Węglowodory – organiczne związki chemiczne zawierające w swojej strukturze wyłącznie atomy węgla i wodoru. Wszystkie one składają się z podstawowego szkieletu węglowego (powiązanych z sobą atomów węgla) i przyłączonych do tego szkieletu atomów wodoru.
Indeks górny Źródło: P. Atkins, L. Jones, Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2004, s. 524‑525. Indeks górny koniecŹródło: P. Atkins, L. Jones, Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2004, s. 524‑525.
Jedną z grup węglowodorów, które zawierają jedno lub więcej wiązań wielokrotnych w cząsteczce, są węglowodory nienasycone.węglowodory nienasyconewęglowodory nienasycone.
1
Polecenie 1
Polietylen (PE) to polimer otrzymywany w wyniku niskociśnieniowej polimeryzacji pewnego węglowodoru. Po raz pierwszy zsyntetyzował go w roku niemiecki chemik, a jego współpracownicy zbadali białą, woskowatą substancję, odkrywając, że składa się ona z wielu powtarzających się i identycznych fragmentów (mer).
R1Qxgny9QXxpd
Wykonaj doświadczenie, na podstawie którego potwierdzisz, że produktem depolimeryzacjidepolimeryzacjadepolimeryzacji folii polietylenowej jest związek o charakterze nienasyconym. Postaw hipotezę i rozwiąż problem badawczy. Przedstaw schematyczny rysunek doświadczenia. Opisz wykonywane czynności. W formularzu zapisz wyniki w postaci równań reakcji. Nazwij organiczne produkty reakcji i określ typ reakcji (np. addycjaaddycjaaddycja, substytucja, utlenianie i redukcja). Sformułuj wnioski wynikające z doświadczenia.
RnOJkgOzRA2b7
Schematyczny rysunek doświadczenia
RiDcmzcwRh3tG
Równania reakcji
RP29pcAhTqxZ5
R17FJy5SI5w8W
Zastanów się, jakie próby można wykonać, korzystając z poniższych odczynników i materiałów:
wodny roztwór ;
folia polietylenowa;
palnik gazowy.
Sprawdź, czy zapisane przez Ciebie informacje są zbliżone do poniższych.
Hipoteza badawcza
Produktem depolimeryzacji polietylenu jest węglowodór nienasycony, ponieważ odbarwia wodny roztwór i roztwór bromu w chloroformie.
Opis czynności
Do probówki wprowadź kawałek folii z polietylenu.
Probówkę z folią zamknij korkiem z dwiema rurkami szklanymi, połączonymi z innymi probówkami.
Dwie probówki umieść w statywie. Do jednej probówki dodaj w chloroformie, a do drugiej taką samą objętość wodnego roztworu .
Probówkę z folią polietylenową umieść przy pomocy łąpy drewnianej w płomieniu palnika i ogrzewaj.
Obserwuj zmiany zachodzące w probówkach umieszczonych w statywie.
Sprzęt laboratoryjny i materiały
trzy próbówki szklane z gumowym korkiem;
rurki szklane do odprowadzania gazów;
folia polietylenowa;
łapa drewniana
palnik gazowy.
Odczynniki
brom w roztworze chloroformu;
wodny roztwór ;
Schematyczny rysunek doświadczenia
Rse0CrbWzwxn4
Obserwacje
Po podgrzaniu folii polietylenowej w probówce wydziela się gaz, który wprowadzony do roztworu bromu w chloroformie odbarwia go (pomarańczowa barwa zanika). Gaz, wprowadzony do probówki z z wodnym roztworem , powoduje zanik fioletowego zabarwienia i powstanie brunatnego osadu.
Wnioski
1. Termiczny rozkład folii polietylenowej prowadzi do depolimeryzacji polimeru.
2. W procesie depolimeryzacji powstaje węglowodór nienasycony (eten).
3. Odbarwienie roztworów i roztworu bromu w chloroformie potwierdza nienasycony charakter produktu depolimeryzacji.
Równania reakcji
R6RUJdj7T6UL2
Słownik
depolimeryzacja
depolimeryzacja
proces odwrotny do polimeryzacji, który polega na rozkładzie polimeru z wytworzeniem właściwego monomeru (lub monomerów)
węglowodory nienasycone
węglowodory nienasycone
węglowodór zawierający między atomami węgla wiązania wielokrotne
addycja
addycja
(łac. additio „dodawanie”) proces przyłączania do atomów węgla połączonych wiązaniem podwójnym lub potrójnym cząsteczek homo- lub heteroatomowych, w wyniku czego zmniejsza się krotność wiązania w cząsteczce organicznego substratu.
Bibliografia
Bieniek G., Chemia doświadczenia chemiczne w zadaniach, Trening przed maturą, Wydawnictwo Szkolne Omega, Kraków 2007.
Dudek‑Różycki K., Płotek M., Wichur T., Węglowodory. Repetytorium i zadania, Kraków 2020.
Dudek‑Różycki K., Płotek M., Wichur T., Kompendium terminologii oraz nazewnictwa związków organicznych. Poradnik dla nauczycieli i uczniów, Kraków 2020.
Jagodziński P., Wolski R., Aspekty Metodyczne eksperymentów chemicznych, Szkoła ponadgimnazjalna, Nowa podstawa Programowa, cz. 2, Warszawa 2013.
Krzeczkowska M., Loch J., Mizera A., Repetytorium chemia : Liceum – poziom podstawowy i rozszerzony, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa – Bielsko‑Biała 2010.