Antropologia fizyczna to nauka o człowieku, z kolei antropologia kulturowa jest nauką o człowieku jako jednostce w społeczeństwie, człowieku jako twórcy kultury. Socjologia natomiast jest nauką o społeczeństwie. Dopiero w czasach rewolucji przemysłowej pojawiło się zapotrzebowanie na systematyczną refleksję nad stosunkami społecznymi w zbiorowościach. Związki między socjologią i antropologią są bardzo bliskie. Zarówno antropologia, jak i socjologia zajmują się zbiorowościami ludzi i ich kulturą, którą wytworzyli w czasie trwania tych zbiorowości. O ile jednak socjologia badała społeczeństwa współczesne socjologom, zmieniające się pod wpływem uprzemysłowienia, to klasycznym przedmiotem antropologii były tzw. społeczności (społeczeństwa) tradycyjne (przedprzemysłowe). A wśród nich: zbieracko‑łowieckie, które, przynajmniej częściowo, prowadzą koczowniczy tryb życia, i społeczeństwa rolnicze.
Społeczeństwa tradycyjne (przedprzemysłowe)
RIwGm7WeAa9UO1
Metoda badań wg Bronisława Malinowskiego
Bronisław MalinowskiMalinowskiBronisław Malinowski zrewolucjonizował antropologię społeczną, która w jego czasach bazowała głównie na badaniach „gabinetowych”. Według Malinowskiego natomiast podstawowymi źródłami danych powinna być obserwacja. O ile to możliwe, obserwacja uczestnicząca, a także rozmowy z członkami badanej społeczności.
Malinowski
RUrcYmqc0Dmyk1
Bronisław Malinowski (1884–1942) – polski antropolog społeczny i ekonomiczny, podróżnik, a także filozof, etnolog, religioznawca i socjolog. Większość życia zawodowego spędził w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych oraz na wyspach Melanezji, gdzie prowadził badania terenowe, będąc pionierem w tej dziedzinie.
Bronisław MalinowskiArgonauci Zachodniego Pacyfiku. Relacje o poczynaniach i przygodach krajowców z Nowej Gwinei
Tylko takie źródła etnograficzne mają bezsporną wartość naukową, w których możemy przeprowadzić wyraźne rozróżnienie pomiędzy rezultatami bezpośrednich obserwacji i wypowiedziami oraz interpretacjami krajowców z jednej strony, a wnioskami autora opartymi na zdrowym rozsądku i psychologicznym wyczuciu z drugiej strony.
cytat1 Źródło: Bronisław Malinowski, Argonauci Zachodniego Pacyfiku. Relacje o poczynaniach i przygodach krajowców z Nowej Gwinei, Warszawa 1981, s. 30.
W przekonaniu Malinowskiego wiele zjawisk niezwykle doniosłych, które nazywa imponderabiliamiimponderabilia imponderabiliami aktualnego życia nie da się uchwycić tylko na podstawie rozmów czy dokumentacji statystycznej. Niezbędna jest obserwacja in vivoin vivoin vivo.
Bronisław MalinowskiArgonauci Zachodniego Pacyfiku. Relacje o poczynaniach i przygodach krajowców z Nowej Gwinei
Tutaj należą takie zjawiska, jak przebieg i rutyna codziennej pracy, szczegóły ubioru i pielęgnacji ciała, sposób przygotowywania i przyjmowania pożywienia; atmosfera rozmów i życia towarzyskiego, przejawy trwałych przyjaźni czy nienawiści, przelotnych sympatii antypatii miedzy ludźmi, a także subtelne, a jednakże nie ulegające wątpliwości, przejawy osobistych próżnostek i ambicji znajdujące wyraz w zachowaniu jednostki oraz w emocjonalnych reakcjach jej najbliższego otoczenia.
argo Źródło: Bronisław Malinowski, Argonauci Zachodniego Pacyfiku. Relacje o poczynaniach i przygodach krajowców z Nowej Gwinei, Warszawa 1981, s. 50.
Oto zestaw zaleceń, jaki sformułował Malinowski dla antropologów, którzy, chcąc odkryć to, co jest zwyczajem i powszechną regułą w badanej społeczności, powinni stać się aktywnymi łowcami, którzy przenikną do sposobów myślenia i odczuwania badanych tubylców.
R16h6MSf9Jd6D
Socjalizacja jako „wychowanie przez samo życie”
Przedmiotem zainteresowania Malinowskiego była rodzina, którą uważał za podstawę struktury społecznej i organizacji pierwotnych społeczności w podklany i klanyklan klany. W pracy Życie seksualne dzikich*Życie seksualne dzikich… szczegółowo analizuje przebieg procesu socjalizacjisocjalizacja socjalizacji: począwszy do narodzin, aż po wejście członka społeczności w dojrzałe, dorosłe życie. Organizacja gospodarstwa domowego w rodzinie Trobriandczyków bazowała na zasadach równości i rozdzieleniu funkcji. Podział obowiązków był ściśle respektowany, a ich wykonywanie znajdowało się pod kontrolą społeczności wioskowej. Tak oto przebiegał proces socjalizacji w społeczności badanej przez Malinowskiego.
*
Bronisław Malinowski, Życie seksualne dzikich w północno‑zachodniej Melanezji, Warszawa 1981 r.
Ra8x3dFI3DaIf
Socjalizacja opisana przez Malinowskiego ma pełny charakter. Obejmowała bowiem wszystkie aspekty życia jednostki. Była jednocześnie niezwykle efektywna. Malinowski rzadko bowiem obserwował wśród Trobriandczyków**Trobriandczyków zachowania naruszające ład aksjonormatywny. Konflikty były najczęściej rozwiązywane zgodnie z obowiązującymi regułami ich rozstrzygania – strony zazwyczaj podporządkowały się tym regułom.
**
Trobriandczycy, nazwa własna Kiriwina lub Kiliwina, lud melanezyjski (Melanezyjczycy), rdzenna ludność Wysp Trobrianda wchodzących w skład państwa Papua‑Nowa Gwinea; mówią językiem kiriwina należącym do języków papuaskich; reprezentują melanezyjski typ fizyczny; są chrześcijanami, głównie protestantami (Encyklopedia PWN)
Słownik
aksjologia
aksjologia
(z gr. axios – godny, cenny; logos – słowo, nauka, wiedza); dział filozofii zajmujący się wartościami; w szerszym znaczeniu to ogólna teoria wartości; w znaczeniu węższym to dziedzina rozważań wchodząca w skład innych dyscyplin naukowych nad wartościami (na przykład moralnymi, estetycznymi, religijnymi itp.); szczegółowe teorie wyjaśniające istnienie i funkcjonowanie wartości
imponderabilia
imponderabilia
coś, co jest trudne do uchwycenia, ale mające wpływ, czasami bardzo duży, na nasze działania; bardzo często są to pewne wartości podstawowe, którymi kierujemy się w życiu, a o których nie chcemy mówić, bo są oczywiste
in vivo
in vivo
(z łac. in vivo – na żywym); termin stosowany zazwyczaj w biologii; odnosi się do czegoś, co ma miejsce wewnątrz żywego organizmu; w naukach społecznych oznacza badanie przebiegające wewnątrz zbiorowości, a nie za pośrednictwem zewnętrznego oglądu, obserwację wewnętrzną (uczestniczącą), a nie badanie pośrednie, na przykład na podstawie danych statystycznych
klan
klan
ród, czyli osoby ze sobą spokrewnione (także spowinowacone); w innym znaczeniu: jest to grupa (związek) osób, które mając wspólne interesy, wspierają się nawzajem
norma
norma
nakaz lub zakaz określonego zachowania, działania mające chronić i zarazem podtrzymywać wartość cenioną w grupie lub całym społeczeństwie; w innym, węższym znaczeniu: trwały, przyjęty w społeczeństwie lub zbiorowościach sposób działania
socjalizacja
socjalizacja
(z łac. socialis – społeczny, towarzyski); uspołecznienie, proces nabywania przez podmiot umiejętności (a przede wszystkim przyswajania sytemu wartości, norm i wzorów zachowań akceptowanych i podtrzymywanych przez zbiorowość lub społeczeństwo); proces, w którym jednostka ze swoimi specyficznymi biologicznymi i psychicznymi dyspozycjami staje się dojrzała społecznie; w wyniku tego zostaje wyposażona w dynamicznie podtrzymywane w okresie całego życia zdolności i umiejętności skutecznego działania w obrębie całego społeczeństwa (jak i w poszczególnych jego elementach); jednocześnie jest to proces powstawania i rozwoju osobowości zachodzący we wzajemnej zależności ze społecznie przekazywanym środowiskiem socjalnym i materialnym