Przeczytaj

Pozycja ustrojowa Sądu Najwyższego

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalona 2 kwietnia 1997 r., utrzymała wcześniej utrwaloną pozycję ustrojową Sądu Najwyższego i zasadę, według której SNSNSN jest naczelnym organem sądowym i sprawuje nadzór judykacyjnynadzór judykacyjnynadzór judykacyjny nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych. Wprowadziła zmiany w zakresie trybu powoływania Pierwszego Prezesa SN i jego kadencyjności. Uprawnienie do powoływania go przyznała Prezydentowi RPRPRP. Kadencja Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego trwa sześć lat.

Konstytucja RP wprowadziła dwuinstancyjne sądownictwo administracyjne, które wyłączono spod nadzoru judykacyjnego SN. Kompetencje w sprawach administracyjnych przejął Naczelny Sąd Administracyjny.

RuiGJg2mMaf3R
Zdjęcie przedstawia fragment budynku. Na ścianie znajduje się polskie godło oraz napis Trybunał Konstytucyjny.
Wskaż różnice między Sądem Najwyższym a Trybunałem Konstytucyjnym.
Źródło: Adrian Grycuk, licencja: CC BY-SA 3.0.

Funkcje Sądu Najwyższego

Najważniejsze podstawy prawne działania SN to Konstytucja RP oraz Ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym.

Sąd Najwyższy realizuje wiele funkcji, które można podzielić na dwie grupy:

R1Xn2qvqfSMSm
konstytucyjne Do funkcji konstytucyjnych zaliczamy nadzór w zakresie orzekania nad działalnością sądów powszechnych oraz wojskowych., inne Do innych funkcji realizowanych przez SN należą m.in.:
  • rozpoznawanie skarg kasacyjnych w postępowaniu cywilnym od prawomocnych orzeczeń kończących postępowanie w sprawie;
  • rozpoznawanie kasacji w postępowaniu karnym od prawomocnego wyroku sądu odwoławczego;
  • podejmowanie uchwał w celu wyjaśnienia przepisów prawnych rodzących rozbieżności w orzecznictwie;
  • rozstrzyganie zagadnień prawnych kierowanych przez sądy odwoławcze;
  • rozpoznawanie protestów wyborczych;
  • stwierdzanie ważności wyborów i referendów ogólnokrajowych.

konstytucyjne
Do funkcji konstytucyjnych zaliczamy nadzór w zakresie orzekania nad działalnością sądów powszechnych oraz wojskowych.

inne
Do innych funkcji realizowanych przez SN należą m.in.:

  • rozpoznawanie skarg kasacyjnych w postępowaniu cywilnym od prawomocnych orzeczeń kończących postępowanie w sprawie;
  • rozpoznawanie kasacji w postępowaniu karnym od prawomocnego wyroku sądu odwoławczego;
  • podejmowanie uchwał w celu wyjaśnienia przepisów prawnych rodzących rozbieżności w orzecznictwie;
  • rozstrzyganie zagadnień prawnych kierowanych przez sądy odwoławcze;
  • rozpoznawanie protestów wyborczych;
  • stwierdzanie ważności wyborów i referendów ogólnokrajowych.
Rf77Wr4ZNBbOX
Zdjęcie przedstawia szklany, kilkupiętrowy budynek. Elementy budynku są podtrzymywane przez pokryte patyną kariatydy, czyli podpory w kształcie postaci kobiecych. Obok znajdują się również dwie kolumny, na jednej z nich jest płaskorzeźba wagi.
Zastanów się, która z funkcji SN jest twoim zdaniem najważniejsza. Uzasadnij swoje zdanie.
Źródło: Wojciech Muła, licencja: CC BY-SA 4.0.

Struktura wewnętrzna SN

Organizację wewnętrzną Sądu Najwyższego określa regulamin zawarty w rozporządzeniu Prezydenta RP.

W skład SN wchodzą następujące izby:

RN0lEcYBmJ8XY1
Mapa myśli. Lista elementów: Nazwa kategorii: Sąd Najwyższy{color=#7397A7}Elementy należące do kategorii Sąd NajwyższyNazwa kategorii: Izba Cywilna{value=40}{color=#71A5B8}Nazwa kategorii: Izba Karna{value=40}{color=#6089A1}Nazwa kategorii: Izba Pracy [br]i Ubezpieczeń Społecznych{value=40}{color=#6E7E9A}Nazwa kategorii: Izba Kontroli Nadzwyczajnej[br] i Spraw Publicznych{value=40}{color=#59769D}Nazwa kategorii: Izba Dyscyplinarna{value=40}{color=#6687A2}Koniec elementów należących do kategorii Sąd Najwyższy{color=#7397A7}
Struktura wewnętrzna Sądu Najwyższego
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Organami Sądu Najwyższego są:

  • Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego;

  • Prezes Sądu Najwyższego (dla każdej z izb);

  • Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego;

  • zgromadzenie sędziów izby Sądu Najwyższego (dla każdej z izb);

  • Kolegium Sądu Najwyższego.

Rnvf2dE9sBCE3
Zdjęcie przedstawia pomieszczenie. Na ścianie wiszą zdjęcia mężczyzn w garniturach. Pod każdym ze zdjęć znajduje się tabliczka z podpisem. Nad zdjęciami jest napis Pierwsi Prezesi Sądu Najwyższego.
Fotografie Pierwszych Prezesów SN w holu gmachu Sądu Najwyższego
Źródło: Adrian Grycuk, licencja: CC BY-SA 3.0.

Słownik

nadzór judykacyjny
nadzór judykacyjny

nadzór w wymiarze sprawiedliwości sprawowany w zakresie orzekania (nadzór nad orzeczeniami sądów)

RP
RP

Rzeczpospolita Polska

SN
SN

Sąd Najwyższy

trójpodział władzy
trójpodział władzy

model organizacji państwa, w którym funkcje prawodawcze, wykonawcze i sądownicze są od siebie oddzielone i powierzone niezależnym podmiotom

Wprowadzenie
Gra interaktywna