Przeczytaj
Współdziałanie genów nieallelicznych
Geny niealleliczne to genygeny, których dziedziczenie jest niezależne. Zazwyczaj są one położone na różnych chromosomach. Pomimo różnej lokalizacji geny te mogą się dopełniać, czyli współdziałać w wytworzeniu tej samej cechy.
Geny niealleliczne mogą też znajdować się na tym samym chromosomie, ale wówczas mają odlegle położone loci. Wynika to z faktu, że wraz ze wzrostem odległości loci dwóch genów na chromosomie rośnie szansa, że podczas mejozy zajdzie między nimi wymiana odcinków chromatyd chromosomów homologicznych (crossing‑overcrossing‑over), rozrywająca sprzężenie tych genów.
Geny dopełniające się (komplementarne)
Przykładem współdziałania genów nieallelicznych jest synteza antocyjanuantocyjanu u groszku pachnącego (Lathyrus odoratus), warunkującego czerwony kolor jego kwiatów. Powstanie tego naturalnego barwnika roślinnego zależy od aktywności dwóch enzymów (na poniższym schemacie oznaczonych jako 1 i 2), które są kodowane przez dwa niealleliczne geny i .
Synteza antocyjanu jest możliwa, gdy dany osobnik ma zarówno przynajmniej jeden allelallel dominujący , warunkujący wytworzenie enzymu 1, jak i przynajmniej jeden allel dominujący , warunkujący wytworzenie enzymu 2. Z tego warunku wynika, że organizm o genotypie albo będzie charakteryzował się białymi kwiatami, natomiast kwiaty czerwone będzie miał osobnik o genotypie lub . Wynika to z faktu, że posiada on co najmniej jeden allel dominujący każdego z dwóch genów, więc dojdzie do syntezy antocyjanu.
W wyniku skrzyżowania organizmów o białych kwiatach (; ) powstaje pokolenie FIndeks dolny 11, w którym wszystkie organizmy potomne mają czerwone kwiaty. Dzieje się tak, ponieważ każdy z osobników rodzicielskich dostarczył gamety z jednym dominującym allelem.
Po skrzyżowaniu organizmów z pokolenia FIndeks dolny 11 powstanie pokolenie FIndeks dolny 22, u którego stosunek kwiatów białych do czerwonych wyniesie 7: 9. Organizmy o czerwonych kwiatach mają w swoich genotypach zarówno allel dominujący , jak i allel dominujący .
Antocyjany, które zabarwiają kwiaty roślin, m.in. groszku pachnącego, przyjmują różną barwę w zależności od pH: w środowisku kwaśnym są czerwone, natomiast w zasadowym – fioletowe. Rośliny o jednakowym genotypie mogą więc różnić się fenotypemfenotypem.
Słownik
jedna z wersji genu różniąca się od pozostałych sekwencją nukleotydów
barwnik antocyjanowy będący organicznym związkiem chemicznym z grupy flawonoidów; warunkuje barwę kwiatów i owoców: od czerwonej po fioletową, zależną od pH soku komórkowego
proces polegający na wzajemnej wymianie odpowiadających sobie odcinków chromatyd chromosomów homologicznych; rezultatem crossing‑over jest przetasowanie genów pochodzenia matczynego i ojcowskiego, prowadzące do powstania nowych, przypadkowych kombinacji alleli w ramach jednego chromosomu; zachodzi w profazie I mejozy
zespół wszystkich cech danego organizmu; fenotyp warunkowany jest zarówno przez geny, jak i przez środowisko
podstawowa jednostka dziedziczenia