Przeczytaj
Podstawa prawna
Konieczność uchwalania polskich strategii rozwoju wprowadzono ustawą z dnia 6 grudnia 2006 r. O zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Na jej podstawie odpowiedni minister odpowiedzialny za rozwój, we współpracy z innymi ministrami, ma obowiązek przedstawić Radzie Ministrów projekt średniookresowej strategii rozwoju kraju na kolejny okres co najmniej 12 miesięcy przed upływem okresu objętego poprzednią strategią rozwoju kraju. Ponadto raz na 4 lata należy strategię aktualizować, aby uwzględniać wytyczne zapisane w dokumentach strategicznych Unii Europejskiej. Strategia rozwoju przedstawiana jest Komisji Europejskiej. Następnie na jej podstawie są negocjowane z KE zasady współfinansowania programów operacyjnych z funduszy unijnych.
Pierwsze strategie rozwoju
Pierwsza ze strategii została przyjęta przez rząd 29 listopada 2006 r. Była to Strategia Rozwoju Kraju 2007–2015.
Wśród priorytetów znajdujących się w tej strategii można wyróżnić:
Kolejna ze strategii, Strategia Rozwoju kraju 2020, została przez rząd przyjęta 25 września 2012 r. Zakładała ona m.in.:
usprawnienie funkcjonowania państwa poprzez przechodzenie od funkcji administratora do zarządzania rozwojem oraz umożliwienie aktywności obywatelom;
wzmocnienie konkurencyjności gospodarki poprzez wzmocnienie stabilności, wzrost wydajności i innowacyjności, rozwój kapitału ludzkiego, wykorzystanie technologii cyfrowych, bezpieczeństwo energetyczne oraz ochronę środowiska;
spójność społeczną i terytorialną poprzez m.in. integrację społeczną, zapewnienie usług publicznych na odpowiednim standardzie oraz zrównoważony rozwój poszczególnych regionów.
W 2017 r. przyjęto Strategię na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, która w dużym stopniu jest aktualizacją strategii z 2012 r. Potocznie zwana jest planem Morawieckiegoplanem Morawieckiego. Według tego planu, Polska, rozwijając się, „wpadła” w tzw. 5 pułapek:
Według Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju wyjście z tych pułapek jest możliwe na podstawie 5 następujących filarów:
-
reindustrializacja oparta m.in. na partnerstwie państwa i strategicznych obszarów gospodarki czy tworzeniu klastrów i dolin przemysłowych;
-
pozyskanie kapitału rozwojowego m.in. poprzez budowanie oszczędności Polaków czy pozyskiwanie środków europejskich;
-
rozwój innowacyjnych firm dla których m.in. następują zmiany prawne („Konstytucja dla Biznesu”) oraz reformowane są ośrodki naukowo-badawcze;
-
ekspansja zagraniczna poprzez m.in. zbudowanie silnej marki „Polska”;
-
rozwój społeczny i gospodarczy polegający na skutecznej polityce regionalnej, pakcie dla obszarów wiejskich oraz nacisku na edukację.
Strategie z lat 2012 i 2017 mają cechy wspólne:
potrzeba istnienia sprawnego państwa, które gwarantowałoby rozwój gospodarczo‑społeczny;
gospodarka polska będzie się lepiej rozwijać niż gospodarka UE;
innowacje będą napędzać konkurencyjność polskiej gospodarki;
poprawa warunków działania przedsiębiorstw;
wzrost wydatków na sektor B+R (sektor badawczo‑rozwojowy).
Obie strategie różnią się natomiast podejściem do spraw społecznych. Plan Morawieckiego koncentruje się na łagodzeniu nierówności, czego nie ma we wcześniejszej strategii. Mają w tym pomóc m.in. wydatki rządowe na cele społeczne oraz zwiększenie wydatków na inwestycje. Ponadto przewiduje reindustrializację rozumianą jako „rozwój innowacyjności, pozwalający w efekcie m.in.: na istotną obniżkę kosztów produkcji, wzrost wydajności, podnoszenie jakości produktu” (Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju).
Wskaźniki Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju
Wskaźniki kluczowe przedstawiające stopień realizacji Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju | |||
|---|---|---|---|
Wskaźnik | Wartość bazowa Rok bazowy | Wartość w roku 2020 | Wartość w roku 2030 |
Skorygowany realny dochód do dyspozycji brutto gospodarstw domowych na 1 mieszkańca wg PPP (UE‑28=100) | 68,5% rok 2014 | 76,0%–80,0% | 100% |
Wskaźnik zagrożenia ubóstwem lub wykluczeniem społecznym | 23,4% rok 2015 | 20,0% | 17,0% |
PKB na 1 mieszkańca wg PPP (UE‑28=100) | 69,0% rok 2015 | 75,0%–78,0% | 95,0% |
Współczynnik Giniego – wskaźnik rozkładu dochodów gospodarstw domowych | 30,6 rok 2015 | 30 | 27 |
Udział przychodów netto ze sprzedaży produktów przedsiębiorstw przetwórstwa przemysłowego zaliczanych do wysokiej i średnio wysokiej techniki w wartości przychodów netto ze sprzedaży produktów przedsiębiorstw przetwórstwa przemysłowego ogółem | 32,7% rok 2014 | 34,0% | 40,0%–45,0% |
Udział przetwórstwa przemysłowego w wartości dodanej brutto | 19,7% rok 2015 | 20,0% | 21,0% |
Nakłady na działalność B+R w relacji do PKB | 1,0% rok 2015 | 1,7 | 2,5 |
Indeks górny Źródło: Witold Gadomski, Polskie strategie rozwoju gospodarczego, 28.02.2017 r., dostępny w internecie: obserwatorfinansowy.pl [dostęp 5.03.2020 r.]. Indeks górny koniecŹródło: Witold Gadomski, Polskie strategie rozwoju gospodarczego, 28.02.2017 r., dostępny w internecie: obserwatorfinansowy.pl [dostęp 5.03.2020 r.].
Słownik
inaczej: Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju; plan, którego założenia przyjął rząd w 2016 r., a został przyjęty w 2017 r., którego celami ustalono m.in. wzmocnienie polskiego kapitału oraz wzrost innowacyjności polskich firm tak, aby były konkurencyjne na arenie międzynarodowej
to zbiór priorytetów programu działań długookresowych niezbędnych do rozwoju gospodarczego kraju
proces zmian gospodarczych, w szczególności w działalności wytwórczej i redystrybucyjnej dóbr i usług, ich wymianie i wykorzystaniu przez konsumentów oraz zwiększanie potencjału ekonomicznego