Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
przemysł
Definicja: przemysł

Dział nierolniczej produkcji materialnej, w którym wydobywanie zasobów przyrody oraz ich przetwarzanie w dobra zaspokajające potrzeby ludzi jest prowadzone w dużych rozmiarach, przy zastosowaniu podziału pracy i przy użyciu maszyn (do przemysłu nie zalicza się rzemiosła i budownictwa).
Indeks dolny Źródło: Encyklopedia PWN Indeks dolny koniec

Reindustrializacja jest to proces sukcesywnej przemiany w strukturze przemysłu gałęzi kapitałochłonnych (wykazujących się dużymi potrzebami energetycznymi, surowcowymi i siły roboczej) na intelektualnie intensywne, które wykazują duże zapotrzebowanie na wysoko wykwalifikowaną kadrę pracowniczą i wymagają zaangażowania nauki.

Proces reindustrializacji najczęściej ma miejsce na terenach, które zostały negatywnie doświadczone procesem dezindustrializacjidezindustrializacjadezindustrializacji, w wyniku którego pojawił się problem bezrobocia oraz kryzys gospodarczy. Omawiany proces nie polega na ponownym budowaniu zlikwidowanych zakładów, a na tworzeniu nowych, rentownych przedsiębiorstw o innym profilu lub zmianie sposobu funkcjonowania i zarządzania zakładem. Reindustrializacja zajmuje się głównie stymulacją i rozwojem ośrodków high‑techhigh‑techhigh‑tech.

Rhhoff8Os2twD
Firma Optopol z Zawiercia jako przykład reindustrializacji
Źródło: dostępny w internecie: optopol.com, tylko do użytku edukacyjnego.
RACRTs4VPv0xm
Firma Indesit jako przykład reindustrializacji w Łódzkiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej
Źródło: dostępny w internecie: mercor.com.pl, tylko do użytku edukacyjnego.

Industrializacja jest to proces uprzemysłowienia, odgrywa bardzo ważną rolę w postępie cywilizacyjnym. Proces industrializacji tworzy nowe miejsca pracy, zwiększa wzrost gospodarczy oraz przynosi zmiany w zarządzaniu systemami społeczno‑ekonomicznymi. W szerokiej perspektywie industrializacja zwiększa znaczenie sektora usług. W sytuacji, w której sektor ten ma przewagę nad sektorem przemysłowym, mamy do czynienia z przejściem gospodarki w erę poprzemysłową (postindustrialną). Zmiana w hierarchii sektorów gospodarczych stwarza problemy w relacjach między sektorami. Procesowi temu towarzyszą też kłopoty ekonomiczne i społeczne – pojawiają się postulaty dotyczące powrotu do wcześniejszego układu.

Rs1PIqo8FuoWY1
Udział przemysłu wysokich i średnich technologii w produkcji przemysłowej ogółem, 2016 r.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., oprac. na podstawie ourworldindata.org, licencja: CC BY-SA 3.0.

W Polsce reindustrializacja została zainicjowana w 2012 roku utworzeniem programu Inwestycje Polskie. Zakłada on inwestowanie w energetykę oraz infrastrukturę transportową, a jego celem jest aktywizacja gospodarki. W 2017 roku powstał dokument pt. Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, nazywany również Planem Morawieckiego. Wskazano w nim potrzebę inwestycji w przemysł nowoczesnych technologii poprzez:

  • produkcję pojazdów elektrycznych oraz budowę klastra elektromobilnościelektromobilnośćelektromobilności,

  • projektowanie oraz budowę nowoczesnych jednostek pływających (np. statki, promy) i konstrukcję morskich (platformy wydobywcze),

  • rozwój technologii lotniczych i kosmicznych,

  • budowę centralnego portu lotniczego oraz centralnego dworca kolejowego,

  • produkcję sprzętu, urządzeń medycznych oraz wytwarzanie wyrobów farmaceutycznych,

  • rozwój przemysłu meblarskiego poprzez wdrażanie nowych technologii.

Pakt dla Nauki to zestaw propozycji, które mają na celu poprawę sytuacji nauki i polepszenie kondycji uczelni w Polsce. Określone są tam aktualne problemy systemu oraz propozycje ich rozwiązania.

Reindustrializacja jest procesem niezbędnym dla poprawnego funkcjonowania gospodarki. Pozwala na zbliżenie udziału sektora usług z produkcją przemysłową. Brak jest jednak jednoznacznych wytycznych dotyczących ingerencji państwa w gospodarkę.

Reindustrializacja na świecie

Coraz większa liczba firm decyduje się na przeniesienie swojej produkcji z Azji czy Afryki na kontynent, na którym sprzedaż ich produktów jest największa w myśl zasady: „Jeśli produkujesz urządzenia tam, gdzie następnie mają być sprzedawane, nie muszą one płynąć przez połowę świata”. Stosowanie się do tej reguły pozwala zaoszczędzić wiele czasu oraz pieniędzy.

Amancio Ortega Gaona, hiszpański potentat marki odzieżowej oraz twórca marki Inditex (właściciel między innymi marki Zara), zawdzięcza swój sukces między innymi temu, że większość ubrań produkowanych jest w Hiszpanii, a nie dalekich krajach azjatyckich. Rozwiązanie takie znacznie skraca łańcuch dostaw.

Rue9chDPb1A2V
Główna siedziba firmy Inditex w Hiszpanii
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, domena publiczna.

Z kolei Herbert Hainer, prezes zarządu firmy Adidas, twierdzi, że konieczne jest przywrócenie produkcji tej marki do głównych rynków zbytu (Europa oraz Stany Zjednoczone). Usprawni to działanie firmy i znacznie ułatwi dostawę nowych kolekcji do sklepów. Według prognoz firmy rozwiązanie to ma zwiększyć zyski nawet o 15% netto w skali roku.

R5ynOAdW01zLc
Fabryka firmy Adidas w Niemczech
Źródło: Avda, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.

Brytyjska marka odzieżowa z blisko 130‑letnim doświadczeniem, Jaeger, doszła do wniosku, że po piętnastu latach produkcji poza granicami kraju warto jest ją przywrócić, z zamiarem przyspieszenia procesu wprowadzania towarów na sklepowe półki oraz zwiększenia jakości produktów.

Motorola (marka będąca obecnie w posiadaniu Google) zapowiedziała otwarcie fabryki w teksańskim Fort Worth, gdzie jej plany dotyczą produkcji Moto X, czyli urządzenia, które jako pierwsze w historii tej firmy będzie produkowane tylko na terenie Stanów Zjednoczonych. Wraz z budową zakładu ma powstać blisko dwa tysiące nowych miejsc pracy. Jest to jeden z ważniejszych argumentów przemawiających za lokalną produkcją.

Firma Hitachi Rail Europe z siedzibą w Londynie otworzyła we wrześniu 2016 roku fabrykę szynowych pojazdów w miejscowości Newton Aycliffe. Media nazwały tę strategiczną decyzję firmy powrotem prawdziwej produkcji szynowej do Wielkiej Brytanii (co niewątpliwie pozytywnie wpłynęło na stronę marketingową tej decyzji). Fabrykę każdego miesiąca opuszcza około 35 pojazdów, a zatrudnienie w niej znalazło około 730 osób.

RfxiOkEfTPr3h
Fabryka pojazdów szynowych Hitachi w miejscowości Newton Aycliffe
Źródło: dostępny w internecie: hulldailymail.co.uk, tylko do użytku edukacyjnego.

Jak widać na podstawie omówionych przykładów, wiele firm w wielu państwach świata przechodzi proces reindustrializacji w celu zbliżenia sektora przemysłu i usług, co pozwala na skrócenie czasu, w którym można dostarczyć produkt klientowi, a także umożliwia zaoszczędzenie wydatków związanych z transportem.

Słownik

dezindustrializacja
dezindustrializacja

proces, w którym następuje zanik tradycyjnych gałęzi przemysłu

high‑tech
high‑tech

gałąź przemysłu wykorzystująca najnowsze osiągnięcia naukowe, techniczne i technologiczne, zarówno w procesie produkcyjnym, jak i samym produkcie

elektromobilność
elektromobilność

całokszałt zagadnień związanych ze stosowaniem pojazdów z napędem elektrycznym

nanotechnologia
nanotechnologia

dziedzina nauki i inżynierii materiałowej zajmująca się kontrolowanym wytwarzaniem nanostruktur i nanomateriałów oraz metodami służącymi do ich badania i modelowania
Indeks dolny Źródło: Encyklopedia PWN Indeks dolny koniec

nanomateriały
nanomateriały

klasa materiałów, w których wielkość agregatów atomowych (ziaren krystalicznych faz o określonym składzie, agregatów amorficznych, mieszanych struktur częściowo krystalicznych) zawiera się (umownie) w zakresie 1–100 nm
Indeks dolny Źródło: Encyklopedia PWN Indeks dolny koniec