Ogniwa systemu opieki zdrowotnej

Najważniejszymi ogniwami systemu opieki zdrowotnej w naszym kraju są praktyki lekarzy, pielęgniarek i położnych, przychodnie oraz szpitale.

Podstawowa opieka zdrowotna (POZ)

Każdy obywatel ma prawo do bezpłatnej diagnostyki i leczenia u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Można się zgłaszać do niego w razie choroby, na okresowe badania kontrolne oraz szczepienia. Aby skorzystać z wizyty, trzeba się zapisać do przychodni, wypełniając odpowiednią deklarację. Zazwyczaj przy tej okazji pacjenci zapisują się także do pielęgniarki (a kobiety również do położnej). W przypadku gdy choroba uniemożliwia pacjentom dotarcie do poradni POZ, można zamówić wizytę domową lekarza, pielęgniarki lub położnej.

Rir184GfP9n5S

Zdjęcie przedstawia lekarkę, która wykonuje zastrzyk w ramię starszemu mężczyźnie. Kobieta jest dojrzała, ma krótkie, ciemne włosy oraz założony biały kitel. Mężczyzna jest łysiejący, ma zmarszczki na twarzy, okulary oraz ciemną koszulę.

Leczenie specjalistyczne, czyli ambulatoryjna opieka specjalistyczna (AOS)

Jeśli lekarz POZ uzna, że pacjent potrzebuje leczenia specjalistycznego, wypisuje skierowanie do specjalisty. Pacjent trafia wówczas do poradni działającej w ramach AOS. Może wybrać poradnię specjalistyczną (taką, do jakiej ma skierowanie), spośród tych, z którymi Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ)NFZNarodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) podpisał umowę, i zapisać się, ale tylko do jednej z nich. Zapisy mogą być dokonywane telefonicznie, mailowo lub osobiście, bez druku skierowania, ale dokument ten trzeba dostarczyć w ciągu 14 dni od umówienia wizyty.

Grupy pacjentów, które nie muszą mieć skierowania do poradni specjalistycznej, to m.in.:

• osoby chore na gruźlicę;

• osoby zakażone wirusem HIV;

• inwalidzi wojenni i wojskowi, kombatanci oraz osoby represjonowane;

• cywilne, niewidome ofiary działań wojennych;

• uprawnieni żołnierze lub pracownicy, w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa;

• weterani poszkodowani, w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa;

• osoby uzależnione od alkoholu, środków odurzających i substancji psychotropowych, w zakresie lecznictwa odwykowego;

• działacze opozycji antykomunistycznej oraz osoby, które były represjonowane z powodów politycznych;

• osoby mające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.

W polskich przychodniach nie obowiązuje już tzw. rejonizacja, pacjent może wybrać placówkę, w której rzeczywiście chce się leczyć, nawet w innej miejscowości niż ta, w której mieszka.

Rx3DuaK5UawqY

Zdjęcie przedstawia pojazd wojskowy, na którym znajduje się polska flaga oraz tablica z napisem w języku arabskim. Pojazd znajduje się na szosie, wokół widoczna jest pustynia. Na zdjęciu są dwaj uzbrojeni żołnierze w mundurach moro oraz kaskach. Jeden stoi na szosie, a drugi siedzi na dachu pojazdu.

Szpitale

Do szpitala mogą skierować pacjenta lekarz POZ i lekarz specjalista. Można wybrać dowolny szpital na terenie całej Polski, który ma podpisaną umowę z NFZ. W sytuacji gdy jest to konieczne ze względu na stan zdrowia pacjenta, do szpitala może skierować także lekarz przyjmujący prywatnie, który nie ma podpisanej umowy z NFZ, a za leczenie szpitalne pacjent nie musi wtedy płacić. Nie ma jednak prawa do wykonania bezpłatnych badań czy bezpłatnej konsultacji u specjalisty na NFZ na podstawie skierowania lekarza prywatnego. Na takie może kierować wyłącznie lekarz, który ma kontrakt z NFZ lub pracuje w placówce mającej taki kontrakt. Skierowanie na leczenie szpitalne zachowuje swoją ważność do czasu ustalenia terminu przyjęcia pacjenta.

Do szpitala można się zgłosić także samemu, bez skierowania, w razie wypadku, zatrucia, urazu, rozpoczęcia się porodu, w sytuacji zagrożenia życia lub nagłego pogorszenia się zdrowia. Służą temu Szpitalne Oddziały Ratunkowe (SOR). Jednakże szpital ma prawo przyjąć pacjenta na leczenie w oddziale szpitalnym w ustalonym przez niego czasie, nie zawsze jest to od razu – w zależności od stanu zdrowia chorego i możliwości przyjęcia w danym momencie. Natomiast w przypadku nagłego zagrożenia życia lub zdrowia szpital musi przyjąć pacjenta niezwłocznie, by go ratować. Jeżeli nie ma takiej możliwości, powinien zadbać, by pacjent przejechał odpowiednim transportem medycznym do właściwej placówki. Przy szpitalach działają także punkty nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej. Przeznaczone są one dla osób potrzebujących pilnej pomocy medycznej, których życie nie jest jednak zagrożone.

Od 2017 r. funkcjonuje w Polsce tzw. sieć szpitali. Kilkaset placówek z całego kraju zostało włączonych do systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń. Mają one zagwarantowane finansowanie z Narodowego Funduszu Zdrowia. Są wśród nich szpitale państwowe, prywatne oraz należące do powiatów i województw.

RtE3unhFJ0H75

Zdjęcie przedstawia trzech chirurgów w trakcie wykonywania operacji. Mają założone zielone kitle, maseczki oraz czepki. Operowany pacjent leży na stole operacyjnym i jest przykryty zielonym materiałem. Nad stołem ustawione są lampy.

Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne

O tym, kto w Polsce podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, mówią przepisy Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają m.in.:

1) osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są:

• pracownikami w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych;

• rolnikami lub ich domownikami w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników;

• osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej;

• osobami duchownymi.

2) żołnierze, o ile nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia z innego tytułu;

3) policjanci;

4) posłowie pobierający uposażenia poselskie oraz senatorowie pobierający uposażenie senatorskie;

5) sędziowie i prokuratorzy;

6) bezrobotni niepodlegający obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu;

7) osoby bezdomne, wychodzące z bezdomności, niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.

Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne

Osoba mieszkająca w Polsce, nieobjęta powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym, może nabyć prawo do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, korzystając z ubezpieczenia dobrowolnego. W celu zawarcia stosownej umowy powinna zgłosić się do oddziału wojewódzkiego NFZ. Po zawarciu tej umowy musi także dokonać odpowiednich zgłoszeń w ZUSZUSZUS. Osoba ta i członkowie jej rodziny zgłoszeni do ubezpieczenia uzyskują prawo do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego z dniem określonym w umowie.

RzDjvFVt6IVYF

Zdjęcie przedstawia zbliżenie na tułów lekarza. Ukazany jest biały kitel, założony na szyję stetoskop oraz kilka długopisów w kieszeni.

Ministerstwo Zdrowia

Ministerstwo Zdrowia to urząd administracji rządowej kierowany przez Ministra Zdrowia. Do zakresu zadań tej jednostki należą między innymi:

• nadzór nad Narodowym Funduszem Zdrowia;

• refundacja leków, wyrobów medycznych i środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego;

• nadzór nad wykonywaniem zawodów medycznych;

• opracowywanie i koordynowanie realizacji programów zdrowotnych;

• organizacja i nadzór nad systemem Państwowego Ratownictwa Medycznego;

• realizacja zadań związanych z lecznictwem uzdrowiskowym.

Struktura Ministerstwa Zdrowia składa się z następujących komórek organizacyjnych:

• gabinet polityczny ministra zdrowia;

• departamenty – powołane do realizacji merytorycznych zadań ministra zdrowia;

• biura – powołane do realizacji zadań związanych z obsługą ministra zdrowia i ministerstwa.

Minister Zdrowia nadzoruje wiele organów, np.:

• Głównego Inspektora Sanitarnego;

• Głównego Inspektora Farmaceutycznego.

Podlegają mu także inne jednostki, m.in.:

• Agencja Badań Medycznych;

• Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji;

• Centrum Egzaminów Medycznych;

• Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia.

R18oxOCTLCAdi

Zdjęcie przedstawia dwie tablice stojące przed budynkiem. Na górnej czerwonej tablicy jest biały napis: Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu. Wejście. Na dolnej niebieskiej tablicy są narysowane grzyby oraz widnieje napis: Porady grzybowe.

Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ)

Narodowy Fundusz Zdrowia jest państwową jednostką organizacyjną, pełniącą funkcję płatnika w polskim systemie opieki zdrowotnej. Finansuje świadczenia zdrowotne udzielane ubezpieczonym i refunduje leki z pieniędzy pochodzących z obowiązkowych składek ubezpieczenia zdrowotnego NFZ. Narodowy Fundusz Zdrowia składa się z Rady i Prezesa Funduszu oraz rady oddziałów wojewódzkich Funduszu z ich dyrektorami. Rada Funduszu jest powoływana przez Prezesa Rady Ministrów na 5 lat. Prezesa Funduszu powołuje minister właściwy ds. zdrowia, zasięgając opinii Rady Funduszu. Struktura organizacyjna NFZ składa się z Centrali Funduszu, oddziałów wojewódzkich i ich delegatur. W każdym województwie znajduje się oddział NFZ.

Do zadań NFZ należy m.in.:

• określanie jakości i dostępności oraz analiza kosztów świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie niezbędnym do prawidłowego zawierania umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, a także refundacja kosztów świadczeń udzielonych ubezpieczonym;

• przeprowadzanie konkursów ofert, rokowań i zawieranie umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, a także monitorowanie ich realizacji i rozliczanie;

• finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych świadczeniobiorcom innym niż ubezpieczeni, spełniającym kryterium dochodowe;

• opracowywanie, wdrażanie, realizowanie i finansowanie programów zdrowotnych;

• wykonywanie zadań zleconych, w tym finansowanych przez ministra właściwego ds. zdrowia, w szczególności realizacja programów zdrowotnych;

• promocja zdrowia;

• prowadzenie Centralnego Wykazu Ubezpieczonych;

• prowadzenie wydawniczej działalności promocyjnej i informacyjnej w zakresie ochrony zdrowia.

RXweBWOWwklVA

Zdjęcie przedstawia okrągły kaseton wiszący na ceglanej ścianie. Na kasetonie znajduje się czerwone serduszko na tęczowym tle. Na serduszku jest biały napis: Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy. Wokół kasetonu jest następujący napis: Fundacja dziękuje wszystkim darczyńcom za pomoc w zakupie sprzętu.

Słownik