Niektóre mięśniemięśniemięśnie, aby pracować efektywniej, uporządkowane są w pary lub grupy. Wykonując razem ten sam ruch, tworzą mięśnie synergistyczne: np. mięśnie barkowe i prostowniki grzbietu podczas podnoszenia ciężarów lub mięśnie prostownikiprostownikmięśnie prostowniki, mięsień najszerszy grzbietu oraz mięśnie barkowe współpracujące przy utrzymaniu pionowej postawy ciała.

Rw0mFHbqPcBMB

Ilustracja przedstawia rękę na całej długości z zaznaczonymi mięśniami. Na żółto zaznaczono podłużny mięsień ramienno-promieniowy (musculus brachioradialis). Biegnie od dolnej połowy kości ramiennej ku dołowi. Przechodzi w długie płaskie ścięgno w połowie długości przedramienia. Kończy się na wysokości nadgarstka.

Grupy mięśni wykonujące ruchy przeciwstawne, np. zginanie i prostowanie, tworzą mięśnie antagonistyczne.

Antagonistyczna praca mięśni kończyny dolnej podczas chodzenia polega na tym, że gdy unosimy piętę (palce oparte są o podłoże), kurczą się mięśnie łydki (mięsień brzuchaty), a rozkurczają mięśnie piszczelowe. Przy pięcie opuszczonej do podłoża (palce uniesione są do góry) kurczą się mięśnie piszczelowe, a rozkurczają mięśnie łydki.

Rodzaj ruchu, jaki wykonuje mięsień, zależy od tego, jak jest on położony w stosunku do osi stawustawstawu. Mięśnie zginacze leżą do przodu od stawu – np. mięsień dwugłowy ramienia w stosunku do stawu łokciowego. Mięsień trójgłowy, w odniesieniu do tego samego stawu, leży od tyłu i należy do mięśni zwanych prostownikami.

Mięśnie, które umiejscowione są po bokach stawu – odśrodkowo, to odwodziciele. Natomiast przyśrodkowo leżą przywodziciele.

Zróżnicowanie mięśni zależy od charakteru pracy, jaką wykonują. Skurcz i rozkurcz włókien mięśniowych podlega ścisłej kontroli układu nerwowego, poprzez aksony (długie wypustki) komórek nerwowych. Jedna komórka nerwowa unerwia średnio ok. 150 włókien mięśniowych. Około 200 komórek mięśniowych odpowiedzialnych głównie za wykonywanie pracy siłowej, np. podczas chodzenia, unerwianych jest więc przez jedną komórkę nerwową. Jednak tam, gdzie wymagana jest precyzja, tych włókien jest mniej – np. jeden neuron unerwia ok. 10 komórek mięśniowych odpowiedzialnych za ruchy gałki ocznej. Komórka mięśniowa (lub komórki) wraz z unerwiającą ją komórką nerwową (motoneuronem) nosi nazwę jednostki motorycznej mięśnia.

Słownik