Przeczytaj
Lalka i perła to zbiór esejówesejów dotyczących Lalki Bolesława Prusa, który Olga Tokarczuk wydała w 2001 roku. W tym swoistym intymnym notatniku pisarka podzieliła się z czytelnikami swoim osobistym odczytaniem najważniejszej polskiej powieści doby dojrzałego realizmu. Tokarczuk widzi w Lalce powieść inicjacyjnąpowieść inicjacyjną, opowieść o doświadczaniu świata na różnych poziomach oraz poszukiwaniu istoty ludzkiego istnienia. Jak pisze we wstępie do swojego zbioru:
Lalka i perłaTekst ten powstał jako prywatny notatnik z kolejnej lektury Lalki. Nie zastanawiałam się nad językiem powieści, nad jej miejscem w historii literatury czy jej recepcją. Pominęłam wiele istotnych wątków, koncentrując się zaledwie na przypadku Wokulskiego. Chodziło mi raczej o odpowiedź na pytanie: dlaczego mnie ta książka porusza, czym wciąga w siebie, co mi daje, co sobie dzięki niej uświadamiam, co w niej rozpoznaję jako swoje. W gruncie rzeczy doszło między nami do wymiany – przede mną rozpostarł się jej świat ze swoimi prawami, postaciami, mechanizmami, ja zaś nadałam mu swój własny sens, nałożyłam na niego prywatną siatkę znaczeń. Mam nadzieję, że nie jest to nadużycie.
Źródło: Olga Tokarczuk, Lalka i perła, Kraków 2020, s. 7.
Słownik
(fr. essai – doświadczenie, próba) – krótka rozprawa naukowa lub literacka ujmująca temat w sposób subiektywny, łącząca elementy prozy artystycznej, naukowej i publicystycznej
(łac. initiatio – inicjacja – początek nowego etapu w procesie dorastania związany ze zdobyciem nowych doświadczeń) – gatunek powieści, w której ukazany jest proces dojrzewania bohatera doświadczającego pewnego rodzaju wtajemniczenia, np. osiągającego wyższy poziom samoświadomości lub wiedzy o świecie