Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Aby określić liczbę rozwiązań równania wielomianowego, można w jednym układzie współrzędnych narysować wykresy funkcji, których wzory odpowiadają wyrażeniom  znajdującym się z lewej i z prawej strony równania oraz określić w ilu punktach przecinają się te wykresy. Wykresem funkcji liniowej jest linia prosta. Aby narysować wykres funkcji liniowej można wykorzystać tabelę. W górnym wierszu umieszczamy minimum dwa, dowolnie wybrane argumenty x. W dolnym wierszu, korzystając ze wzoru funkcji,  zapisujemy  wartość funkcji dla danego argumentu. Zaznaczamy w układzie współrzędnych otrzymane punkty i łączymy je linią prostą.

Wykresem funkcji kwadratowej jest parabola. Aby naszkicować parabolę, wygodnie jest obliczyć współrzędne wierzchołka paraboli oraz miejsca zerowe odpowiedniej  funkcji (jeżeli istnieją). Do wyznaczenia charakterystycznych punktów można również posłużyć się tabelką. Wykresy bardziej skomplikowanych funkcji wyższych stopni możemy narysować posługując się programami komputerowymi.

Przykład 1

Korzystając z interpretacji graficznej, określimy liczbę rozwiązań równania

x2-1=-x3.

R14EssSxnLPjx

W układzie współrzędnych narysowane są wykresy funkcji fx=x2-1 oraz gx=-x3.

Wykresy tych funkcji przecinają się co najmniej w jednym punkcie, zatem równanie

x2-1=-x3 ma co najmniej jedno rozwiązanie.

Przykład 2

Korzystając z interpretacji graficznej, rozwiążemy równanie

x2-2=-x3.

RngpJfhA6R81m

W układzie współrzędnych narysowane są wykresy funkcji fx=x2-2 oraz gx=-x3.

Wykresy funkcji przecinają się w punkcie o współrzędnych -1, 1.

Zatem jednym z rozwiązań równania x2-2=-x3 jest x=1.

Przykład 3

Określimy liczbę rozwiązań równania

x+2xx-1=1.

W układzie współrzędnych narysujemy wykresy funkcji fx=x+2xx-1 oraz gx=1.

Funkcja fx=x+2xx-1 ma trzy miejsca zerowe -2, 0, 1. Każdy pierwiastek jest pojedynczy. Współczynnik przy najwyższej potędze zmiennej x jest dodatni.

Dokładny wykres tej funkcji wielomianowej uzyskany za pomocą programu komputerowego wygląda następująco:

RL9gkyw8VoD1U

Przypomnijmy, że szkic wykresu funkcji wielomianowej ma kształt „wężyka”. Wykres ten spotyka się z osią X w punktach, które są pierwiastkami wielomianu. Jeśli pierwiastek jest nieparzystego stopnia, to wykres przechodzi na drugą stronę osi X, jeżeli natomiast pierwiastek jest parzystego stopnia to wykres „odbija się” od osi X. Ważne jest również, że jeżeli współczynnik przy najwyższej potędze wielomianu jest dodatni, wówczas krzywą rysujemy od prawej strony kartki zaczynając od góry.

Interpretacja graficzna równania x+2xx-1=1 wygląda następująco:

RmvIpZN0DkIrw

Zatem równanie ma trzy rozwiązania.

Przykład 4

Określimy liczbę rozwiązań równania

-x+2xx-12=1.

W układzie współrzędnych narysujemy wykres funkcji fx=-x+2xx-12 oraz gx=1.

Funkcja fx=-x+2xx-12 ma trzy miejsca zerowemiejsce zerowe funkcjimiejsca zerowe -2, 0, 1. Pierwiastki -20 są pojedyncze, pierwiastek 1 jest podwójny.

Dokładny wykres tej funkcji wielomianowej uzyskany za pomocą programu komputerowego wygląda następująco:

Rr80819wJCmkj

Ponieważ pierwiastek 1 jest parzystego stopnia to wykres „odbija się” od osi X. Ważne jest również, że współczynnik przy najwyższej potędze wielomianu jest ujemny, zatem krzywą rysujemy od prawej strony kartki zaczynając od dołu.

Interpretacja graficzna równania -x+2xx-12=1  wygląda następująco:

R1JD1D31lPYVS

Zatem równanie ma dwa rozwiązania.

Przykład 5

Obliczymy taką wartość parametru a oraz taką wartość parametru b, dla których poniższy rysunek przedstawia interpretację graficzną równania

x-axx+1=-x3+b.

R1bk8doUXxIO5

W układzie współrzędnych narysowane są wykresy funkcji

fx=x-axx+1 oraz gx=-x3+b.

Z wykresu wynika, że funkcja fx=x-axx+1 ma trzy pojedyncze miejsca zerowe: -1, 0, 1. Ze wzoru funkcji zapisanego w postaci iloczynowej wynika, że funkcja f ma trzy miejsca zerowe -1, 0, a. Czyli a=1.

Wykres funkcji wielomianowej trzeciego stopnia gx=-x3+b przecina oś Y w punkcie o współrzędnych 0, 1, zatem b=1.

Słownik

miejsce zerowe funkcji
miejsce zerowe funkcji

taki argument x, dla którego wartość funkcji równa się zero