczęlibyśmy podobnie tzn. od zaprojektowania tabeli wynikowej składającej się z: pola Imie, pola Nazwisko oraz pola Email:
R1L93cdtZ7guO
Zrzut przedstawia okno dialogowe: Kreator kwerendy. Po lewej stronie znajduje się sekcja kroki, w której znajdują się: 1. Wybór pól, 2. Porządek sortowania, 3. Warunki przeszukiwania, 4. Szczegóły lub skrót, 5. Grupowanie, 6.Warunki grupowania, 7. Aliasy, 8. Przegląd. Podświetlony jest krok: Wybór pól. Po prawej Znajduje się nagłówek: Wybierz pola (kolumny) do kwerendy. Poniżej znajduje się pole: Tabele, w której z listy rozwijanej wybrano opcję: Tabela:klienci. Poniżej znajduje się sekcja: Dostępnie pola. Wypisane w niej jest: IdKlienta, UlicaNr, KodPocztowy, Miejscowość, Telefon. Następnie po prawej stronie znajduje się rząd przycisków umożliwiający przenoszenie pól pomiędzy sekcjami: Dostępne pola a Pola w kwerendzie. Są to przyciski takie jak: strzałka w prawo, podwójna strzałka w prawo, strzałka w lewo, podwójna strzałka w lewo. Po prawej stronie znajduje się sekcja: Pola w kwerendzie. Wypisane są w niej takie pola jak: klienci.Imie, klienci.Nazwisko, klienci.Email. Po prawej stronie znajdują się przyciski: strzałka skierowana w górę, strzałka skierowana w dół. Okno to zawiera takie przyciski jak: pomoc, wstecz, dalej, zakończ, anuluj.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
W kroku 3. (Warunki przeszukiwania) ustalamy, że wartość w polu Imie ma być jak *a:
R8T5dw97BiaWc
Zrzut ekranu przedstawia okno dialogowe: Kreator kwerendy. Po lewej stronie znajduje się sekcja kroki, w której znajdują się: 1. Wybór pól, 2. Porządek sortowania, 3. Warunki przeszukiwania, 4. Szczegóły lub skrót, 5. Grupowanie, 6.Warunki grupowania, 7. Aliasy, 8. Przegląd. Podświetlony jest krok: 3.Warunki przeszukiwania. Po prawej stronie znajduje się nagłówek: Podaj warunki przeszukiwania. Poniżej znajduje się zaznaczona opcja: Dopasuj do wszystkich poniższych. Niżej znajduje się pole: Pola z wybraną wartością: klienci.Imie, po prawej znajduje się pole Warunek z wybranym: jak, na końcu znajduje się pole Wartość z wpisaną wartością: *a. Okno to zawiera takie przyciski jak: pomoc, wstecz, dalej, zakończ, anuluj.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
W rezultacie otrzymujemy następujący arkusz z wynikami:
RsXPS9W7CBg6G
Zrzut ekranu przedstawia tabelę. Posiada ona trzy kolumny o nagłówkach: Imie, Nazwisko, Email. Poniżej znajdują się adekwatne dane. Przy pierwszej komórce dla Imie (Agnieszka) znajduje się zielona ikona strzałki.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Zapytania do bazy danych w języku SQL
Po otworzeniu kwerendy w widoku projektu lub arkusza danych dostępny jest jeszcze jeden widok: Widok SQL. W programie Microsoft Access uzyskujemy ten widok po wyborze opcji Widok SQL z opcji Widok, po otwarciu konkretnej kwerendy:
RVvml4m1lVckJ
Na zrzucie ekranu znajduje się fragment programu LibreOffice Base. Z paska narzędzi w zakładce projektowanie kliknięto w: widok. Następnie z na rozwiniętej liście zielona strzałka wskazuje na: Widok SQL. Po prawej stronie zaznaczone zielonym prostokątem widnieje zapytanie: SELECT klienci.imie, klienci.Nazwisko, klienci.Miescowość, klienci.Telefon FROM klienci;
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Kwerenda pochodzenie klientów, która wybierała z tabeli klienci kolumny Imie, Nazwisko oraz Miejscowosc, w języku SQL przybiera następującą postać:
W programie LibreOffice Base widok SQL uzyskujemy, wybierając spod prawego przycisku myszy – po najechaniu na wybraną kwerendę – opcji Edycja w widoku SQL…:
R1S0G3L6nOnkF
Na zrzucie ekranu znajduje się fragment programu LibreOffice Base. Widoczna jest sekcja kwerendy z zieloną strzałką wskazującą na kwerendę: Pochodzenie klientów. Po kliknięciu prawym przyciskiem myszy pojawiła się lista rozwijana gdzie zielona strzałka wskazuje na opcję: Edycja w widoku SQL.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie SELECT pozwala wybrać pola wymienione po tym słowie (np. pole Imie – zwróć uwagę na zapis: klienci.Imie), które pochodzą z tabeli wskazanej po słowie FROM.
Słownik
filtrowanie
filtrowanie
operacja polegająca na wyselekcjonowaniu z relacji (tabeli) rekordów spełniających określone kryteria
kwerenda
kwerenda
rodzaj operacji wykonywanej w bazie danych, która umożliwia wyświetlanie, dodawanie, usuwanie lub zmienianie danych
kwerenda wybierająca
kwerenda wybierająca
zapytanie do bazy danych umożliwiające pobranie danych z jednej lub więcej tabel z zastosowaniem filtrowania według określonych kryteriów (warunków)
rzutowanie
rzutowanie
operacja polegająca na wyselekcjonowaniu z relacji (tabeli) niektórych kolumn
SQL
SQL
język zapytań baz danych wykorzystywany do definiowania struktury bazy danych, nadawania uprawnień do zarządzania bazą, aktualizacji danych w bazie oraz uzyskiwania danych spełniających określone kryteria