bg‑pink

Czym jest narys kwiatowy?

To specjalny diagram – geometryczny rzut wszystkich części kwiatu na płaszczyznę. Narys tworzy się z użyciem umownych znaków. Okrywa kwiatowa oznaczana jest za pomocą łuków z wyróżnieniem działek kielicha i płatków korony. Słupkowiesłupkowie (słupek)Słupkowie przedstawia się jako przekrój zalążnizalążniazalążni, zaś pręcikpręcikowie (pręcik)pręcik jako poprzeczny przekrój dwóch pylników. Na narysie kwiatowym widać wszystkie składowe kwiatu, a co więcej – patrząc na narys, można określić stosunki przestrzenne tych elementów.

R1PJG1KmIKaKx
Zdjęcie przedstawia narys kwiatowy kwiatu kapusty. Ma kwadratowy kształt. I cztery działki kielicha. Ma cztery przerwy między nimi. Również ma cztery płatki korony. Sześć owalnych, pręcików z uwypukleniem w środku. Pośrodku zdjęcia znajduje się osiowo przepołowiony słupek. Kolejnymi cyframi zaznaczono poszczególne elementy składowe kapusty.
Narys kwiatowy kwiatu kapusty (Brassica).
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Analizując narys kwiatowy, można rozpoznać, czy dany kwiat jest kwiatem bocznym, czy szczytowym – świadczy o tym obecność lub brak krążka umieszczonego bezpośrednio nad narysem. Krążek jest cechą kwiatów bocznych.

R2UB6gQ6HmpdU
Przykładowe narysy (diagramy) kwiatowe.Diagram A prezentuje rozchodnika sześciorzędowego (Sedum sexangulare), diagram B – ładniczkę okazałą (Dicentra spectabilis), a diagram C – jasnotę białą (Lamium album).
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Prawidłowy narys kwiatowy zawiera również schemat przekroju poprzecznego przez zalążnię z zaznaczonym umiejscowieniem zalążków, przegród i komór.  Z narysu można także odczytać informacje w ilu okółkach występuje dany element budowy kwiatu.

bg‑pink

Czym jest wzór kwiatowy?

Uproszczoną formą przedstawiania budowy kwiatu za pomocą określonych symboli jest wzór kwiatowy, nazywany również formułą kwiatową. Literą K (od słowa calyx) oznacza się kielich kwiatu, a literą C (od słowa corolla) koronę kwiatu. Okwiat pojedynczy opisuje umownie litera P  (od słowa perigonium, perianthium), pręcikowie – litera A (od słowa androceum). Słupkowie oznacza się natomiast literą G (od słowa gynaceum, czyli słupek).

Liczbę poszczególnych części kwiatu (oznaczonych literowo) określa odpowiednia cyfra, np. CIndeks dolny 5 oznacza koronę o pięciu płatkach.

Elementy kwiatu, których jest szczególnie dużo i nie można precyzyjnie określić ich liczby, oznacza się literą n, a elementy zrośnięte – za pomocą nawiasu.

Kwiaty grzbieciste opisuje się strzałką skierowaną ku górze – ⬆. Kwiaty promieniste umownie oznacza się gwiazdką *. Kwiaty męskie mają oznaczenie ♂ , kwiaty żeńskie – ♀.

bg‑pink

Wzory kwiatowe i opisywane przez nie kwiaty

Wzór kwiatowy: *KIndeks dolny 5CIndeks dolny 5AIndeks dolny nGIndeks dolny (5) oznacza, że kwiat ten składa się z pięciu działek kielicha (KIndeks dolny 5) oraz pięciu płatków korony (CIndeks dolny 5). Zbudowany jest z wielu pręcików
(AIndeks dolny n), a także pięciu zrośniętych ze sobą owocolistkówowocolistekowocolistków tworzących słupek (GIndeks dolny (5)). Gwiazdka oznacza, że to kwiat promienisty. Przedstawiony wzór odpowiada kwiatom jabłoni.

Kolejny przykładowy wzór kwiatowy: *PIndeks dolny 3+3AIndeks dolny 3+3GIndeks dolny (3) opisuje trójkrotny kwiat tulipana. Gwiazdka oznacza, że kwiat ten charakteryzuje się symetrią promienistą. Okwiat nie jest zróżnicowany na kielich i koronę (brak liter K i C), a jego okółkiokółekokółki (PIndeks dolny 3) są trójelementowe. Występują dwa trójelementowe okółki pręcików (AIndeks dolny 3+3). Słupek (GIndeks dolny (3)) jest trzykrotny, elementy te są zrośnięte – we wzorze występuje nawias.

bg‑pink

Pochodzenie i ewolucja kwiatów roślin okrytonasiennych

RnIjiISnRYNDM
Film nawiązujący do treści materiału pod tytułem "Przystosowania kwiatów do zapylania".

Słownik

okółek
okółek

wyrastające (co najmniej trzy) z jednego węzła na tej samej wysokości rozwidlenia pędu, liści lub części kwiatu (działki kielicha, płatki korony, pręciki)

owocolistek
owocolistek

organ homologiczny do żeńskich liści zarodnionośnych (makrosporofili); owocolistki mogą zrastać się, tworząc słupek

pręcikowie (pręcik)
pręcikowie (pręcik)

element kwiatu wytwarzający pyłek (ziarna pyłku). Męski organ rozmnażania płciowego roślin nasiennych homologicznie odpowiadający mikrosporofilowi

słupkowie (słupek)
słupkowie (słupek)

najbardziej wewnętrzna część kwiatu składająca się z owocolistków, na których rozwijają się zalążki. Owocolistki, zrastając się, mogą tworzyć jeden lub więcej słupków

zalążnia
zalążnia

rozszerzona dolna część słupka zawierająca zalążki. Po podwójnym zapłodnieniu ściana zalążni ulega przekształceniu w owocnię