kierunek filozoficzny okresu hellenizmuhellenizmhellenizmu, założony przez Epikura (342‑271 p.n.e.), jego centrum stanowiła szkoła założona po roku 307/306 p.n.e. w Atenach, zwana od miejsca usytuowania Ogrodem (Epikur przeznaczył na swą szkołę dom z ogrodem warzywnym na przedmieściach Aten; działała do II połowy I w. p.n.e.); przeciwstawiając się zdecydowanie założeniom platonizmuplatonizmplatonizmu, epikurejczycy odrzucali istnienie rzeczywistości noetycznejnoezanoetycznej (idee), uznając za realne jedynie to, co poznawalne zmysłowo. Decydującą rolę przypisywali etyce, w której najważniejszą wskazówką słuszności postępowania uczynili przyjemność statyczną, której istotą jest nie dążenie do takich potrzeb, jak np. wesołość, spożywanie wykwintnych potraw, lecz osiągnięcie stanu braku cierpienia i związanego z tym braku potrzeb. Stali na stanowisku odrzucającym Arystotelesowskie ujęcie człowieka jako zoon politikonzoon politikonzoon politikon – zaowocowało to negatywnym podejściem do problematyki społeczno‑politycznej, przypisującym wartość pozytywną wyłącznie temu, co jednostkowe. Najogólniejszą formułą streszczającą założenia epikureizmu jest określenie lathe biosas – „żyj w ukryciu”.

(gr. [to, co jest] nieograniczone, bezgraniczne, nieskończone lub nieokreślone) pojęcie wprowadzone przez Anaksymandra na określenie nieskończonej, nieokreślonej, pozbawionej jakości i będącej w wiecznym ruchu materii

(gr. lenistwo, bezbolesność) spokój duszy i umysłu, pogoda ducha

(gr. ataraksía – obojętność, spokój) postawa niewzruszoności, równowagi i i spokoju ducha, ideał spokoju wewnętrznego człowieka; jedna z cech mędrca według filozofów hellenistycznych: dla Epikura stanowiła przyjemność wyrażającą się spokojem i brakiem trosk; według stoików – umiejętność opanowania i uniezależnienia się od wszelkich niepomyślnych okoliczności; postawa praktykowana przez sceptyków na skutek niemożności osiągnięcia prawdziwej wiedzy i powstrzymywania się od wydawania sądów

(gr. kynikos – psi) szkoła filozoficzna koncentrująca się prawie wyłącznie na etyce; dla cyników wszystko inne było obojętne – łącznie z szeroko rozumianą wiedzą; cynicy pogardzali ogólnie przyjętymi zwyczajami, chlubili się brakiem jakichkolwiek potrzeb i uważali życie psa za symbol życia zgodnego z naturą i nieuznawania żadnych konwencji społecznych

(gr. kyrenaikos – cyrenejski, od nazwy miasta) szkoła filozoficzna z IV–III w. p.n.e. założona przez Arystypa z Cyreny, skupiona na problematyce etycznej; cyrenaicy głosili hedonizm, który w skrajnej postaci uznaje przyjemność za jedyne dobre, a przykrość – za jedyne zło

okres dziejów kultury śródziemnomorskiej, datowany mniej więcej na lata 323 p.n.e.–30 n.e.; odrębność hellenizmu wyznaczył upadek imperium aleksandryjskiego oraz klasycznej kultury greckiej wraz z jej społeczną formą – polis, a także pojawienie się nowych ośrodków i nurtów w filozofii oraz religii na gruncie zmieszania się wpływów greckich oraz wielu kultur lokalnych

nauka opracowująca kryterium prawdy

(gr. noesis – idea) w platonizmie: czysta myśl, dzięki której człowiek poznaje świat idei

filozofia Platona charakteryzująca się przekonaniem, że prawdziwym i rzeczywistym bytem jest tylko byt idealny

(gr. katasteme – bezruch, statyczność) oznacza przyjemność wynikającą ze spokoju ducha; nazwa wskazuje, że duch znajduje się tu albo w stanie niezachwianego spoczynku, z którego nic nie jest go w stanie wytrącić, lub jest w stanie jednostajnego, niezmąconego ruchu, z którego nie wybija go żaden zamęt

mądrość praktyczna, jest najwyższym dobrem, źródłem wszelkich cnót i jedyną gwarancją szczęśliwego życia

jeden z trzech głównych nurtów filozofii okresu hellenistycznego, zainicjowany przez Zenona z Kition; system filozoficzny głoszący atomizm i zasadę niewzruszoności – nieodczuwania żadnych emocji, życie zdystansowane do spraw bieżących i wyobcowane; Zenon z racji tego, iż nie był Ateńczykiem, nie mógł nabyć w mieście budynków do stworzenia własnej szkoły; nazwa pochodzi od greckiego określenia „brama malowana” (gr. he stoa he poikile), gdyż wykładał w bramie prowadzącej do miasta

(łac. animal sociale – zwierzę polityczne) inaczej istota społeczna; Arystotelesowska definicja człowieka jako istoty z natury zdolnej do uczestnictwa w życiu społecznym i politycznym państwa