ROboRfIDXRM2m

Zdjęcie przedstawia górny fragment rzeźby. Ukazana jest postać dojrzałego mężczyzny w todze. Mężczyzna ma pociągłą twarz, którą okala długa, gęsta broda. Czoło i czubek głowy mężczyzny są łyse, ale po bokach włosy znajdują się falujące włosy. Mężczyzna ma uniesiona prawą rękę. Po jego lewej stronie znajduje się starożytna kolumna dorycka.

Wiersz – jak sugeruje tytuł – stawia pytania o przyczynę dziwnego zachowania uosobionego przez poetkę Bytu Idealnego. Oto jesteśmy świadkami niecodziennego wydarzenia: Byt Idealny opuszcza senne nad światem ogrody i szuka wrażeń / w złym towarzystwie materii. Ową sensacyjność zajścia podkreśla tajemniczość dwu pierwszych wersów: Z przyczyn niejasnych, / w okolicznościach nieznanych. Wydaje się, że to początek prasowego artykułu, a nie tekstu poetyckiego. Jednak dziennikarze rzadko piszą o „Bytach Idealnych”, skupiają się na sprawach bardziej przyziemnych, pozostawiając całą resztę filozofom i poetom. Ci ostatni przywołani są w wierszu Szymborskiej.

Byt Idealny w filozofii Platona

RTkJPx0ASaKz91

Obraz przedstawia duży wazon z dużym bukietem dwunastu słoneczników. Kwiaty słoneczników są w różnych stadiach rozwoju. Mają nienaturalnie jak na te kwiaty powyginane łodygi. Całość obrazu jest jasna, przeważają różne odcienie żółci, które kontrastują z chłodnym tłem niebieskiej ściany. Tło podzielone jest na dwie części. Dolna – znacznie mniejsza – jest żółta, przedstawiona została na niej tylko spodnia część wazonu, natomiast kwiaty w całości mieszczą się na górnej – błękitnej – części tła.

Byt Idealny to pojęcie, podobnie jak inne występujące w utworze: „Mądrość”, „Harmonia”, „Piękno”, „Dobro”, „Prawda”, pojawia się często w pismach Platona. Jest kluczowe dla jego filozofii, która wyodrębnia świat ideiideaidei i stawia go nad światem materii. Idee wyprzedzają rzeczy i kształtują je. Bez idei nie byłoby rzeczy. To, co poznajemy zmysłami: wzrokiem, słuchem czy powonieniem, jest jedynie odbiciem rzeczywistości prawdziwej, idealnej. Wszelkie dzieła sztuki są cieniem idei piękna, bez której zresztą by nie powstały. Prawdziwą wartość ma nie konkret, przykładowo Słoneczniki van Gogha, ale idea piękna „kierująca” ręką artysty. Idea nie jest jednak synonimem zwykłego natchnienia, to swoisty wzór, przedziwna matryca, źródło kształtu materii.

Dla przykładu: każdy narysowany kwadrat jest odbiciem idei kwadratu. Wielkość kwadratu może się zmieniać podobnie jak kolory, które posłużą do jego narysowania. Zawsze jednak będzie to prostokąt o bokach równej długości.

RFC9fmFi15JK3

Obraz przedstawia duży czarny kwadrat. Jest on obramowany niewielkim, jasnym tłem o kształcie kwadratu.

R3k8d4l4orpHg

Obraz przedstawia nieco nachylony w prawą stronę biały kwadrat znajdujący się na jasnym tle.

Wisława Szymborska urodziła się w 1923 roku w Bninie koło Poznania, miejscowości będącej obecnie częścią miasta Kórnik. Po wojnie zapisała się na socjologię i polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Trudna sytuacja materialna nie pozwoliła jej ukończyć studiów, poetka musiała podjąć pracę zarobkową. Pracowała w redakcjach czasopism kulturalnych, m.in. początkowo w oświatowej „Świetlicy Krakowskiej”, co pozwoliło jej zaangażować się w życie literackie powojennego Krakowa. Sama ceniła wtedy najbardziej poezję Czesława Miłosza.
Szymborska debiutowała w marcu 1945 roku wierszem Szukam słowa, zamieszczonym w „Walce”. Publikowała także w „Dzienniku Literackim”, „Odrodzeniu” i „Pokoleniu”. Jej pierwszy tomik poetycki został odrzucony przez cenzurę jako niemieszczący się w poetyce socrealizmu, wkrótce więc poetka zaczęła tworzyć zgodnie z obowiązującym nurtem, co adwersarze wytykają jej do dziś. Owocem tego okresu były zbiory poezji Dlatego żyjemy i Pytania zadawane sobie.

W 1996 roku Szymborska otrzymała Nagrodę Nobla. Jako poetka znana jest przede wszystkim z intelektualnej liryki, charakteryzującej się precyzją słowa, obecnością podtekstu filozoficznego i głęboką refleksji, odejściem od oczywistości przy jednoczesnym mocnym trwaniu w rzeczywistości. Szymborską interesuje człowiek jako jednostka i jako członek zbiorowości ludzkiej. W jej wierszach widać prostą ciekawość świata i niebywałą umiejętność wynajdywania  ludzkiego bytu. Jej utwory są w pewnym sensie paradoksalne: proste w odbiorze, a jednak skomplikowane w treści, mówiące o prawdach złożonych i nierzadko trudnych. Poetka potrafi zaskoczyć czytelnika, tworząc na podstawie zwykłych zjawisk niezwykle opowieści.

Słownik