Karta Deweloper

W programie MS Word domyślnie elementy formularza są w edytorze tekstu ukryte. Aby się do nich dostać, należy włączyć kartę Deweloper. W tym celu przechodzimy do górnego menu Plik, wybieramy pozycję Opcje, a następnie opcję Dostosowywanie wstążki. Tam zaznaczamy kratkę przy odpowiednim polu, wcześniej wybierając z rozwijanego menu Karty główne. W LibreOffice Writer nie jest konieczne wykonanie tych kroków.

Pola formularza

Wyobraźmy sobie, co stałoby się, gdyby stworzony przez nas dokument z pytaniami mogła edytować każda kolejna osoba, zmieniając opcje wyboru czy pytania.

Właśnie dlatego formularze w dokumentach składamy za pomocą specjalnie do tego przeznaczonych narzędzi, tzw. formantów.

Stwórzmy formularz zapisu na studniówkę.

Formularze dają nam możliwość skorzystania z różnych typów pól. W projekcie użyjemy następujących:

• imię i nazwisko – zwykły tekst,

• sugestia co do daty – selektor dat,

• klasa – lista rozwijana,

• typ menu – lista wyboru.

RaSptul8KQ5fB

Ilustracja przedstawiająca formularz. Tytuł Studniówka - formularz jest wyśrodkowany. Poniżej pola formularza: Imię i nazwisko, Klasa, Menu, Sugerowana data.

W polach tekstowych możemy wprowadzać treść, w polach wyboru zaznaczyć wybór danej opcji, natomiast w polach kombi wybrać z listy rozwijalnej właściwą opcję. Pozostała część dokumentu nie zmieni się. Aby skorzystać z formularza, po dodaniu pól formularza należy go zablokować.

Tworzenie formularza

Zacznijmy od pola tekstowego. W programie MS Word przechodzimy na kartę Deweloper. Następnie wybieramy przycisk Formant zawartości – tekst sformatowany.

RhzqOQCF4PYI7

Zrzut ekranu z programu Word. W górnej części widać nagłówki edytora testu: Rysowanie, Projektowanie, Układ, Odwołania, Korespondencja, Recenzja, Widok. Wybrana jest zakładka Projektowanie. Poniżej znajdują się ikonki należące do menu Dodatki: Dodatki programu Word i Dodatki COM, do menu Formanty: niewielkie ikonki w trzech rzędach, Tryb projektowania oraz wyszarzone pola Właściwości i Grupuj. Do menu Mapowanie należy ikonka Okienko mapowania XML. Menu Formanty jest rozwinięte, w okienku widoczny jest napis: Formant zawartości – tekst sformatowany. Umożliwia wstawienie formantu zawartości typu tekst sformatowany.

R13IZQGEVGh9E

Zrzut ekranu z programu Word. Wybrano kartę Deweloper. W obszarze roboczym znajduje się strona z formularzem zatytułowanym Studniówka - formularz. Obok wiersza Imię i nazwisko znajduje się pole z etykietą Imię i nazwisko. W polu informacja: Kliknij lub naciśnij, aby wprowadzić tekst.

Istotne jest jednak włączenie opcji Nie można usunąć formantuformantformantu zawartości. Jeśli pozostawimy ją odznaczoną, nikt nie będzie mógł wpisać swoich danych. By ją włączyć, należy otworzyć okno Właściwości formantu zawartości.

RsTPV0wFHKDX8

Zrzut ekranu z pliku tekstowego. Tytuł Studniówka - formularz jest wyśrodkowany. Obok wiersza Imię i nazwisko znajduje się pole z etykietą Imię i nazwisko. W polu informacja: Kliknij lub naciśnij, aby wprowadzić tekst. Poniżej znajduje się okienko: Właściwości formantu zawartości. Pod spodem widoczne są następujące pozycje z menu Ogólne: Tytuł – imię i nazwisko, Typ – imię i nazwisko, Pokaż jako: Pole ograniczenia, Kolor – ikonka symbolizująca kolor czarny, odznaczone pole: Użyj stylu do formatowania tekstu wpisanego w pustej kontrolce oraz trzy wyszarzone napisy: Styl – domyślna czcionka akapitu, Nowy styl oraz odznaczone pole: Usuń formant zawartości podczas edytowania zawartości. Poniżej widoczne są następujące pozycje z menu Blokowanie: zaznaczone pole Nie można usunąć formantu zawartości oraz odznaczone pole: Nie można edytować zawartości. Na dole okienka widnieją dwa przyciski: OK oraz Anuluj.

W programie LibreOffice Writer wybieramy z górnego menu Formularz.

R1bg8cyi1OtLi

Zrzut ekranu z programu LibreOffice Writer przedstawiający tworzenie pola tekstowego. Z górnego menu wybrano Formularz. Z listy opcji dotyczących formularzy wybrano Pole tekstowe. W obszarze roboczym znajduje się strona z formularzem zatytułowanym Studniówka - formularz.

W menu Właściwości formantu… ustawiamy opcję Nie dla Tylko do odczytu.

Lista

Przy wyborze klasy skorzystamy z rozwijalnej listy. Wartości listy wprowadzamy, klikając przycisk Właściwości w zakładce Deweloper (MS Word).

RNQz8BjcewBGE

Ilustracja przedstawiająca okno Właściwości formantu zawartości. W oknie trzy segmenty: Ogólne, Blokowanie i Właściwości listy rozwijanej. W segmencie Ogólne znajdują się pola z właściwościami: Tytuł - Klasa, Tag - Klasa, Pokaż jako - Pole ograniczenia, Kolor - wybrano kolor szary. Dalej pole wyboru i niedostępne opcje dotyczące stylu. W segmencie Blokowanie znajdują się dwa pola wyboru: Nie można usunąć formantu zawartości oraz Nie można edytować zawartości. Zaznaczono pierwszą opcję. W segmencie Właściwości listy rozwijanej znajduje się obszar z tabelą. Kolumny tabeli opisano kolejno: Nazwa wyświetlana, Wartość. W kolumnie Nazwa wyświetlana są wyświetlane nazwy. W kolumnie Wartość są wartości. Obok obszaru z tabelą znajdują się przyciski: Dodaj…, Modyfikuj…, Usuń, Przenieś w górę oraz Przenieś w dół. Na dole okna dwa przyciski: OK i Anuluj.

W programie LibreOffice Writer wybieramy Pole listy w menu Formularz. Należy anulować działanie kreatora, który spróbuje pobrać dane z bazy danych do wykorzystania w liście.

Klikamy listę dwa razy LPM lub raz PPM, wybieramy Właściwości formantu, następnie zakładkę Ogólne. W polu Pozycje listy zamieszczamy zawartość listy. Po wpisaniu każdego elementu należy zatwierdzić go kombinacją klawiszy Shift oraz Enter.

RHxrf9ZtfWiyY

Ilustracja przedstawiająca edytowanie pól w programie LibreOffice Writer. Na stronie z formularzem zaznaczono pole zawierające rozwijane menu i tekst Wybierz element. Obok pola znajduje się okno dialogowe Właściwości: Pole kombi. W oknie wybrano zakładkę Ogólne. W zakładce Ogólne znajduje się lista właściwości pola kombi: Pozycie listy = “od 1 goddziny”;”między 1 a 2, Tekst domyślny - Wybierz element., Czcionka - (Domyślne), Wyrównanie - Do lewej, Kolor tła - Domyślne, Krawędź - Trójwymiarowy, Kolor krawędzi - Domyślne, Rozwijane - Tak, Liczba wierszy - 5, Autowypełnianie - Tak, Ukryj zaznaczenie - Tak.

Podobnie postępujemy z kolejnymi elementami formularza.

Ochrona dokumentu z polami formularza

Jeśli formularz ma już wszystkie niezbędne kontrolki, wybieramy jeszcze odpowiednie opcje zabezpieczenia związane z wprowadzeniem zmian w dokumencie i w samych polach formularza.

W przypadku programu MS Word są dwa sposoby, by to zrobić:

Sposób 1: klikamy formularz i wybieramy Właściwości. Możemy uniemożliwić usunięcie formantu zawartości lub jego edycję.

Sposób 2: na karcie Deweloper w sekcji Ochrona wybieramy Ogranicz edytowanie. Z prawej strony dokumentu pojawi się panel, w którym wybieramy odpowiednie opcje ochrony. Za jego pomocą możemy ustawić, które sekcje będą edytowalne, które nie, oraz dla jakich użytkowników.

W naszym przypadku w polu Ograniczenia edycji wybieramy Wypełnianie formularzy. Po kliknięciu przycisku Tak, zacznij wymuszenia ochrony możemy ustawić hasło. Dopiero po jego wpisaniu użytkownik będzie mógł edytować formularz.

R6nejHmVzSECa

Zrzut ekranu z pliku tekstowego. Tytuł Studniówka - formularz jest wyśrodkowany. Obok wiersza Imię i nazwisko znajduje się pole: Kliknij lub naciśnij tutaj, aby wprowadzić tekst. Obok wiersza Klasa znajduje się pole: Wybierz element. Obok wiersza Menu widnieją trzy opcje z możliwością zaznaczenia: wege, wegan, klasycznie. Obok wiersza Sugerowana data znajduje się pole: Kliknij lub naciśnij, aby wprowadzić datę. Na tle tekstu znajduje się okienko: Rozpoczęcie wymuszania ochrony. Pod spodem widoczne są dwa wiersze z pustymi okienkami obok: Wprowadź nowe hasło (opcjonalnie):, a poniżej: Dla potwierdzenia wprowadź hasło ponownie. Z prawej strony widoczne jest drugie okienko: Ogranicz edytowanie. Poniżej znajdują się następujące wiersze: 1. Ograniczenie formatowania, a poniżej zaznaczona opcja: Ogranicz formatowanie do zaznaczonych stylów i  Ustawienia… . 2. Ograniczenia edycji, a poniżej zaznaczona opcja: Zezwalaj tylko na tego typu edycję dokumentu: Wypełnianie formularzy. 3. Rozpoczynanie wymuszania. Czy chcesz zastosować te ustawienia (później można je wyłączyć)? Tak, zacznij wymuszanie ochrony.

Jeśli chcielibyśmy teraz wprowadzić do dokumentu jakieś zmiany, musimy odblokować formularz. Klikamy Ogranicz edytowanie, a w panelu bocznym – Zatrzymaj ochronę.

W przypadku programu LibreOffice Writer opcje edycji wybieramy dla poszczególnych elementów (prawym przyciskiem kliknij formularz i wybierz Właściwości formularza…).

W zakładce Dane możemy zdecydować, czy chcemy, by użytkownik, który otworzył dokument miał możliwość usuwania danych, modyfikowania ich lub dodawania (szczególnie ważne w przypadku list wyboru).

Przejście z trybu edycji do trybu wypełniania

W programie Microsoft Word poprawność formularza możemy sprawdzić już w Trybie projektowania – w każdym momencie można zweryfikować, czy lista wyświetla prawidłowe opcje lub czy można wypełnić pole tekstowe.

Jeśli chcemy to samo zrobić w programie LibreOffice Writer, w menu Formularz odznaczamy Tryb projektu.

Słownik